Nancy is een stad en gemeente inFrankrijk. De gemeente telde op 1 januari 2022 104.387[1] inwoners. Het is de hoofdstad van het departementMeurthe-et-Moselle in de regioGrand Est (Lorraine). De stad ligt aan de rivier deMeurthe.
De plaats ontstond rond 1050 op initiatief vanGerard van Lotharingen, de hertog van het "hertogdom van de Moezel" (laterOpper-Lotharingen genoemd). Hij bouwde een feodaal kasteel en een ommuurde nederzetting halfweg tussenMetz enSaint-Nicolas-de-Port. Deze nederzetting (op de plaats van de huidige wijk Saint-Epvre) lag op moerassige grond en had regelmatig te maken met overstromingen van de Meurthe. In de 12e eeuw werd de parochiekerk Saint-Epvre gebouwd. Onder de opvolgers van Gerard van Lotharingen zou de nederzetting uitgroeien tot de hoofdstad vanLotharingen in de veertiende eeuw. OnderFerry III werd in 1298 begonnen met de bouw van een nieuw kasteel ten noordoosten van de oude stad, maar pas onderRudolf (1328-1346) kreeg Nancy echt het karakter van een hertogelijke residentie.
Karel de Stoute, de hertog vanBourgondië, had veel bezittingen in de Nederlanden. Hij probeerde het noordelijke deel (Nederlanden) te verenigen met het zuidelijke deel (Bourgondië). Hierbij lag enkel het hertogdom Lotharingen in de weg. Met hetbeleg van Nancy in 1477 probeerde hij de stad en het hertogdom te heroveren, maar dit lukte niet. Karel de Stoute liet zelf het leven bij deslag. Met het verdrag vanNeurenberg van 1542 slaagdeAnton van Lotharingen erin dat Lotharingen tot zelfstandig hertogdom werd verklaard, dat noch bij het Heilige Roomse Rijk, noch bijkoninkrijk Frankrijk hoorde.
In deze tijd kende de stad een bloeitijd. Er kwam een universiteit in de stad en er waren veel invloedrijke kunstenaars actief.[2] De stad en het slot werden verfraaid en de stad kreeg ook een nieuwe omwalling met bastions. Rond 1500 werd een eerste brug over de Meurthe gebouwd, de Pont de Malzéville. Om de groeiende bevolking te huisvesten werd onder hertogKarel III begonnen met de bouw van een nieuwe stad ten zuiden van de oude stad.
In de eerste helft van de zeventiende eeuw had koningLodewijk XIII van Frankrijk het plan om de oostgrenzen van het koninkrijk uit te breiden naar deRijn, waardoor Lotharingen, deElzas en deFranche-Comté door Frankrijk dreigden veroverd te worden. In 1631 vielen de Fransen het hertogdom binnen en in 1632 moestKarel IV van Lotharingen zich aan Frankrijk onderwerpen en hetverdrag van Vic ondertekenen. Met deVrede van de Pyreneeën in 1659 werd het grootste deel van Lotharingen teruggegeven aan de hertog. De vesting Nancy moest echter worden gesloopt. Twee jaar later verlieten de Fransen het hertogdom en kon Karel IV naar zijn land terugkeren. De stad had niet enkel te lijden onder de oorlog maar ook onder pestuitbraken.
Onder de oorlogszuchtigeLodewijk XIV van Frankrijk palmden de Fransen in 1670 het hertogdom terug in en vluchtte Karel IV naar Duitsland. De Fransen bouwden nieuwe vestingwerken die enkele decennia later alweer werden afgebroken. Pas met deVrede van Rijswijk van 1697 kwam er een eind aan de Franse bezetting, waardoorLeopold in het bezit van de stad kwam. Enkele jaren later, bij het uitbreken van deSpaanse Successieoorlog (1702-1713), werd Nancy opnieuw door de Fransen bezet. Tijdens de regentschappen vanKarel V en vanLeopold breidde de stad zich uit. Ook op cultureel vlak nam de stad inmiddels een vooraanstaande plaats in.
Het Palais du Gouvernement (18e eeuw)
Toen in 1733 dePoolse Successieoorlog uitbrak werd het hertogdom weer door Frankrijk bezet. Vervolgens werd Lotharingen de inzet van een ingewikkelde ruil. HertogFrans III van Lotharingen (later keizer van het Heilige Roomse Rijk) droeg het hertogdom in 1737 over aanStanislaus Leszczyński, de afgezette koning vanPolen. Hij transformeerde de stad: door de aanleg van drie monumentale pleinen verbond hij de oude en de nieuwe stad met elkaar. Na een lang en zeer welvarend bewind waarbij Stanislaus regeerde als een verlicht heerser, overleed de laatste hertog van Lotharingen in 1766. Volgens een afspraak met zijn schoonzoon,Lodewijk XV van Frankrijk, ging Lotharingen naar Frankrijk. Het werd eenFranse provincie (met een speciaal statuut) tot aan deFranse Revolutie. Vanaf 1778 was Nancy de zetel van een bisschop.
De 19e eeuw bracht de aanleg van het Marne-Rijnkanaal en de aanleg van de spoorlijn Parijs-Straatsburg. In 1871, na deFrans-Duitse Oorlog, bleef Nancy Frans. Dit in tegenstelling tot deElzas en het departementMoselle, metStraatsburg en metMetz, die aan hetkeizerrijk Duitsland overgedragen moesten worden. Voor Nancy luidde dit een gouden tijd in; veel Fransen uit de door het Duitse Keizerrijk geannexeerde gebieden weigerden de Duitse nationaliteit aan te nemen en vestigden zich in Nancy.
Hoogtepunt van deze bloeitijd voor de stad was deExposition internationale de l'Est in 1909, een tentoonstelling die zes maanden duurde en twee miljoen bezoekers naar de stad lokte.
Gedurende deEerste Wereldoorlog werd de stad langere tijd gebombardeerd door Duits langeafstandsgeschut, wat grote materiële schade veroorzaakte.
Na deTweede Wereldoorlog werd Nancy zoals veel Franse steden geconfronteerd met woningnood. Er kwamen nieuwe woonwijken in Nancy en de omringende gemeenten. De opening in 1971 van deA31, de autosnelweg naar Metz, zorgde voor een nieuwe ontsluiting van de stad.[4]
De oppervlakte van Nancy bedroeg op 1 januari 2022 15,01 vierkante kilometer; de bevolkingsdichtheid was toen 6.954,5 inwoners per km².
Nancy ligt grotendeels in de riviervlakte van deMeurthe en deze rivier vormt de oostelijke grens van de gemeente. Evenwijdig met de Meurthe ligt hetMarne-Rijnkanaal. In het noordwesten van de gemeente ligt het Plateau de Haye,[5] een gebied dat vroeger bebost was. Het Fôret de Haye ligt nu verder naar het westen maar is nog steeds meer dan 10.000 ha groot.
De onderstaande kaart toont de ligging van Nancy met de belangrijkste infrastructuur en aangrenzende gemeenten.
Tussen 1871 en 1910 verdubbelde de bevolking tot meer dan 120.000. Dit was voor een groot deel het gevolg van de instroom van vluchtelingen uit Elzas en Moselle, die ingelijfd waren bij het Duitse Keizerrijk.
Onderstaande figuur toont het verloop van het inwonertal (bron:INSEE-tellingen).
DeTour de la Commanderie Saint-Jean du Vieil-Aître uit 1140 is het oudste nog bestaande gebouw van de stad. Deze toren hoorde bij een commanderij van dehospitaalridders.
Nancy is 18 keer etappeplaats geweest in de wielerkoersRonde van Frankrijk. In 1962 en 1966 startte de Ronde van Frankrijk in Nancy. Met twee ritzeges won de legendarischeFausto Coppi (in 1949 en 1952) het vaakst in Nancy. In 2019 wasElia Viviani de laatste ritwinnaar in Nancy.
.svg)
.svg)
