Oeganda is eenrepubliek die staatkundig in 77districten onderverdeeld is, verspreid over vier geografische regio's. Het land werd op9 oktober1962 onafhankelijk van hetVerenigd Koninkrijk en het ontleent zijn naam aan het koninkrijkBoeganda, dat een deel van het zuiden van het land beslaat waaronder de hoofdstadKampala. Naast Boeganda zijn er in Oeganda nog vier andere koninkrijken:Ankole,Bunyoro-Kitara,Busoga enToro.
De vroegste menselijke bewoners van het gebied warenjager-verzamelaars. Ongeveer 2000 tot 1500 jaar geleden kwamenBantoe-sprekende volkeren, vermoedelijk uitCentraal- enWest-Afrika, naar het zuidelijke deel van het land. Zij behoorden tot deUrewe-cultuur en brachten en ontwikkelden landbouw, metaalbewerking en nieuwe sociale en politieke ideeën. In de 14e eeuw werden deze volkeren verenigd in een aantal koninkrijken onder heerschappij van de Chwezi. In de zuidelijke koninkrijken werd na 1500 de macht overgenomen door de Hima, afkomstig uit Ethiopië. Een van hun koninkrijken was het koninkrijk Ankole. De noordelijke koninkrijken werden veroverd door deLuo, eennilotisch volk afkomstig uit Soedan. De koninkrijken vanBoeganda enBunyoro-Kitara zijn voorbeelden hiervan. Bunyoro was het machtigste koninkrijk in de 16e en 17e eeuw, maar werd in de 18e eeuw voorbij gestoken door Boeganda.
In de tweede helft van de 19e eeuw kwamen westerse ontdekkingsreizigers en missionarissen. Tijdens deKoloniale Conferentie van Berlijn in 1885 werd Oeganda toegewezen aan Groot-Brittannië, maar het feitelijke bestuur was in de beginjaren in handen van deBritish East Africa Company. Nadat deze maatschappij failliet ging in 1893 werdBoeganda een Britsprotectoraat. Hetzelfde gebeurde metBunyoro,Toro enAnkole in 1896. De Britten bouwden een koloniale economie uit met teelt van katoen, koffie en suikerriet. Hiervoor werden ook arbeidskrachten uit Indië ingevoerd.
In 1921 kreeg Oeganda een wetgevende raad maar deze was toen nog volgens de Britse lokale apartheidsregels voorbehouden aan Engelstalige protestantse blanken. Het eerste zwarte lid kwam er pas in 1945.
De koloniale grenzen, gecreëerd door Groot-Brittannië om Oeganda af te bakenen, groepeerden een grote verscheidenheid aan etnische groepen met verschillende politieke systemen en culturen. Op 1 januari 1961 riep het koninkrijk Boeganda de onafhankelijkheid uit maar dit werd niet aanvaard door de Britten. Op 9 oktober 1962 werd Oeganda onafhankelijk alsbondsstaat waarbinnen de verschillende koninkrijken een grote mate van zelfstandigheid kregen. De etnische verschillen verhinderden het tot stand komen van een werkende politieke gemeenschap na de onafhankelijkheid. Bij de eerste verkiezingen in 1962 behaalde de coalitie van deUganda People's Congress (UPC) en de koningsgezinde Kabaka Yekka de overwinning.Milton Obote werd premier en later, nadat in 1964 de republiek was uitgeroepen, president. De koning van Boeganda ging in ballingschap en de koninkrijken werden afgeschaft. Obote vormde zijn land om naar een eenheidsstaat en een socialistische dictatuur waar oppositiepartijen werden verboden. In 1971 werd hij afgezet door generaal-majoorIdi Amin. Het dictatoriale regime van Idi Amin (1971-1979) was verantwoordelijk voor deuitwijzing van de Aziatische en blanke bevolking in 1972 en de dood van ca. 300.000 tegenstanders. Amin werd verdreven na een militaire interventie van Tanzania en Obote werd terug president. De guerrillaoorlog en schendingen van de mensenrechten onder Milton Obote (1980-1985) kostten nog eens minstens 100.000 levens. Het National Resistance Army vanYoweri Museveni veroverde in 1986 de macht.[6] Zijn bewind heeft relatieve stabiliteit en economische groei gebracht.
In het zuidoosten van Oeganda bevindt zich het grootste meer van Afrika, hetVictoriameer. Dit meer behoort voor bijna de helft tot het grondgebied van Oeganda, de rest tot de buurlanden Tanzania (het grootste deel) en Kenia. Rond de meren vindt men moerassen met papyrussoorten. De centrale hoogvlakte bestaat uit boom- en grassavannen. Het droge noordoosten bestaat uit droge savannen en steppe zonder boomgroei
Kampala is de hoofdstad en het industriële en bestuurlijke centrum van het land. De stad ligt verspreid over zeven heuvels en de naam betekent 'de heuvels der antilopen'.
Entebbe is een voorstad op ongeveer 40 kilometer afstand van Kampala en ligt aan het Victoriameer. Deinternationale luchthaven bevindt zich hier. Deregering van Oeganda is verplaatst van Entebbe naar Kampala.
Andere steden zijn onder meerLira,Mbale enSoroti. De dichtstsbevolkte gebieden liggen aan het Victoriameer.
HetNationaal park Murchison Falls heeft een oppervlakte van 3860 km² en wordt ook wel Kabalega Falls genoemd. Het ligt op circa zes uur rijden van Kampala. In dit park liggen de Murchison-watervallen. DeWitte Nijl stroomt van oost naar west door het park en heeft wilde watervallen en stroomversnellingen. In het park bevinden zich Rothschild-giraffen,nijlpaarden,nijlkrokodillen, olifanten, buffels,leeuwen, verschillende soorten antilopen (waaronder de 'Ugandan Kob') en diverse soortenvogels.
De besneeuwde bergtoppen van hetRwenzorigebergte ('Maanbergen') in het westen van het land voorzien 3% van de bevolking van water met hunsmeltwater. Hetnationaal park beslaat ongeveer een oppervlakte van 1000 km². Hier bevindt zich ookMount Stanley, die met zijn 5109 meter de hoogste berg van het land is.
Verkiezingen: Presidentsverkiezingen en parlementsverkiezingen worden om de vijf jaar en tegelijkertijd gehouden op basis vanalgemeen, enkelvoudig kiesrecht. De meeste recente verkiezingen waren in 2021.
In Oeganda leven ongeveer 40 volken en stammen. Debantoetalige volken (Ganda, Soga, Nyankole, Nyaruanda, Chiga, Gisu, Nyoro, Toro) vormen de meerderheid en leven in het zuiden, westen en oosten van het land.Nilotische talen (Lango, Acholi) worden gesproken in het noorden;Nilohamitische talen (Teso, Karamojong) in het noordoosten;Soedantalen (Lugbara) in het noordwesten. Overkoepelende talen zijn hetLuganda in het zuiden en hetSwahili in het noorden.
Volgens de volkstelling van 2002 bestaat 84% van de bevolking van Oeganda uitchristenen.[7] DeKatholieke Kerk telt het grootste aantal aanhangers (41,9%), gevolgd door deAnglicaanse Kerk van Oeganda (35,9%). Een minderheid van de bevolking isislamitisch (voornamelijksoennisme, volgens de volkstelling 12% van de bevolking). Wat betreft het overige percentage christenen zijn deevangelische enpinkstergemeenten erg actief. Volgens de volkstelling volgt slechts 1% van de bevolking van Oegandatraditionele religies en 0,7% wordt vermeld als ‘overige niet-christenen’, onder wie aanhangers vansekten. Hetjodendom wordt door een klein aantal autochtone Oegandezen beleden, die bekendstaan als deAbayudaya. Een van 's werelds zevenBahá’í-huizen van aanbidding bevindt zich in een buitenwijk van Kampala.
Traditionele lokale geloven bestaan in enkele landelijke gebieden en zijn soms gemengd met of beleden naast het christendom of de islam (syncretisme). Indiërs zijn de belangrijkste immigrantengroep. Leden van deze gemeenschap zijn voornamelijkIsma'ili (sjiitische volgelingen vanAga Khan) ofhindoe. De noordelijke en de West-Nijlregio's zijn voornamelijk katholiek, terwijl het district Iganga in Oost-Oeganda het hoogste percentage moslims heeft. De rest van het land kent een verzameling van religieuze groeperingen.[8]
In het noorden van Oeganda was tot 2007 de rebellengroepering hetVerzetsleger van de Heer actief. Deze groep onder leiding vanJoseph Kony wilde een staat stichten op basis van deTien geboden uit deBijbel. Om zijn leger aan te vullen ontvoerde hij kinderen die vervolgens alskindsoldaat ofseksslavin gebruikt werden. De rebellengroep is van 1987 tot 2007 actief geweest en heeft naar schatting 20.000 kinderen ontvoerd. In 2007 werd de groep verdreven uit Oeganda.
In 2011 werd de activist voor homorechtenDavid Kato vermoord in zijn huis inMukono. Hij procedeerde samen met de organisatieSexual Minorities Uganda (SMUG) onder andere met succes tegen detabloidRolling Stone dat namen en foto's van homo's en lesbiennes had gepubliceerd met de oproep hen te doden. Hij streed ook tegen de wet tegen homoseksualiteit, die bepaalde dat op bepaaldehomoseksuele handelingen de doodstraf stond. President Yoweri Museveni tekende in 2014 voor invoering van de wet. Kort daarna hebben opperrechters de antihomowet ongeldig verklaard. Volgens de rechters was de parlementaire stemming over de wet in strijd met de Oegandese grondwet.
In Oeganda vinden al sinds de tijd van Idi Amin regelmatig moorden op homo's plaats die bekend staan alsiron bar killings.[10][11]
