Nuland

Plaats inNederland
(Details) (Details)
Situering
Provincie	Noord-BrabantNoord-Brabant
Gemeente	Den Bosch's-Hertogenbosch
Coördinaten	51° 44′ NB, 5° 26′ OL
Algemeen
Oppervlakte	12,73[1] km²
- land	12,7[1] km²
- water	0,03[1] km²
Inwoners (2023-01-01)	4.660[1] (366 inw./km²)
Woning­voorraad	1.967 woningen[1]
Economie
Gem. WOZ-waarde	€ 461.000 (2023)
Overig
Woonplaats­code	3611
Foto's
Sint-Jan's-Onthoofdingskerk te Nuland
Portaal    Nederland

Nuland is eendorp^[2] in de gemeente's-Hertogenbosch in de NederlandseprovincieNoord-Brabant, gelegen aan deA59 tussen 's-Hertogenbosch enOss. Nuland telt 4.660 inwoners (2023).

De voormalige gemeente Nuland omvatte ook een groot deel vanVinkel en had een oppervlakte van 1.622 ha.

Nuland werd oorspronkelijk alsNuwelant geschreven en betekentNieuw land. Dit slaat echter vooral op het poldergebied ten noorden van de plaats dat tot1942 geregeld door deBeerse Maas werd overstroomd.

Een vrome legende maakt gewag van een rijke schipper die in grote nood verkeerde en beloofde een kerk te stichten mocht hij behouden aan land komen.Eindelyck gelukt 't hem 't binnenwater in te loopen (waarmee de Beerse Maas werd bedoeld)en hij vond daar een nauw stuk land, alwaar hij behouden aan land kwam en hij bouwde aldaar eene schoonen kerk zoals hij beloofd ha, nadat hij uitgeroepen had: "Nu heb ik land!".

In demiddeleeuwen maakte Nuland deel uit van hetKwartier van Maasland van deMeierij van 's-Hertogenbosch. De oudste vermelding van Nuland stamt van11 november1299, toen de inwoners van Nuland grond kregen om te ontginnen (gemeynt) en tevensgemeenterechten verkregen vanJan II van Brabant. Later werd Nuland met Geffen eenheerlijkheid, die gedurende1505-1638 in het bezit was van de familie Van Vladeracken. Een kasteel werd omstreeks 1500 gebouwd doorJan van Vladeracken, direct ten noorden van de kom, aan deSingel. Het was een rond kasteel dat in deFranse tijd verwoest werd. Een ronding in de weg, direct ten zuiden van de spoorbaan herinnert hier nog aan, evenals de naam van de hoeve: "Vladeracken".

Van1666-1672 woondeCornelis Tromp in Nuland. Hij was de zoon vanMaarten Tromp en broer vanJoanna Maria Tromp, de echtgenote vanCornelis Gans, Heer van Nuland en later werd zij Vrouwe van Nuland.

Ernstige overstromingen vonden regelmatig plaats, bijvoorbeeld nog in1876 en1880.

Nuland heeft tijdens de bevrijdingsdagen erg geleden. Het werd tijdens deOperatie Market Garden eerst door de geallieerden en later door de Duitsers beschoten. Op5 oktober1944 werd de kerktoren opgeblazen en op 9 oktober werd het dorp geëvacueerd. De bewoners vluchtten naar Geffen, dat dan reeds is bevrijd, en vervolgens naarOss. Op22 oktober1944 werd de aanval op's-Hertogenbosch ingezet en werd Nuland bevrijd door de53e (Welshe) Infanteriedivisie. Op 27 oktober kwam ook 's-Hertogenbosch in handen van de geallieerden.

Tot 1993 was Nuland een zelfstandige gemeente, op1 januari1993 zijn Nuland,Geffen enVinkel samengevoegd tot de gemeenteMaasdonk.

Tot en met 31 december 2014 was Nuland onderdeel van de gemeenteMaasdonk. Op 1 januari 2015 ging de plaats op in de gemeente 's-Hertogenbosch.

• Hetvoormalig raadhuis, uit1948, aan de Dorpsstraat 7, bevat een gebrandschilderd raam vanCharles Eyck.

• De boerderij aanElzenstraat 8 bevat een gevelsteen uit1708 met het wapen van Tromp.
• DeSint-Jan's-Onthoofdingskerk uit1951.

Nuland is lange tijd een landbouwdorp geweest. Het aantal inwoners bedroeg 645 in 1809; 1000 omstreeks 1865; 2000 in 1952; 3000 in 1965 en 4500 in 1972. Sindsdien bleef het inwonertal vrijwel constant.

• Op4 juni1881 werdstation Nuland aan despoorlijn Tilburg - Nijmegen geopend. Het station is gesloten en het stationsgebouw werd in1970 afgebroken.
• In1887 is men begonnen met waterwinning in dedekzandrug ten westen van Nuland. In de jaren 60 en in2009 zijn de bronnen en het pompstation gemoderniseerd.Brabant Water heeft er 26 putten, zowel middeldiepe (50 - 75 m) als diepe (110 - 125 m) bronnen, en pompt jaarlijks 8 miljoen m³ grondwater op die ter plaatse wordt gezuiverd tot drinkwater. Het terrein meet 110 ha en is in de jaren 50 van de 20e eeuw beplant metgrove den enAmerikaanse eik. Er zijn heide- en stuifzandrestanten en in het zuidelijk deel van het gebied bevinden zich spoelwatersloten en daar is de natuur vochtiger. Dit gebied is vrij toegankelijk.

Ten westen van Nuland ligt een dekzandrug met heide- en stuifzandrestanten en naaldbossen. Hier heeft eerder een klein slot gestaan,Duyn en Dael geheten. In 1948 verwierven deZusters van de Choorstraat dit gebied Duyn en Dael. Zij verkregen dit terrein gratis van de eigenaarWouter Lutkie. In ruil voor dit geschenk beloofde de congregatie jaarlijks een som geld te betalen aan Lutkie en hem, samen met zijn vrienden, het echtpaar Kees Ras en Marie-Ras-van den Eerenbeemt voor de rest van hun leven te verzorgen, hetgeen ook is geschied. In 1951 begon de bouw van een klooster met de naamSint Jozefoord. In 1952 werd dit geopend. Het was een verzorgingsoord voor oudere religieuzen van deze congregatie. De architect van dit klooster wasJos Schijvens. Toen het aantal zusters terugliep werden er ook vrouwelijke religieuzen van andere congregaties opgenomen. In2008 werd de zorginstelling ook voor niet-religieuzen opengesteld en in2002 woonden er 115 zusters en 20 niet-religieuzen. In 2020 wonen er 144 bewoners, waarvan 41 zusters van 12 congregaties. Het klooster heeft ook een fraaie Kloostertuin.

Ten noorden van Nuland ligt de voormalige Maasdijk en ten noorden daarvan stroomde eerst de Beerse Maas. Dit is nu laaggelegen polderland. Ten zuiden van Nuland ligt een laaggelegen ontginningsgebied,Het Broek geheten, en ten oosten ligt landbouwgebied en de kom vanGeffen.

• Dealternatieve naam van Nuland tijdens decarnaval is 't Waoterrijk.
• De korfbalclub van Nuland heet Be Quick, de voetbalclub Nulandia en de tennisclub heet LTV Nuland.

Rosmalen,Kruisstraat,Maren-Kessel,Geffen,Vinkel

• drs. H.G.J. Buijks, 1992.Waar land en water elkaar ontmoetten, geschiedenis van Nuland.

• Lijst van burgemeesters van Nuland
• Lijst van gemeentelijke monumenten in Nuland

• Overkoepelende site: SportinNuland.nl
• Parochiegeschiedenis^{[dode link]}
• BHIC Nuland

Zie de categorieNuland vanWikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

• Plaats in Noord-Brabant
• Voormalige gemeente in Noord-Brabant
• Nuland
• Stadsdeel van 's-Hertogenbosch

• Wikipedia:Onbereikbare externe link
• Wikipedia:Coördinaten op Wikidata
• Wikipedia:Pagina's met kaarten