Dit artikel gaat over het gebied van de Nederlandse taal op wereldvlak. Voor het Nederlandse taalgebied in de Belgische staatsstructuur, zieTaalgebied#Belgische taalgebieden.| Nederlands Taalgebied | ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
Het Nederlands taalgebied is in het zwart aangegeven en de (half-)creolen zijn rood gekleurd. | ||||
| Taal | Afrikaans Nederlands e.a. creoolse talen | |||
| Sprekers | 45 miljoen | |||
| Moedertaal | - 25 miljoen (nld) - 8 miljoen (afr) | |||
| Vreemde taal | - 8 miljoen (nld) - 10 miljoen (afr) | |||
| Gesproken in | Vijfsoevereine landen:
en wereldwijd als taal van immigranten (zijnde niet erkend). | |||
| Officiële status | ||||
| Officieel in | Zie bovenstaande, aangevuld met: | |||
| Taalorganisatie | Nederlandse Taalunie (nld) Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns (afr) | |||
| Variëteiten | ||||
| Dialecten | Nederlandse dialecten | |||
| Creolen | Nederlandse creoolse talen | |||
| ||||
Nederlands wereldwijd.svg)      | ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
| Nederlands | ||||
| Nederlandse creoolse talen | ||||
| ||||
Met hetNederlandse taalgebied wordt het gebied bedoeld, waar mensen in het dagelijks leven gebruikmaken van hetNederlands of een op basis van het Nederlandsgecreoliseerde taal. De taal moet dan alsmoedertaal of als dagelijkse omgangstaal functioneren.
Het Nederlands of zijn creoolse varianten worden tegenwoordig als moedertaal gesproken in delen vanAfrika,Europa enNoord- enZuid-Amerika. Europa is verreweg het belangrijkste vanwege het feit dat meer dan de helft van alle moedertaalsprekers er woont.
Het exacte aantal Nederlandstaligen is onbekend. Verschillende bronnen noemen verschillende cijfers. DeTaalunie stelt dat er "ongeveer 24 miljoen Nederlandstaligen [zijn]. Ongeveer 17 miljoen van hen wonen in Nederland, 6,5 miljoen in België, en 400.000 in Suriname."[2] Volgens een website van de Nederlandse overheid zijn er 23 miljoen sprekers.[3] Deze cijfers gaan nog voorbij aan het feit dat er in Noord-Frankrijk ongeveer 80.000 mensen een West-Vlaams dialect spreken.[4] Het gaat hierbij om sprekers die Nederlands als moedertaal hebben: er zijn geen cijfers over het aantal mensen dat Nederlands als tweede of verdere taal spreekt.
ZieNederlands voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Het Nederlands wordt gebruikt als officiële landstaal in:
België:
Brussel, officieel drietalig (Nederlands, Frans en Duits)
Vlaanderen, hetNederlandse taalgebied in België in de strikte zin
Wallonië, alleen officieel erkend in deWaalse faciliteitengemeenten Koninkrijk der Nederlanden: Aruba Curaçao Nederland (incl.Saba,Bonaire enSint Eustatius) Sint Maarten SurinameVerder wordt het Nederlands gesproken in:
Duitsland, alleen de regioNederrijn
Frankrijk, in de regioFrans-Vlaanderen
Indonesië, alsbronnentaal, officiële bestuurstaal en algemene omgangstaal vanIndische Nederlanders en, vaak in Nederland, hoger opgeleide Indonesiërs. De eerste groep vertrok vóór 1955 naar Nederland, van de tweede groep is alleen de oudste, nu vrijwel uitgestorven, generatie nog Nederlandstalig.Als cultuurtaal was het Nederlands in gebruik in:
Nederlands-Indië (na 1945Indonesië)
Zuid-Afrika, grondwettelijk tot 1961; tot 1984 grondwettelijk gelijkgesteld aan hetAfrikaans.svg)
Zuidwest-AfrikaZieErkenning van Nederlands in Zuid-Afrika voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Andere gebieden waar Nederlands wordt gesproken door economische belangen of door grote aantallen immigranten zijn:
Australië.svg)
Canada Frans-Guyana, waaronder Nederlandssprekende Surinamers
Nieuw-Zeeland
Verenigde Staten Zuid-Afrika; hier woont een grote groep Nederlanders en Vlamingen, niet te verwarren met de Afrikaners en BoerenZieAfrikaans voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Het Afrikaans is een creooltaal die geldt alsdochtertaal van het Nederlands en een zelfstandige status heeft gekregen. Zodoende functioneert het inNamibië enZuid-Afrika als onafhankelijke taal. Aan het einde van de 19de eeuw werd daar het Nederlands alscultuurtaal ingewisseld voor de eigen Zuid-Afrikaanse variant, die zich sindsdien heeft verzelfstandigd en naast het Engels de officiële taal werd. De spelling van het Afrikaans is nog altijd gebaseerd op deAlgemeen Vereenvoudigde Spelling vanKollewijn.
Omdat hetapartheidsregime tussen 1961 en 1994 gedomineerd werd door de 'Afrikaanders', kreeg hun taal een slechte naam. Na opheffing van de apartheid werd ze als officiële taal onttroond en geboycot. Omdat een talrijke zogenaamde 'kleurlingen'bevolking in deKaapprovincie Afrikaans in een eigen vorm spreekt, heeft deze boycot uiteindelijk niet tot een verbod geleid. De positie van de taal is wel verzwakt, mede doordat een deel van de Afrikaanders is geëmigreerd.
Er zijn wereldwijd ongeveer 17 miljoen Afrikaanstaligen. Dit aantal kan als volgt worden berekend: ruim 7 miljoen moedertaalsprekers in Zuid-Afrika (census 2011); naar schatting ongeveer 300.000 moedertaalsprekers in Namibië, en naar schatting 9.500.000 mensen in Zuid-Afrika en Namibië, die Afrikaans als tweede of derde taal spreken. In Namibië vervult het Afrikaans de rol vanlingua franca. Het aantal moedertaalsprekers van het Afrikaans ligt dus aanzienlijk lager dan het aantal mensen dat Afrikaans als tweede of derde taal beheerst.
Het Afrikaans werd in 1925 erkend als onafhankelijke taal, daarvoor werd het beschouwd als enkel een dialect of creoolse variant van het Nederlands. Echter, door de Zuid-Afrikaanse grondwet werden Afrikaans en Nederlands tot 1984 nog als synoniemen bestempeld. Als officiële taal wordt het gebruikt in:
Namibië, als erkende regiotaal Zuid-Afrika, als een van de twaalfofficiële talen van het landVerder wordt Afrikaans ook gesproken door kleine gemeenschappen in andere landen:
ZieProblematiek van de "Transformasie" voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Na de afschaffing van de apartheid zijn veelAfrikaners verhuisd naar andere landen. Daardoor wordt het Afrikaans als immigrantentaal gesproken in:
Nederlandse creoolse talen werden gesproken in voormalige Nederlandse koloniën en handelsvestigingen en door vóór 1900 gevestigde immigrantengroepen. Nu zijn ze vrijwel uitgestorven. Er zijn nog maar een handjevol sprekers verspreid over de wereld, bijvoorbeeld in Guyana, Indonesië, de Verenigde Staten, Brazilië en opPuerto Rico, en vroeger ook op deMaagdeneilanden enSri Lanka (Ceylon).
In het Nederlands taalgebied liggen de tien grootste gemeenschappen verspreid overBelgië,Nederland enZuid-Afrika.[5] Hoewel een groot deel van de Afrikaans- en Nederlandstalige gemeenschap in Nederland woont, te weten ongeveer 17 miljoen sprekers, ligt de grootste stad, wat betreft het aantal Afrikaans of Nederlands sprekenden, in Zuid-Afrika.Kaapstad heeft met bijna 1,2 miljoen Afrikaanstaligen de grootste stedelijke gemeenschap van het taalgebied binnen haar grenzen. Deze stad wordt gevolgd door de drie grootste steden in Nederland:Amsterdam,Rotterdam enDen Haag.Antwerpen sluit met ongeveer 470.000 Nederlandstaligen de top vijf van grootste gemeenschappen in het Nederlands taalgebied. In de grootste metropool van de Lage Landen,Brussel, werd het Nederlands, waar rond 1850 nog de meerderheid van de bevolking een Brabants dialect sprak, tijdens de intensief voortgaandeverfransing van Brussel sinds de Eerste Wereldoorlog teruggedrongen tot de taal van een kleine minderheid.
De gemeenschappen in Aruba, Curaçao, Namibië, Sint Maarten en Suriname vormen te kleine gemeenschappen om in de top van de lijst voor te komen.
.svg)