| Mulliet | ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
| Mineraal | ||||
| Chemische formule | 3Al2O32SiO2 óf 2Al2O3 SiO2 | |||
| Kleur | kleurloos, bleekrose, bleekviolet, lichtgrijs | |||
| Streepkleur | wit | |||
| Hardheid | 6 tot 7(Mohs) | |||
| Gemiddelde dichtheid | 3,11 - 3,26 | |||
| Glans | glasglans | |||
| Opaciteit | doorzichtig tot doorschijnend | |||
| Breuk | bros | |||
| Splijting | goed {010} | |||
| Kristaloptiek | ||||
| Kristalstelsel | Orthorombisch | |||
| Ruimtegroep | Pbnm | |||
| Eenheidscel | a = 7.5785(6) Å, b = 7.6817(7) Å, c = 2.8864(3) Å; Z = 1 | |||
| Brekingsindices | nα = 1.642 - 1.653 nβ = 1.644 - 1.655 nγ = 1.654 - 1.679 | |||
| Dubbele breking | δ = 0.012 - 0.026 | |||
| Optische oriëntatie | twee-assig (+); 2V = 20 tot 50° | |||
| Overige eigenschappen | ||||
| Vergelijkbare mineralen | Nesosilicaten | |||
| Bijzondere kenmerken | niet oplosbaar in zuren, inclusiefwaterstoffluoride | |||
| Lijst van mineralen | ||||
| ||||
Mulliet is een zeldzaamsilicaatmineraal. Het kan tweestoichiometrische vormen aannemen: 3Al2O32SiO2 óf 2Al2O3 SiO2. Het is genoemd naar het Schotse eilandMull, waar het wordt aangetroffen. Het wordt vooral toegepast in de keramische industrie bij de vervaardiging van vuurvaste materialen. Mulliet heeft geen aanvullendekationen. Als gevolg daarvan zijn er drie verschillendemoleculaire structuren: tweetetraëdrische en eenoctaëdrische.
Mulliet werd voor het eerst in 1924 beschreven na een vondst op Mull. Het komt daar voor als eeninsluitsel in vulkanische rotsen. Verder komt het voor in het Val Sissone, Italië insillimaniet intonalietgesteente, en samen metamaril-achtige rotsen in Argyllshire, Schotland.
Mulliet of porcelaniet kan worden gevonden als een samenstellend bestanddeel inthermisch vervormde rots genaamdporcelaniet.[1]
Mulliet is in de vorm van naaldjes aanwezig inporselein alsvuurvast materiaal, vanwege het hoge smeltpunt van 1840 °C. In 2006 ontdekten onderzoekers van deUniversity College London en van deCardiff University dat pottenmakers inHessen in Duitsland sinds de late middeleeuwen mulliet hebben gebruikt bij het maken van een typesmeltkroes die smeden en alchemisten in staat stelden hun kroezen tot zeer hoge temperaturen te verhitten.[2][3]
De smeltkroezen werden gemaakt doorkaoliniet te verhitten tot boven 1100 °C waarbij mulliet ontstaat.[4][5]
In dit geval zijn er twee veel voorkomende morfologieën voor mulliet. De ene is een plaatjesvorm, de tweede is een naaldvorm. Als de naaldvormige mulliet zich tijdenssinteren in een keramisch lichaam kan vormen, heeft dit effect op zowel de mechanische als fysische eigenschappen door de mechanische sterkte en de thermische bestendigheid te vergroten. De belangrijkste voorwaarde heeft betrekking op de chemische samenstelling van keramiek. Als desiliciumdioxide enalumina-verhouding met basismaterialen zoals natrium en calcium wordt aangepast, vormt zich bij een temperatuur van 1400°C naaldvormige mulliet en zullen de naalden in elkaar grijpen. Deze mechanische vergrendeling draagt bij aan de hoge mechanische sterkte van porselein.
Mulliet wordt door het smelten van een mengsel van kaolien en aluminiumoxide in een vlamboogoven, of door sintering van kaolien, aluminiumhydroxide en water in eentunneloven gemaakt.
In het jaar 2012 gedaan onderzoek gaf als resultaat dat synthetische mulliet een vervanging kan zijn voorplatina in de katalysatoren van dieselmotoren.[6]
Mullit ontstaat doormetamorfose uitkaoliniet bij normale druk en ongeveer 1200 °C. Het ontstaat ook als bijproduct vansillimaniet ofandalusiet bij een temperatuur boven 1000 °C (Sillimanit→Mullit+SiO2). Omdat deze voorwaarden in de natuur slechts zelden en in beperkte volumes gesteente bereikt worden, (in gesteente naast basaltische vulkaanschoorstenen), komt mulliet slechts in zeer kleine hoeveelheden voor.
Het is op ruim 70 plaatsen gevonden, op Mull op meerdere plaatsen. In Duitsland is het gevonden in de omgeving van deLaacher See, bij deEttringer Bellerberg in Mayen-Koblenz en op meerdere plaatsen inLandkreis Vulkaneifel in Rheinland-Pfalz. Voorts bij deKatzenbuckel in Baden-Württemberg, deTeichelberg en deSchloßberg bij Waldeck (GemeindeKemnath) in Beieren, bijGeorgsmarienhütte in Nedersaksen en in deGrube Anna in Noordrijn-Westfalen.
In Oostenrijk werd het ontdekt in een basalt-steengroeve van dePauliberg inBurgenland en bijKlöch en deStradner Kogel in Steiermark.
Wegens de kleine hoeveelheden kan mulliet normaal gesproken niet zinvol worden gewonnen. Een commerciële winningslocatie bevindt zich in Transvaal, noordelijk Zuid-Afrika.
