Movatterモバイル変換

[0]ホーム

Naar inhoud springen

Niels Gade

Koppelingen bewerken

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Niels Gade

Algemene informatie

Land

Koninkrijk Denemarken

Geboortenaam

Niels Wilhelm Gade

Geboortedatum

Geboorteplaats

Overlijdensdatum

Overlijdensplaats

Begraafplaats

Werk

Beroep

klassiek componist, dirigent, muziekpedagoog, academisch docent, violist, componist

Werkgever(s)

Felix Mendelssohnschool voor Muziek en Theater

Bekende werken

Symfonie nr. 1, Pianotrio in Bes majeur, Judith, De bruiloftswals

Kunst

Muziekinstrument

viool, orgel, pijporgel

Genre

symfonie

Diversen

Prijzen en onderscheidingen

Orde van Verdienste voor Kunst en Wetenschap,Pour le Mérite,Orde van de Dannebrog

graf

De informatie in deze infobox is afkomstig van Wikidata.
U kunt dieinformatie bewerken.

Portaal

muziek

Niels Wilhelm Gade (Kopenhagen 22 februari 1817 – aldaar,21 december 1890), in zijn land algemeen aangeduid alsNiels W. Gade, was eenDeens componist,violist endirigent. Hij trouwde in 1852 met Emma Sophia Hartmann, dochter van de componistJohan Peter Emilius Hartmann (1805-1900) en zuster van de componistEmil Hartmann (1836-1898). Nadat zij in 1855 gestorven was, hertrouwde hij in 1857 met Mathilde Staeger.

Levensloop

[bewerken |brontekst bewerken]

Jeugd

[bewerken |brontekst bewerken]

Niels W. Gade werd geboren in Kopenhagen en kreeg vioollessen van zijn vader, dieinstrumentenmaker en laterviool- engitaarbouwer was. Pas vanaf zijn vijftiende was er geld om elders lessen te volgen en een jaar later trad hij voor het eerst als solist op. Als violist kreeg hij een aanstelling bij de Hofkapel. Met componeren begon hij enige tijd later. Als componist was Gadeautodidact.

Zijn opus 1 is deouvertureEfterklange af Ossian (1840), waarmee hij in Kopenhagen een eerste prijs in een compositiewedstrijd won en die zijn meest uitgevoerde werk zou blijven. Het ontstond in een periode waarinSchotse onderwerpen in de muziek hevig in de mode waren (vergelijkLudwig van Beethoven enFelix Mendelssohn Bartholdy). KoningChristian VIII beloonde de jonge componist met een beurs, waardoor hij naarDuitsland enItalië kon reizen.

Leipzig

[bewerken |brontekst bewerken]

Spoedig volgde de eerste van zijn achtsymfonieën, die men in Kopenhagen niet wilde uitvoeren, maar die zeer gunstig werd ontvangen door Mendelssohn, toendirigent van hetGewandhausorchester inLeipzig. Het werk werd aan Mendelssohn opgedragen en die dirigeerde in1843 depremière in Leipzig. OokRobert Schumann prees de Deen en sloot vriendschap met hem. In1844 werd Gade aangesteld als tweede dirigent van het Gewandhausorchester en ging hij doceren aan de Muziekacademie van Leipzig. Die stad kon in die jaren worden beschouwd als de muzikale hoofdstad van de Duitse landen. Gade kreeg er erkenning alsde briljante minstreel uit het noorden. In1847 volgde hij Mendelssohn na diens plotselinge dood op als chef van het Gewandhausorchester, waardoor zijn internationale roem snel steeg.

Kopenhagen

[bewerken |brontekst bewerken]

In1848 was Gade door politieke ontwikkelingen - tussenPruisen en Denemarken was deEerste Duits-Deense Oorlog uitgebroken om deSleeswijk-Holsteinse kwestie - genoopt naar Denemarken terug te keren. Daar kreeg hij in1850 de leiding van de Musikforeningen te Kopenhagen en ging hij allengs meer centrale functies in het Deense muziekleven bekleden (waaronder in1861 aan het Koninklijke Hof). Hij speelde een sleutelrol in de opbloeiendeDeense muziek, wasorganist en dirigeerde Deense premières van onder meer deMatthäus-Passion enBeethovens negende symfonie. Ook gaf hij les - aan onder meerHalfdan Kjerulf,Victor Bendix enAsger Hamerik - en schreef hijkritieken. Vanaf 1876 kreeg hij een koninklijk pensioen. Op 21 december 1890 overleed Gade te Kopenhagen.

Werken

[bewerken |brontekst bewerken]

Naast de genoemde acht symfonieën (waarvan de eerste en de vierde als de sterkste gelden en de vijfde een pianopartij heeft) schreef Gade eenvioolconcert,liederen, ouvertures,piano-,orgel- enkamermuziek. Opera ontbreekt in zijn overigens veelzijdigeoeuvre. Koorballaden vormen een opvallend onderdeel van zijn werk. Dit verhalende, seculiereoratorium werd in de negentiende eeuw een buitengewoon populair genre, gegeven de opkomst van de burgerlijke muziekbeoefening die tot de oprichting van diverse koren leidde. Van de zes meest uitgevoerde koorballaden van die tijd was er een van Gade:Elverskud (Erlkönigs Tochter,1854), naar de noordse legende, waarvan Gades verklanking - ondanks de Deense tekst - direct in heel Europa populair werd. Het is ook de enige van de zes die tot op heden repertoire heeft gehouden (de overige zijn vier werken van Schumann enSchön Ellen vanMax Bruch, destijds de nummer één, maar al deze stukken zijn vrijwel vergeten. Gades vele andere koorballaden delen dat lot).

Stilistisch staat Gade onder duidelijke invloed van Mendelssohn en in mindere mate Schumann enJohannes Brahms. Zelf heeft Gade op zijn beurt de componisten van zijn eigen land en van heelScandinavië beïnvloed, zoalsEdvard Grieg. De aanvankelijk grote invloed van de Scandinavischefolklore op zijn thematiek nam later af ten gunste van een internationalere, in de praktijk vooral Duitse stijl. Hij nam zelfs een sceptische houding aan tegenover de nationaal-romantische school. Andersom keerde Grieg, die steeds meer streefde naar een nationaleNoorse muziek, zich tegen "het slappe scandinavisme van Niels Gade".

Critici waarderen tegenwoordig vooral zijn vroege werk, dat oorspronkelijker is dan het latere. Het geldt als lyrisch, melodisch en door en door romantisch.