Luxemburg (Frans:Luxembourg,Luxemburgs:Lëtzebuerg,Duits:Luxemburg) is de hoofdstad en grootste stad van hetGroothertogdom Luxemburg. Het ligt in het kantonLuxemburg. De rivierenAlzette enPétrusse stromen door de stad. De naam Luxemburg is afkomstig vanLucilinburhuc, dat kleine burcht betekent.
In963 bouwde graafSiegfried op de Bock-rots een kasteel met een eenvoudige verdedigingsmuur. Hieruit is de stad Luxemburg ontstaan. In de loop der eeuwen werden er aan de westzijde nog twee verdedigingsgordels aangelegd. Verschillende ingenieurs, onder wieVauban, bouwden de stad uit tot een van de sterkste vestingen van Europa. Hierdoor kreeg Luxemburg debijnaamGibraltar van het Noorden.
Tijdens hetcongres van Londen in1867 werd Luxemburg neutraal verklaard en moesten de vestingwerken ontmanteld worden. Slechts 10% van de vesting is hierdoor bewaard gebleven, waaronder de kazematten die tijdens deTweede Wereldoorlog als schuilplaats dienden.
Het gehele gebied van de stad Luxemburg is onderverdeeld in 24 kwartieren of stadsdelen. Deze vallen over het algemeen samen met de belangrijke buurten en voorsteden van de stad Luxemburg, hoewel er een aantal (historische) districten zijn verdeeld tussen twee kwartieren.
In de middeleeuwen varieerde het inwoneraantal tussen de 2.000 en 5.000. Omstreeks 1800 waren het er nog niet meer dan ca. 9.000.
In 1920 fuseerde de gemeente Luxemburg met de randgemeentenHollerich,Eich,Hamm enRollingergrund, waardoor het inwoneraantal verdubbelde, tot ca. 45.000 inwoners.
De agglomeratie bevat ook aangrenzende kernen als Strassen, Bertrange, Hesperange, Findel en Niederanven en Walferdange. Wanneer men deze aangrenzende kernen meetelt komt men op 200.000 inwoners voor de agglomeratie. Hoe dan ook is Luxemburg hiermee veruit de grootste stad van het land, op ruime afstand pas gevolgd door Esch-sur-Alzette met 36.200 inwoners in 2022. Wanneer men in het Groothertogdom Luxemburg over 'de stad' praat, refereert men doorgaans aan Luxemburg-stad.
Wanneer men de samenstelling van de stadsbevolking beziet, valt op dat slechts 40% de Luxemburgse nationaliteit bezit. De overige 60% is buitenlander en werkt in de vele banken, dienstverlenende bedrijven of Europese instellingen. Overigens bestaat de werkende bevolking ook voor een groot deel uit forenzen uit de buurlanden, waardoor op doordeweekse dagen de Luxemburgers nog verder in de minderheid zijn. Hierdoor zijn niet het Luxemburgs, maar Frans en Duits de voertalen. Engels wordt in mindere mate geaccepteerd, gesproken en verstaan.
Luchthaven Luxemburg-Findel is een vliegveld op 6 kilometer ten oosten van de stad. Verder zijn er meerdere treinstations en er zijn buslijnen in dienst.
Vanaf Luxemburg-Findel wordt naar ruim 80 Europese bestemmingen gevlogen, waaronder Londen, Parijs, Madrid, Barcelona, Amsterdam, Zürich, Berlijn, Wenen, Praag, Frankfurt, München en Rome. Verder vertrekken er chartervluchten naar diverse bestemmingen met name in en rond Europa. Luxemburg-Findel is de op vier na grootste goederenluchthaven in Europa.[bron?]
Het centrale treinstation heet simpelwegstation Luxemburg en heeft verbindingen met alle nationale bestemmingen. Daarnaast zijn er internationale verbindingen met bijvoorbeeld Brussel, Luik, Parijs, Straatsburg en Trier.
Luxemburg is het punt waar bijna alle snelwegen van het land samenkomen en hierdoor een schakel in het Europese wegennet. De volgende snelwegen komen er samen:
DeA1 (E44) richting Trier, die aansluit op het Duitse wegennet
DeA3 (E25) richting onder andere Metz en Nancy, die aansluit op het Franse wegennet
De stad Luxemburg heeft geen volledige ringweg maar een 'hoefijzer', daar de snelwegen A6 en A1 de stad slechts aan de zuidkant omringen. Daarbij zijn er verkeerstechnisch, mede gedwongen door de geografie, een aantal flessenhalzen. De Kirchberg, waar veel mensen werken, kent slechts twee hoogwaardige toegangswegen. Hierdoor kampt het wegennetwerk van en rond de stad met opstoppingen en files. Op de A3 en de FranseA31 loopt het regelmatig vast door het grote aantal Franse forenzen.
Tot 1964 reden er trams in de stad. In 2017 werd begonnen met de bouw van een nieuwe tramlijn, genaamd 'Luxtram' die hetStade de Luxembourg in het zuiden met deAéroport de Luxembourg in het noordoosten moet verbinden. Hij is verwacht om klaar te zijn in 2025. De eerste fase van deze nieuwe tramlijn was al op 10 december 2017 geopend.[2] Om treinreizigers vanuit het noorden een snelle toegang tot de Kirchberg te geven isstation Pfaffenthal-Kirchberg geopend. Hierbij wordt het hoogteverschil met de tramlijn overbrugd door dekabelspoorweg Pfaffenthal-Kirchberg. De tweede fase met de doortrekking van de tramlijn van Pfaffenthal-Kirchberg naar Stäreplaz / Étoile is op 27 juli 2018 geopend.[3] De bouw van de derde fase (Stäreplaz / Étoile – Centraal Station) is gestart op 29 oktober 2018 en aan het eind van 2020 in gebruik genomen.[4] Op 11 september 2022 werd de verlenging (in zuidelijke richting) tot de halte Lycée Bouneweg in gebruik genomen.[5] Bij de volgende fase werd in juli 2024 de tramlijn in het zuiden verlengd tot het bedrijvenpark 'Cloche d'Or' en hetStade de Luxembourg. De uitbreiding van Luxexpo naar deluchthaven van 3,9 km is voorzien voor begin 2025.[6] Hiermee zal de tramlijn een traject van 16,4 km krijgen. In het stadscentrum zijn er trajecten zonder bovenleiding waar de tramhaltes voorzien zijn vanAPS, om de trambatterijen te laden tijdens het halteren.
Er is een ander project om Luxemburg stad te verbinden met een snelle tram met de zuidelijke streek van het land Luxemburg.[7][8]
Met ingang van 29 februari 2020 hoeven reizigers in bus, tram en trein geen kaartje meer te kopen behalve voor reizen in deeerste klas en op grensoverschrijdende trajecten.[9]
Luxemburg is het eerste land dat openbaar vervoer gratis maakt voor iedereen. Deze maatregel is ingevoerd om de files op de wegen te verminderen en mensen te verlokken de auto voor het openbaar vervoer te verruilen.[10]
Na de gemeenteraadsverkiezingen van 2011 trad een coalitie van DP en déi gréng aan, met 15 zetels.[11] Burgemeester werdXavier Bettel (DP). Toen deze laatste premier van Luxemburg werd, werd hij als burgemeester opgevolgd door Lydie Polfer (DP).
.svg)
