Maharashtra (Marathi: महाराष्ट्र) is eendeelstaat vanIndia, gelegen in het west-centrale deel van het land. De staat heeft een oppervlakte van 307.690 km² en telt ruim 112 miljoen inwoners, waarmee het de op een na volkrijkste van India is. De hoofdstad isMumbai.
Maharashtra is voor India van grote economische betekenis. Het bevat enkele van de belangrijkste industriële en financiële centra van het land. Mumbai geldt als het financiële centrum van India.
De officiële taal van Maharashtra is hetMarathi en deze taal wordt ook gesproken door een ruime meerderheid van de bevolking. In Mumbai wordt, in verband met hetkosmopolitische karakter van deze stad, ookEngels enHindi gesproken. De grootste etnische groep van de staat zijn deMarathi.
De naam Maharashtra werd al aan het begin van de christelijke jaartelling gebruikt voor een gebied dat redelijk overeenkwam met de huidige deelstaat. Na het uiteenvallen van hetMauryarijk in de3e eeuw v.Chr. werd Maharashtra het kerngebied van deSatavahana's. KoningVedishri maakte in 90 n.Chr.Junnar, 50 km ten noorden van Pune, zijn hoofdstad. In de 3e eeuw n.Chr. was het gebied de kern van hetVakatakarijk. Onder koningHarishena, een vermaard patroon van de boeddhistische kunst, bereikte de constructie van degrotten van Ajanta een hoogtepunt. Degrotten van Ellora zijn jonger en werden tussen de 6e en 10e eeuw aangelegd, onder deChalukya's enRashtrakuta's. Beide dynasties wisten eeuwenlang een flink deel van India te regeren dat naast Maharashtra ook delen vanKarnataka,Andhra enGujarat besloeg. Regelmatig voerden deze hindoeïstische koningen oorlog met dePala's enGujara-Pratihara's in het noorden of dePallava's enPandya's in het zuiden van India. De Chalukya's versloegen in 739 deArabieren die zich inSindh gevestigd hadden zodat hun opmars in India tot stand kwam. Desondanks arriveerde de islam vanaf de 8e eeuw in de vorm van Arabische handelaren, die zich in de kustgebieden vestigden.
SultanBurhan Nizam Shah II vanAhmednagar met een hoveling en twee dienaren - miniatuurportret van rond 1600. De sultans van de Dekan regeerden over een voornamelijk hindoeïstische bevolking en zagen de ontwikkeling van een unieke Dekan-stijl in de kunst aan hun hoven, voordat het gebied in de 17e eeuw door deMogols werd onderworpen.
De laatste hindoeïstische dynastie waren deYadava's. Begin 14e eeuw werd het gebied veroverd door desultan van Delhi,Alauddin Khalji. De heersende klasse werd daarbij verjaagd en een periode van maatschappelijke chaos volgde, tot de stichting van hetsultanaat van de Bahmaniden. Deze (Perzisch-sjiitische) sultans zagen in dat er onvoldoende moslims waren om hun rijk te besturen. Ze lieten de boekhouding over aanbrahmanen en het grootste deel van hun leger bestond uit hindoes, die "Maratha's" genoemd werden. Noodzakelijkerwijs was er grote religieuze tolerantie in het sultanaat. Dit veranderde niet toen het sultanaat uiteenviel in vijf kleinere rijken, desultanaten van de Dekan. Aan de hoven van de sultans bloeide een kunststijl die een unieke synthese vormde tussen de lokale en islamitische stijlen. De bevolking bleef in overgrote meerderheid hindoe.[4] In de 15e en 16e eeuw arriveerden Europese handelaren en kolonisten langs de kust. De Portugezen stichtten handelsposten inGoa enDiu en de Britten vestigden zich inBombay. Zowel de Britten als Nederlanders hadden eenfactorij in de havenstadSurat.
Aan het einde van de 16e eeuw raakte het gebied opnieuw in oorlog. In het noorden was hetMogolrijk ontstaan en de sultanaten van de Dekan vormde de zuidelijke grens van het rijk. Pogingen het gebied te onderwerpen betekenden dat slepende, langdurige oorlogen woedden. Regelmatig werden gebieden ontvolkt als gevolg van hongersnoden of plunderingen. De Maratha's, vermaarde huursoldaten, vaarden echter wel bij de conflicten. Het noordelijkste sultanaat,Ahmednagar, viel na vier decennia van conflict in 1636. De sultanatenBijapur enGolkonda volgden in 1685 en 1687, na hardnekkige militaire campagnes van MogolkeizerAurangzeb. De opportunistische MarathaleiderShivaji verklaarde zich ondertussen onafhankelijk. Shivaji's basis was een gebied in de West-Ghats rondom Pune. Het lukte Aurangzeb nooit Shivaji of zijn opvolgers compleet te onderwerpen. De Maratha's verschansten zich in hun forten in de Ghats en voerden met lichte cavalerie verrassingsaanvallen uit.
Rond de dood van Aurangzeb in 1707 was duidelijk dat het Mogolrijk leed aanimperial overstretch - de economie was onvoldoende om het enorme rijk in stand te houden. De Maratha's maakten hier in de 18e eeuw gebruik van door steeds verder naar het noorden door te dringen. Verschillende Marathaleiders veroverden een eigen rijk, maar zij waren als een soort "confederatie" verenigd onder een leider, depesjwa, die in Pune was gevestigd. Op hun hoogtepunt onder de pesjwa'sBajirao enNana Sahib hadden de Maratha's het grootste deel van India in handen: hun ruiters plunderden vanBengalen enPunjab totMysore in het zuiden. Het gezag van de pesjwa over de andere leiders nam in het tweede deel van de 18e eeuw echter af. Ondertussen hadden de Britten delen van India in handen gekregen en zij grepen onderlinge onenigheid onder de Maratha's aan om de leiders een voor een te onderwerpen in eenserie oorlogen (1775-1818).
Na de verovering van Maharashtra werd het gebied als "Bombay Presidency" aanBrits-Indië toegevoegd. Enkele vorstendommen, die in de oorlogen de Britse zijde hadden gekozen, bleven bestaan als vazalstaten. De grootste daarvan wasHaiderabad, dat rond de gelijknamige stad lag (tegenwoordig in Andhra Pradesh).Berar enMarathwada waren oorspronkelijk deel van Haiderabad. Het eerste werd in 1853 aan de BritseCentral Provinces toegevoegd maar zou na de onafhankelijkheid bij Maharashtra komen. Het vorstendomSatara werd in 1848 door de Britten geannexeerd. In 1853 gebeurde hetzelfde metNagpur.
Na de onafhankelijkheid in 1947 werden de overgebleven vorstenstaten zoalsKolhapur aan deBombay State toegevoegd (de opvolger van de Bombay Presidency). De deelstaat Maharashtra werd gevormd in1960, na het splitsen van de Bombay State inGujarat en Maharashtra. De kosmopolitische havenstad Bombay en haar achterland stonden op gespannen voet. Het achterland heeft een orthodoxe hindoe-ideologie terwijl de stad kosmopolitisch is. Dit kwam in 1995 tot uiting in de naamswijziging van de stad Bombay naar Mumbai, toen de nationalistischeBJP de federale regering van India vormde.
Op 30 september 1993 werd de staat Maharashtra getroffen door een zwareaardbeving. Er vielen 7600 doden. In november 2008 vonden in Mumbaiterroristische aanslagen plaats, waarbij 174 doden en ongeveer 308 gewonden te betreuren waren.
Maharashtra is de meest geïndustrialiseerde deelstaat van India. Er is zowel productie van dan wel handel inmassamedia,technologie,ruimtevaart,mode/kleding entoerisme. Mumbai is naast hoofdstad ook definanciële hoofdstad van het land. De belangrijkste effectenbeurzen, kapitaalmarkt en grondstoffenbeurzen bevinden zich daar.Wijnbouw in India is ook mogelijk en komt voor 80% hier vandaan.
Maharashtra is bestuurlijk onderverdeeld in 36 districten, die weer gegroepeerd zijn in zes divisies. Hieronder volgt een lijst van de huidige districten, gegroepeerd per divisie:
Maharashtra is een van de zes Indiase deelstaten waar hetparlement eentweekamerstelsel hanteert, bestaande uit deVidhan Sabha, die de taak van hetLagerhuis vervult, en deVidhan Parishad, die van hethogerhuis. DeVidhan Sabha telt 288 zetels, deVidhan Parishad 78. De verkiezingen vinden normaliter iedere vijf jaar plaats.
Tot 1995 was Maharashtra een belangrijk bastion van deCongrespartij (INC). Sindsdien zijn echter ookhindoenationalistische partijen populair in Maharashtra, met nameShiv Sena (SS) en deBharatiya Janata-partij (BJP). Een afsplitsing van de Congrespartij, deNationalistische Congrespartij (NCP), speelt sinds 1999 ook een belangrijke rol. Deze partij was samen met de Congrespartij tot 2014 aan de macht, waarbij de Congrespartij telkens dechief minister leverde en de NCP dedeputy chief minister.
De meest recente verkiezingen voor het parlement van Maharashtra vonden plaats in oktober 2019. DeUnited Progressive Alliance, de alliantie tussen de Congrespartij en de NCP, wist hierbij een aantal zetels winst te boeken, maar de regerendeNational Democratic Alliance van BJP en SS veroverde (ondanks verlies) wederom een comfortabele meerderheid. Bij de hierop volgende kabinetsformatie werden BJP en SS het echter niet eens over de verdeling van de macht. De SS trok zich terug, waardoor de BJP op zoek moest naar een andere coalitiepartner. Deze leek gevonden te worden in de NCP, maar de nationale leiding van die partij wees dit af. Door de formatiecrisis werd Maharashtra, zoals degrondwet van India voorschrijft, tijdelijk geregeerd door depresident van India, in de praktijk uitgevoerd door een gouverneur van een andere staat. De impasse kwam tot een einde toen een kabinet werd geformeerd tussen SS, NCP en Congrespartij, waarbij de BJP aldus in de oppositie werd gedwongen.Uddhav Thackarey (SS) werd beëdigd als chief minister.
De zetelverdeling in het parlement van Maharashtra is sinds oktober 2019 als volgt:
De gouverneur is hoofd van de deelstaat en wordt voor een termijn van vijf jaar aangewezen door depresident van India. De rol van de gouverneur is hoofdzakelijk ceremonieel en de echte uitvoerende macht ligt bij de ministerraad, met aan het hoofd dechief minister.
.svg)
