Nierfalen ofnierinsufficiëntie is de situatie die ontstaat als denieren niet of nauwelijks meer werken. Dit heeft gevolgen voor vrijwel alle functies die normaal door een gezonde nier werden geregeld, zoals:urineproductie, zuivering van het bloed van medicijnen en afvalstoffen van hetmetabolisme (onder andere ureum), hetzuur-base-evenwicht van het lichaam, de hormonale regulering van debloeddruk, de hoeveelheid water in het lichaam, de concentratie van allerlei elektrolyten in het bloed, de vorming van rodebloedcellen.
De concentratie vanstikstofverbindingen en afvalstoffen zoalsureum encreatinine in het bloed gaat omhoog. Een oud medisch woord hiervoor isazotemie. Ooknatrium enkalium kunnen niet voldoende worden uitgescheiden. De vochtbalans komt in gevaar: gedronken vocht kan niet makkelijk worden uitgescheiden. Het lichaam verzuurt doordat er geen H+-ionen meer kunnen worden weggewerkt met de urine. Defosfaatbalans raakt van slag: door een te hoge concentratie fosfaat kan fosfaat samen met calcium neerslag vormen in weefsels en bloedbanen. Er ontstaat vaakanemie door gebrek aanepo, het hormoon dat de vorming van rode bloedcellen stimuleert. De bloeddruk stijgt onder andere door overvulling. Daarnaast verliest het lichaam waardevolle stoffen, zoalseiwit, omdat de nieren deze niet meer vast kunnen houden (niet kunnen resorberen). De hoeveelheid eiwit die dan wordt uitgescheiden met de urine, heet deeiwitklaring en is een maat voor de ernst van de nierinsufficiëntie.
In het verleden leidde dit syndroom onvermijdelijk tot de dood. De fatale afloop kon wat worden uitgesteld door een strikt dieet, met een vocht- en eiwitbeperking om de nieren zo veel mogelijk te ontlasten.
Een belangrijke oorzaak van nierfalen is combinatie van medicijnen. De aan ouderen regelmatig voorgeschreven combinatie van een op het angiotensinesysteen werkende bloeddrukverlager (ACE-remmer ofAngiotensine II-receptorantagonist), een ontstekingsremmer (NSAID) en eendiureticum (plaspil) is een belangrijke oorzaak van nierfalen en kan in potentie fataal aflopen.[1]
Sinds 1945, toen de NederlanderWillem Johan Kolff inKampen de eerste geslaagde experimenten deed met een functionerendekunstnier, is er weer hoop voor deze patiënten. Ze kunnen doornierdialyse vaak jarenlang in goede conditie worden gehouden en na eenniertransplantatie uiteindelijk weer een normaal leven leiden, zelfs zonder dieet, zij het met medicatie.
In Nederland heeft deKNMP in 2014 een zakboekje uitgegeven met daarin de gevolgen voor het medicijngebruik bij verminderde nierfunctie.[2]
Bronnen, noten en/of referenties
