Eenmartellotoren (Engels:Martello tower) is een typeverdedigingsfort, dat in denegentiende eeuw op veel plaatsen in hetBritse Rijk gebouwd is. Deze vrij simpele bouwwerken zijn nog te vinden langs de Britse kust.
De oorsprong van de martellotorens gaat terug tot de Torre di Mortella, eenGenuese verdedigingstoren die tussen 1563 en 1564 gebouwd werd op het schiereilandPunto Mortella, in het noorden vanCorsica.
Bij de Britse invasie van Corsica in 1794 werd de Torre di Mortella met veel moeite ingenomen door Britse troepen. Het was oorlogsschepen aanvankelijk niet gelukt om de toren te veroveren, pas na twee dagen van hevige gevechten konden Britse grondtroepen hem alsnog innemen. Uiteindelijk werd de toren in oktober 1796, bij de aftocht van de Britten, opgeblazen om hem onbruikbaar te maken. De Britten, onder de indruk van de eenvoud en efficiëntie van het bouwwerk, kopieerden het ontwerp van de verdedigingstoren. Met betrekking tot de naam werd echter een spelfout gemaakt door de toren niet 'Mortella tower', maar 'Martello tower' te noemen.
De torens waren tot twaalf meter hoog en hadden muren van zo'n 2,5 meter dik. De toegangsdeur was op ongeveer drie meter boven hetmaaiveld, zodat een ladder gebruikt werd om binnen te komen. Er warenschietsleuven in de muur gemaakt, zodat neerwaarts vuur op aanvallers mogelijk was.
Het platte dak had een hogeborstwering en in het midden een verhoogd platform met een draaipunt voor eenkanon, dat een cirkel van 360° kon maken. Sommige torens kregen ook andere wapens, die echter niet volledig konden ronddraaien. De muren hadden smalle spleten voor defensief vuur.
Het interieur van een klassieke Britse martellotoren bestond uit twee verdiepingen. Soms had het bouwwerk ook een kelder. De begane grond diende als opslagruimte voormunitie, water en voedsel. De bezetting van 24 mannen en één officier was gelegerd in eenkazemat op de eerste verdieping. Deze verdieping was verdeeld in verschillende kamers met open haarden voor koken en verwarming. De officier had een kamer die ongeveer even groot was als het manschappenverblijf.
Voor literatuurliefhebbers is 'Martello tower' vooral de aanduiding voor de toren waarJames Joyce enige tijd heeft gewoond, en waar ook een van zijn personages,Stephen Dedalus, woonachtig is. De toren van Joyce staat inSandycove iets ten zuiden vanDublin en is tegenwoordig eenmuseum.
