Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Naar inhoud springen
Wikipediade vrije encyclopedie
Zoeken

München

Coördinaten48° 8′ NB, 11° 34′ OL
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Voor het gelijknamige Landkreis, zieLandkreis München.
München
Kreisfreie Stadt inDuitslandVlag van Duitsland
DeFrauenkirche en het "Neues Rathaus"
Vlag van München
Wapen van München
München (Beieren)
München
Situering
DeelstaatVlag van de Duitse deelstaat BeierenBeieren
Regierungs­bezirkOpper-Beieren
Coördinaten48° 8′ NB, 11° 34′ OL
Algemeen
Oppervlakte310,70 km²
Inwoners
(31-12-2020[1])
1.488.202
(4.790 inw./km²)
Hoogte519 m
BurgemeesterDieter Reiter
(sinds 2014) - (SPD)
Overig
Postcodes80331–81929, 85540
Netnummer089
KentekenM, MUC
Kreisfreie Stadt25 districten
Gemeentenr.09 1 62 000
Websitestadt.muenchen.de
Locatie van München
Kaart van München
Foto's
Hofgarten
Hofgarten
Poort bij het Karlsplatz
Poort bij hetKarlsplatz
Portaal Portaalicoon  Duitsland

München ([ˈmʏnçən]?;Beiers:Minga) is de hoofdstad en grootste stad van deDuitse deelstaatBeieren en met 1.488.202 inwoners (31 december 2020)[1] deop twee na grootste stad van Duitsland. München is eenkreisfreie Stadt en behoort tot de belangrijkste economische en culturele centra in de Bondsrepubliek.

Geschiedenis

[bewerken |brontekst bewerken]
Ansichtkaart van München aan het eind van de 19e eeuw

De stad werd in 1158 gesticht door hertogHendrik de Leeuw, als handelspost nabij een klooster (Münichen). In 1253 resideerden de vanuitLandshut enRegensburg overgekomenBeierse hertogen hier. Door het bouwen van een brug over deIsar wisten ze de bisschoppen vanFreising en hetgelijknamige prinsbisdom te beconcurreren.

In de periode na deEerste Wereldoorlog werd de stad het toneel van politieke onrust. In de strijd tussen links en rechts was even sprake van een socialistische, zogenoemde radenrepubliek, maar uiteindelijk werd München de plaats waar deNSDAP vanAdolf Hitler ontstond en groot werd.Adolf Hitler hield regelmatig toespraken in de bierkelders van de stad. In 1923 vond onder zijn leiding een 'putsch' plaats, bekend als "Bierkellerputsch". Deze poging tot machtsovername strandde nabij deOdeonsplatz. De plek wordt gemarkeerd door een bronzen gedenkteken, waarop de namen van vier gesneuvelde Beierse politiemensen staan gegraveerd. In de naziperiode werden op dezelfde plek juist de zestien gesneuvelde putschisten geëerd met een gedenkteken.

Op 6 juni1931 werd het grote museumMünchner Glaspalast door een brand volledig verwoest. Hierbij gingen 3.000 kunstvoorwerpen, waaronder schilderijen van beroemde 19e-eeuwse en vroeg-20e-eeuwse meesters, onder wieCaspar David Friedrich, verloren; duizend andere werken werden beschadigd.

Voor en tijdens deTweede Wereldoorlog vestigde de NSDAP hier zijn hoofdkwartier. In München bevinden zich nog verschillende bekende 'nazigebouwen', zoals de zogenaamdeFührerbau op de Königsplatz en het voormaligeHaus der Deutschen Kunst, dat hetGlaspalast moest vervangen, aan de Prinzregentenstrasse.

In 1938 vond in München de beruchteConferentie van München plaats, waarbij doornazi-Duitsland,Italië, hetVerenigd Koninkrijk enFrankrijk buiten aanwezigheid vanTsjecho-Slowakije werd bepaald dat het TsjechischeSudetenland aan Duitsland werd toegewezen.

Aan het eind van de Tweede Wereldoorlog was de stad voor een groot deel platgebombardeerd. Bij de wederopbouw na de oorlog werd besloten hethistorische centrum in oude luister te herstellen.

In 1972 vonden in München dezeventiende Olympische Spelen plaats, die werden overschaduwd door eenPalestijnse terreuraanslag op de Israëlische sportploeg.

Geografie

[bewerken |brontekst bewerken]

Klimaat

[bewerken |brontekst bewerken]
Weergemiddelden voor München (1991-2020)
MaandjanfebmrtaprmeijunjulaugsepoktnovdecJaar
Hoogste maximum (°C)18,921,424,032,231,835,237,537,031,828,224,221,737,5
Gemiddeld maximum (°C)4,05,610,115,219,422,924,924,719,614,58,24,814,5
Gemiddelde temperatuur (°C)0,91,95,710,214,317,819,619,414,710,14,91,810,1
Gemiddeld minimum (°C)−1,8−1,41,75,39,312,914,714,510,46,52,1−0,86,1
Laagste minimum (°C)−22,2−25,4−16,0−6,0−2,31,06,54,80,6−4,5−11,0−20,7−25,4
Neerslag (mm)52,046,061,056,0107,0121,0119,0116,078,067,058,059,0940,0
Bron:Wetter und Klima München - wetterlabs.de

Stadsdelen

[bewerken |brontekst bewerken]

München bestaat sinds 1992 uit 25stadsdelen (Stadtbezirke):

  1. Altstadt-Lehel
  2. Ludwigsvorstadt-Isarvorstadt
  3. Maxvorstadt
  4. Schwabing-West
  5. Au-Haidhausen
  6. Sendling
  7. Sendling-Westpark
  8. Schwanthalerhöhe
  9. Neuhausen-Nymphenburg
  10. Moosach
  11. Milbertshofen-Am Hart
  12. Schwabing-Freimann
  13. Bogenhausen
De stadsdelen van München
  1. Berg am Laim
  2. Trudering-Riem
  3. Ramersdorf-Perlach
  4. Obergiesing
  5. Untergiesing-Harlaching
  6. Thalkirchen-Obersendling-
    Forstenried-Fürstenried-Solln
  7. Hadern
  8. Pasing-Obermenzing
  9. Aubing-Lochhausen-Langwied
  10. Allach-Untermenzing
  11. Feldmoching-Hasenbergl
  12. Laim

Economie

[bewerken |brontekst bewerken]

München is een internationaal centrum van industrie, wetenschap, innovatie en onderzoek, dat wordt geïllustreerd door de aanwezigheid van twee onderzoeksuniversiteiten en meerdere wetenschappelijke instituten in de stad en haar omgeving. München herbergt het hoofdkwartier van multinationale ondernemingen en haar economie is gebaseerd op hightech, auto's, de dienstensector en creatieve industrieën, evenals onder meer IT, biotechnologie, industrie en elektronica.

In München zijn de hoofdkantoren gevestigd van onder meerAllianz,BMW,FlixMobility,HypoVereinsbank,Infineon,MAN SE,MTU Aero Engines,Münchener Rück,Osram,Rohde & Schwarz,Siemens AG,The Linde Group,Wacker Chemie en BSH Home Appliances (holding vanBosch).

Cultuur

[bewerken |brontekst bewerken]

Bezienswaardigheden

[bewerken |brontekst bewerken]

Kerken

[bewerken |brontekst bewerken]
  • DeFrauenkirche (Vrouwenkerk), de hoofdkerk van München, gebouwd tussen 1468-1488 door architectJörg von Halsbach, ookGanghofer genoemd, met fraaie westtorens. Ook het interieur is bezienswaardig. De kerk is hoofdmonument van de Beierse bouwkunst.
  • DeAsamkerk, gebouwd in 1733 door de gebroeders Asam.
  • DeTheatinerkirche, is gebouwd tussen 1663-1688 met 18e-eeuwse gevel. Hier bevinden zich in een crypte de graven van de adellijke familieWittelsbach, die Beieren honderden jaren geregeerd hebben.
  • DeSint Michaelskerk uit de 16e eeuw met verschillende praalgraven. KoningLodewijk II is hier bijgezet in de crypte.

Overige monumenten

[bewerken |brontekst bewerken]

Musea

[bewerken |brontekst bewerken]
DeAlte Pinakothek
HetDeutsches Museum

Overige musea:

Alternatieve cultuur

[bewerken |brontekst bewerken]

De wijkSchwabing ten noorden van het centrum is van oudsher een buurt, waar "alternatieve", van de traditionele normen en smaak afwijkende, vaak ook anarchistische kunstenaars en musici een plek hebben gevonden. De wijk was vroeger, voor deTweede Wereldoorlog, beroemd vanwege dejazzcafés en debohemienachtige artiesten-scene, maar ook berucht vanwege deprostitutie. Deze ietwat rebelse sfeer heerst er nog steeds enigszins.

Evenementen

[bewerken |brontekst bewerken]

München is bekend vanwege een aantal jaarlijks terugkerende evenementen.

Gastronomie

[bewerken |brontekst bewerken]

Een bekende worstspecialiteit, die ook in andere delen van Beieren verkrijgbaar is, is deWeißwurst. De Münchener Weißwurst, naar recept van 1857, wordt gegeten met een zoete mosterd, aangeduid als Süßer Senf, bayerischer of ook nog Weißwurstsenf, geconsumeerd samen met een andere specialiteit, debrezel of broodkrakeling.Leberkäse is eenboterhamworst waar noch lever noch kaas in de bereiding voorkomen. De verwijzing naar kaas ligt eerder in de vorm van de bereiding.

Daarnaast zijn er ook Auszogne gebakjes en is er ook de Prinzregententorte, een taart met acht dunne biscuitlagen met tussenliggende chocoladebotercrème, in München prominent aanwezig, vernoemd naar prins-regentLuitpold van Beieren.

München is ook een bierhoofdstad en het Münchner Bier is een verzamelnaam voor bier gebrouwen volgens het oorspronkelijk eerst in München vastgelegdeReinheitsgebot. Het gaat om de brouwerijenAugustiner Bräu,Spaten-Franziskaner-Bräu,Hacker-Pschorr,Paulaner Brauerei,Staatliches Hofbräuhaus enLöwenbräu.

Sport

[bewerken |brontekst bewerken]
DeAllianz Arena, de thuishaven vanFC Bayern München

In 1972 organiseerde München deOlympische Zomerspelen, die overschaduwd werden door eengijzelingsdrama dat er plaatsvond. Negen Israëlische atleten werden gegijzeld door een groep Palestijnse terroristen. Tijdens de overval op de atleten werden twee sporters gedood. Bij een mislukte bevrijdingsactie kwamen ook alle gegijzelde atleten om het leven.

FC Bayern München is een van de succesvolste voetbalclubs ter wereld. De Duitse recordkampioen speelt in deBundesliga met als thuisbasis deAllianz Arena. Dit stadion wordt ook gebruikt doorTSV 1860 München, dat echter nadat het in 2017 degradeerde naar de3. Liga de proflicentie niet meer kon betalen en zo gedwongen werd om bij de amateurs te gaan spelen. In de begindagen van het Duitse voetbal stelde de club niet zo veel voor. Samen met TSV 1860 enFC Wacker München. Voor de invoering van deGauliga kon Bayern twee keer, en Wacker één keer kampioen worden vanZuid-Duitsland, wel werden ze ook in 1932 landskampioen. Ten tijde van deGauliga Bayern enOberliga Süd kon enkel TSV 1860 een titel winnen. Door de regionale titel van TSV in 1963 zorgde de club er zelfs voor de Bayern geweigerd werd voor de nieuwe Bundesliga, waarin slechts één team per stad toegestaan werd in het eerste seizoen. TSV werd nog landskampioen in 1966, maar drie jaar later werd ook Bayern kampioen en hierna groeide de club al snel uit tot een van de topteams van Duitsland.

München was speelstad bij het WK voetbal van 1974 en 2006 en het EK voetbal van 1988, 2020 (gespeeld in 2021) en 2024. In hetOlympisch Stadion vonden voor Nederland zeer memorabele voetbalwedstrijden plaats. Het Nederlands elftal verloor er in 1974 deWK-finale met1-2 van West-Duitsland. In 1988 revancheerde Nederland zich er door in deEK-finale de Sovjet-Unie met2-0 te verslaan.

In hetOlympia-Radstadion vonden in 1978 deWK baanwielrennen plaats.

In 2002 vonden deEuropese kampioenschappen atletiek plaats in het Olympisch Stadion van München.

München was in 1975, 1983 en 1993 gastheer van hetWK ijshockey.

Media

[bewerken |brontekst bewerken]
Het gebouw van deBayerischer Rundfunk

In München verschijnen een landelijk dagblad, drie plaatselijke dagbladen en een plaatselijke editie van deBildzeitung.

DeSüddeutsche Zeitung, een links-liberale kwaliteitskrant, verschijnt sinds 1945. Voor München en omstreken bestaan er plaatselijke edities. Het voornaamste dagblad voor stad en regio is deMünchner Merkur, die sinds 1946 verschijnt. De Münchener Zeitungs-Verlag, die deze conservatieve krant uitgeeft, brengt sinds 1968 ook de boulevardkranttz uit. Een andere boulevardkrant is deAbendzeitung, die sinds 1948 bestaat.

DeBayerischer Rundfunk (BR), de publieke omroep voor Beieren, is in München gevestigd.

Transport

[bewerken |brontekst bewerken]
Een van de OV-mogelijkheden in München: de metro.

Naast een uitgebreid netwerk van bussen, kent München uitgebreide mogelijkheden voor railvervoer. Dit zijn deS-Bahn, demetro en detram. Ook heeft München een eigenvliegveld met in 2018 ruim 46 miljoen passagiers.

Stedenbanden

[bewerken |brontekst bewerken]

Geboren in München

[bewerken |brontekst bewerken]
ZieLijst van personen uit München voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Galerij

[bewerken |brontekst bewerken]

Externe link

[bewerken |brontekst bewerken]
Mediabestanden
Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de paginaMünchen opWikimedia Commons.
Wikivoyage
Wikivoyage heeft een reisgids over dit onderwerp:München.
Bronnen, noten en/of referenties
Vlag van Duitsland
·Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet) ·Sjabloon bewerken
Vlag van Beieren
Landkreise en kreisfreie Städte inBeieren

Aichach-Friedberg ·Altötting ·Amberg ·Amberg-Sulzbach ·Ansbach (stad) ·Landkreis Ansbach ·Aschaffenburg (stad) ·Landkreis Aschaffenburg ·Augsburg (stad) ·Landkreis Augsburg ·Bad Kissingen ·Bad Tölz-Wolfratshausen ·Bamberg (stad) ·Landkreis Bamberg ·Bayreuth (stad) ·Landkreis Bayreuth ·Berchtesgadener Land ·Cham ·Coburg (stad) ·Landkreis Coburg ·Dachau ·Deggendorf ·Dillingen an der Donau ·Dingolfing Landau ·Donau-Ries ·Ebersberg ·Eichstätt ·Erding ·Erlangen ·Erlangen-Höchstadt ·Forchheim ·Freising ·Feyung-Grafenau ·Fürstenfeldbruck ·Fürth (stad) ·Landkreis Fürth ·Garmisch-Partenkirchen ·Günzburg ·Haßberge ·Hof (stad) ·Landkreis Hof ·Ingolstadt ·Kaufbeuren ·Kelheim ·Kempten im Allgäu ·Kitzingen ·Kronach ·Kulmbach ·Landsberg am Lech ·Landshut (stad) ·Landkreis Landshut ·Lichtenfels ·Lindau ·Main-Spessart ·Memmingen ·Miesbach ·Miltenberg ·Mühldorf am Inn ·München ·Landkreis München ·Neuburg-Schrobenhausen ·Neumarkt in der Oberpfalz ·Neurenberg ·Neustadt an der Aisch-Bad Windsheim ·Neustadt an der Waldnaab ·Neu-Ulm ·Nürnberger Land ·Oberallgäu ·Ostallgäu ·Passau (stad) ·Landkreis Passau ·Pfaffenhofen an der Ilm ·Regen ·Regensburg (stad) ·Landkreis Regensburg ·Rhön-Grabfeld ·Rosenheim (stad) ·Landkreis Rosenheim ·Roth ·Rottal-Inn ·Schwabach ·Schwandorf ·Schweinfurt (stad) ·Landkreis Schweinfurt ·Starnberg ·Straubing ·Straubing-Bogen ·Tirschenreuth ·Traunstein ·Unterallgäu ·Weiden in der Oberpfalz ·Weilheim-Schongau ·Weißenburg-Gunzenhausen ·Wunsiedel im Fichtelgebirge ·Würzburg (stad) ·Landkreis Würzburg

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=München&oldid=70195943"
Categorieën:
Verborgen categorieën:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp