DeMiddle Stone Age (MSA[1]) is een periode van Afrikaanseprehistorie, die ongeveer 300.000 jaar geleden begon aan het einde van deEarly Stone Age en eindigde rond 50 tot 25.000 jaar geleden met het begin van deLater Stone Age.[2] Deze periode wordt beschouwd als het Afrikaanse equivalent van het EuropeseMidden-paleolithicum.[3] Uit de tijd van het ontstaan van de MSA-cultuur komen ook de fossielen met typische kenmerken van devroege moderne mens.
Er zijn verschillende regionaleassemblages in Afrika die gerekend worden tot de MSA-cultuur.[4][5] Daartoe behoort hetAtérien in hetAtlasgebergte vanMarokko enAlgerije.[6] Er zijn ook MSA-artefacten aangetroffen inZaïre (Congo) (Lupemban) enZimbabwe (Bambatan). InZuid-Afrika worden de Pietersburg- en Howeson's Poort-industrieën tot deze cultuur gerekend.[7]
Het wordt gekenmerkt door tweezijdig bewerkte stenen punten, die soms versierd zijn. De werktuigen van deHowensons Poort-industrie waren vrij geavanceerd en komen overeen met voorwerpen, die in het vroege begin van hetLaat-paleolithicum in het Nabije Oosten werden gemaakt.[8] Zo hebben archeologen messen aangetroffen, waarvan de handrug glad was gemaakt.
Ook werktuigen van been zijn in het MSA aangetroffen, met als hoogtepunt de fraaie harpoenpunten uit Congo (ca. 80.000 jaar oud).[9] Ook de afstanden (tot meer dan 100 km) waarover materiaal vervoerd wordt in het MSA zijn nauwelijks anders dan in het Midden-Paleolithicum.
In MSA-vindplaatsen zijn ook bewijzen voor tentachtige constructies gevonden:paalgaten, greppeltjes en zelfs mysterieuze stapels stenen.[9][10]
Behalve de kralen en de okerkrassen uit Zuid-Afrika komen sieraden en kunstvoorwerpen weinig voor in het MSA. Wel is er een overvloedig gebruik vanoker, al dan niet in potloodvorm, wat volgens McBrearty en Brooks wijst op lichaamsversiering.[11]
In deBlombosgrot (Zuid-Afrika)[12] en deApollo 11-grot inNamibië, hebben onderzoekers naast werktuigen ook sieraden[13] en met tekeningen versierde stenen aangetroffen.[7] Voor het maken van werktuigen, zoals messen, speer- en pijlpunten, maakten de vroege anatomisch moderne mensen niet alleen gebruik van steen, maar ook van beenderen en wellicht ook hout.[14] Ook oker is in grote hoeveelheden in de Blombosgrot aangetroffen.[15] Oker heeft geen praktisch nut. Het dient alleen als kleurstof voor rituele, ceremoniële handelingen en voor het decoreren van voorwerpen.
In deKlasies River-grotten in Zuid-Afrika hebben archeologen vele sporen aangetroffen, die een beeld geven van de leefwijze van de MSA-mensen.[16] DeKlasies River mensen aten schelpdieren, antilopen, zeehonden, pinguïns, en plantaardig voedsel. In haarden werd het voedsel geroosterd. De grotten werden niet permanent bewoond. Ze bleven slechts een paar weken, waarna ze blijkbaar hun primaire voedselbron het wild volgden.
Naast onder anderestenen werktuigen en botresten hebben de onderzoekers aanwijzingen voorkannibalisme aangetroffen: Tussen de voedselresten troffen de onderzoekers menselijke overblijfselen aan. Op menselijke beenderen werden snijtekens gevonden. De onderzoekers groeven ook door vuur zwartgeblakerde schedels op.
De mensen van de MSA-cultuur laten een levenswijze en gedrag zien, die "modern" aandoen.
Rond 125.000-100.000 jaar geleden vond een migratie vanvroege moderne mensen vanuit Oost-Afrika via deStraat van Hormuz en het zuiden van hetArabisch Schiereiland naar het zuiden van Eurazië plaats. Omstreeks 50.000 v.Chr. had de moderne mens deneanderthaler in het Midden-Oosten verdrongen. In Europa en West-Azië ontstonden samenlevingen van mensen met culturele uitingen van vergelijkbaar hoogstaand niveau.[7]
Externe links
Literatuur
Voetnoten
