Oblast Donetsk (Oekraïens: Донецька область;Donets’ka oblast’) is eenoblast (een soort provincie) in het oosten vanOekraïne. De hoofdstad en het centrum van de oblast is de gelijknamige stadDonetsk. De oblast staat bekend om zijn stadsuitbreiding van Donetsk-Makijivka enHorlivka-Jenakijeve en wordt vaak geassocieerd met dekolenmijnindustrie. Sinds deRussisch-Oekraïense Oorlog is die stad echter niet meer onder controle van de Oekraïense regering en worden de delen van de oblast die nog wel in handen van de Oekraïense overheid zijnde facto geregeerd vanuit de stadKramatorsk. Ook in de stadMarioepol bevinden zich veel overheidsinstanties.[1]
Op 12 mei 2014 werd, met Russische militaire hulp, de oblast Donetsk uitgeroepen tot devolksrepubliek Donetsk. Sindsdien wordt er hevig gevochten tussen pro-Russische separatisten en het Oekraïense leger. Meer dan de helft van de totale bevolking van de oblast Donetsk woont in de zelfverklaarde volksrepubliek. Hoewel de rebellen minder dan de helft (8902 km²) van de oblast Donetsk beheersen, hebben ze grote steden zoals de hoofdstadDonetsk,Makijivka enHorlivka in handen.[2]
Op 21 februari 2022 erkende de Russische presidentVladimir Poetin de onafhankelijkheid van de volksrepubliek Donetsk. Deze zogenaamde "erkenning" door Rusland diende vooral om de aanwezigheid van Russische troepen te legitimeren tijdens deRussische invasie van Oekraïne die op 24 februari 2022 begon.[3] De meeste landen beschouwen het uitroepen en erkennen van de afsplitsingen van Oekraïne als een schending van hetinternationaal recht, deterritoriale integriteit van een land en deMinsk-akkoorden.
Op 30 september 2022, ruim een halfjaar na het begin van de Russische invasie, trad Donetsk onder Russische bezetting alsoblastde-facto toe tot Rusland, na een zwaar omstredenreferendum van vijf dagen. Dezeannexatie wordt door het grootste deel van de internationale gemeenschap gezien als illegaal.
Oblast Donetsk ligt in hetDonetsbekken, in het zuidoosten van Oekraïne, en grenst in het zuidwesten en westen aan deoblast Dnjepropetrovsk en deoblast Zaporizja, in het noordwesten aan deoblast Charkov, in het noordoosten aan deoblast Loehansk (met daarin devolksrepubliek Loegansk), in het zuidoosten aan deoblast Rostov inRusland, en in het zuiden aan deZee van Azov. Het reliëf van het gebied is een heuvelachtige vlakte doorsneden door rivierdalen. De gemiddelde hoogte bovenzeeniveau is 140 m. Het klimaat is eenlandklimaat. De winters zijn mild en kort; de zomers zijn heet en lang. De gemiddelde temperatuur in januari is −4 °C, in juli +21 °C. Absoluut minimum −36 °C, maximum +42 °C. De gemiddelde jaarlijkse neerslag varieert van 380 tot 550 mm. Het territorium bevat 4,4% van de gehele oppervlakte van Oekraïne. Het gebied heeft een gunstig klimaat en de ligging is relatief vlak waardoor het goede economische mogelijkheden biedt.
De religie binnen de oblast Donetsk is overwegendRussisch-orthodox. Jehovah's getuigen worden op grote schaal gediscrimineerd.[bron?]
VolgensRazumkov Centre, een inKiev gevestigde onafhankelijkedenktank, was ongeveer 85% van de bevolking christelijk, van wie 69% orthodox en 1% protestants, terwijl 15% van de bevolking uit niet-confessionele christenen bestond. Ongeveer 10% van de bevolking had geen religie, terwijl 5% een andere religie had (of: geen antwoord had gegeven).
Historisch gezien is de oblast Donetsk een belangrijk onderdeel van deDonbas-regio. Tot november 1961 droeg het de naam Stalinoblast, aangezien de stad Donetsk toen "Stalino" heette, ter ere vanJozef Stalin. Als onderdeel van hetdestalinisatieproces werd het omgedoopt totSeverski Donets, naar de belangrijkste rivier van Oost-Oekraïne.
Pro-Russische demonstranten bezetten het regeringsgebouw van Donetsk op 7 april 2014
Door Rusland gesteundeseparatisten bezetten op 7 april 2014 in de hoofdstadDonetsk een gebouw van de regionale overheid.[4][5] In de volgende dagen gebeurde dit ook in andere steden in de oblast Donetsk, waaronderSlovjansk. De eind 2005 opgerichte organisatieDonetskaja Respoeblika riep op 14 april de volksrepubliek Donetsk uit. Op 16 april werd een referendum voorbereid en een Centrale Verkiezingscommissie opgericht.[6]
Op 11 mei was er eenreferendum over de afsplitsing van de oblast Donetsk van Oekraïne. Onafhankelijke waarnemingen waren tijdens het referendum onmogelijk. De uitslag van het referendum zou volgens de pro-Russische separatisten 89% in het voordeel van afscheiding hebben bedragen. De volgende dag verklaarde devolksrepubliek Donetsk zich onafhankelijk.[7]
Boven het dorpHrabove in de oblast Donetsk stortte op dinsdag 17 juli 2014 rond 16.20 lokale tijd een toestel van Malaysia Airlines met vluchtnummerMH17 neer, op 50 kilometer van de Russische grens. Alle 298 inzittenden kwamen om het leven, van wie 193 de Nederlandse nationaliteit hadden. Op 9 maart 2020 begon het strafproces over deze zaak in Nederland. De strafeis is levenslang.
