Nordhausen, dat in 927 voor het eerst werd genoemd, kwam tot ontwikkeling rond een burcht, die door koningHendrik de Vogelaar werd gesticht op de plek waar zich eerder een Karolingische palts had bevonden. In 961 stichtte zijn vrouw, koninginMathilde, er een vrouwensticht.Keizer Otto II schonk Nordhausen in 972 aan zijn echtgenote: er werd toen onderscheid gemaakt tussen een burcht en een hof. In 1158 schonk keizerFrederik I zijn gehele bezit in Nordhausen, inclusief de burcht en de hof aan de abdis van het sticht. In 1220 stelde keizerFrederik II naast de voogd voor het sticht ook een voogd voor de stad aan, waardoor de stad loskwam van het sticht en rijksstad werd.
Vermoedelijk in 1277 verwoestten de burgers de rijksburcht. KoningRudolf I verleende in 1290 een privilege, waardoor de burgers onafhankelijk werden van rechtbanken buiten de stad. Na het verdwijnen van het centrale gezag tijdens het interregnum kwam de stad sterk onder druk te staan van de naburige vorstendommen. In 1323 verkocht keizerLodewijk de Beier het schoutambt, de munt en de tol aan de graven van Schwarzburg, Hohenstein, Mansfeld en Wernigerode. Later in deze eeuw wist de stad zich te herstellen.
De reformatie werd in 1523/24 ingevoerd. In 1541 kreeg de stad het ambt van rijksschout (dat de hertog van Saksen als rijksleen had) in handen en in 1546 het ambt van rijksvoogd (dat de graaf van Hohenstein als rijksleen had) als pand in handen, zij het slechts tijdelijk. Na 1648 verslechterde de situatie: in 1697 verkocht de keurvorst van Saksen de ambten van rijksschout en rijksvoogd (sinds 1594 van Hohenstein aan Saksen gekomen) aan de keurvorst van Brandenburg. Toen vervolgens ook het graafschap Hohenstein in 1699 onder Brandenburgs bestuur kwam, werd de bedreiging van de onafhankelijkheid door Brandenburg groot. In 1703 bezetten Brandeburgse troepen de weerloze stad. Een Brandenburgse schout oefende vervolgens alle rechten strikt uit, wat een inperking van de stedelijke autonomie betekende. In 1714 wist de stad met Engelse hulp de rechten van de keurvorst van Brandenburg af te kopen.
Op 2 augustus 1802 nam Pruisen opnieuw bezit van de stad. HetReichsdeputationshauptschluss van 25 februari 1803 regelde de inlijving bij het keurvorstendom Brandenburg (Pruisen). Nadat Pruisen in devrede van Tilsit al zijn gebieden ten westen van de Elbe had moeten afstaan, kwam de stad aan hetkoninkrijk Westfalen. HetCongres van Wenen in 1815 kende Nordhausen weer toe aan het koninkrijk Pruisen, waar het deel ging uitmaken van deprovincie Saksen.
In augustus 1943 werd ten noorden van Nordhausen het concentratiekampDora-Mittelbau in gebruik genomen. Het belangrijkste doel van het kamp was niet het uitroeien van de gevangenen (zoals inAuschwitz ofTreblinka gebeurde) maar hen te gebruiken als goedkope arbeidskrachten in dewapenindustrie, voornamelijk in de productie vanV1's enV2's. In Nordhausen zelf diende de leegstaande Boelckekazerne als een gigantische ziekenboeg, waar uitgeputte en gewonde gevangenen naartoe werden gebracht.
Op 3 en 4 april 1945 werd de stad zwaar gebombardeerd door de geallieerden. Er vielen naar schatting 8800 doden, onder wie naar schatting de helft kinderen en vrouwen en meer dan 1500 concentratiekampgevangenen in de Boelckekazerne.[2] Onder de Belgische getuigen waren Oleg Steenbrugge, Louis Vivijs en Paul Halkin. Historici beschouwen deze luchtaanval als een vergeldingsoperatie voor de V-bommenterreur. Toen de Amerikanen enkele dagen later de stad innamen en de honderden lijken in de Boelckekazerne aantroffen, verplichtten ze de Duitse bevolking om de lichamen te begraven terwijl de propagandadiensten filmden. Over de Britse bommen werd met geen woord gerept.[3]
Nordhausen maakte van 1949-1990 deel uit van het communistische Oost-Duitsland, de DDR.
Nordhausen kreeg in 1866 eentreinstation: in dat jaar kwam de verbinding met Halle tot stand, thans despoorlijn Halle - Kassel. Al spoedig volgden er verbindingen met Erfurt enNortheim en in 1887 de smalspoorlijn van deHarzquerbahn, aanvankelijk naar Ilfeld en later naar Wernigerode. Deze lijn begint op station Nordhausen Nord en wordt geëxploiteerd door deHarzer Schmalspurbahnen GmbH (HSB).
De tram van Nordhausen, geëxploiteerd door deStadtwerke Nordhausen, bestaat sinds 1900 en telt drie lijnen, waarvan er één doorloopt naarIlfeld en daar aansluiting geeft op de Harzquerbahn. De tramlijn begint eveneens op station Nordhausen Nord, dat slechts door een straat wordt gescheiden van het hoofdstation.
De trams die gebruikt worden zijn van het typeCombino van Siemens. Van dit type zijn sinds 2000 tien stuks, zogenaamdeBambino's, aangeschaft. Vier zijn eenrichtingsrijtuigen (101–104), drie zijn tweerichtingsrijtuigen (105–107) en drie van het zogenaamdeCombino Duo met hybride aandrijving (201-203), die ingezet worden op de lijn naar Ilfeld.
Daarnaast zijn er nog twee historische- en een partytram in dienst.
Historische Tram 23 (Wismar, 1934)
Historische Tram 40 (Gotha, 1959 - 1969 ex Gera 143 - 1994 ex Nordhausen 43)
Partytram 59 (Gotha, 1961 - 1991 ex Erfurt 154, 1986 met opbouw Leipzig 1216), is zwart gelakt als partytram in dienst.
Nordhausen 43 (ex Gotha 143) thans Historische tram 40
Bovendien zijn er nog vier in de jaren 1990 uitStuttgart enFreiburg overgenomenGT4-Gelenkwagen, die uitsluitend als reserve hebben gediend. Deze door de Maschinenfabrik Esslingen gebouwde trams werden in januari 2012 buiten dienst gesteld.
.jpg)
