 Geforceerde luchtkoeling (ventilator) op eenwisselstroomdynamo |
 processorkoeler van een computer |
 Geforceerde luchtkoeling op een Puch-bromfiets |
Luchtkoeling is een vorm vankoeltechniek waarbij gebruik wordt gemaakt van lucht als koelmiddel. Luchtkoeling wordt vooral toegepast invoertuigen, omdat daarbij gebruik kan worden gemaakt van de rijwind om een beter resultaat te bereiken. Het wordt ook toegepast inelektronica en bijturbines.
Luchtkoeling heeft als voordeel dat een motor licht geconstrueerd kan worden, omdat koelende onderdelen zoals eenradiateur,waterpomp, een koelmantel en uiteraard koelvloeistof ontbreken. Nadelen zijn de afhankelijkheid van rijwind en de moeilijkheid om bij meercilindermotoren allecilinders gelijkmatig te koelen. Voor beide problemen kan geforceerde luchtkoeling een oplossing zijn. Een ander probleem is de beperktesoortelijke warmte van lucht. Om een motor te koelen is relatief veel lucht nodig. Dat is de reden dat luchtkoeling bijmotor- enbromfietsen veel vaker wordt toegepast dan bijauto's.
Strikt genomen worden vrijwel alle voertuigen uiteindelijk door lucht gekoeld. Bijvloeistofkoeling geeft dekoelvloeistof zijn warmte uiteindelijk - via deradiateur - af aan de buitenlucht.
Rijwindkoeling wordt vrijwel uitsluitend toegepast bij motorfietsen en bromfietsen, omdat bij deze voertuigen het motorblok in de rijwind ligt. Desondanks wordt luchtkoeling bij motorfietsen steeds minder vaak gebruikt. Enerzijds omdat de hogevermogens zeer veel koeling vereisen, anderzijds omdat de toepassing vanstroomlijnkuipen en multicilinders problemen geven bij een gelijkmatige koeling van de hele motor. Daar komt nog bij dat veel fabrikanten slechts één basismotor ontwikkelen die bij verschillende types (sportmotoren entoermotoren) wordt toegepast. De teruggetunede toerversie zou het wellicht met rijwindkoeling kunnen stellen, maar dat vereist een aparte (dure) ontwikkeling van het motorblok.
Bij rijwindkoeling worden koelribben toegepast om de belangrijkste onderdelen te koelen. Het gaat hierbij in eerste instantie om het cilinderblok en decilinderkop. Omdat de cilinderkop vanwege de hierin liggendeverbrandingsruimte de meeste warmte ontwikkelt, zijn de koelribben hier groter. Maar ook andere onderdelen kunnen van koelribben voorzien zijn, zoals het deksel van hetoliefilter en hetcarter (vanwege de koeling van demotorolie) en de trommels vantrommelremmen.
Geforceerde luchtkoeling wordt toegepast bij motoren waarbij de rijwind niet alle te koelen onderdelen kan bereiken. Dit geldt uiteraard bij luchtgekoelde automotoren.Volkswagen was slechts een van vele merken die luchtgekoeldeboxermotoren toepasten die ook nog eens achterin geplaatst waren. Uiteraard kon hier van rijwindkoeling geen sprake zijn. Daarom wordt bij geforceerde luchtkoeling een zeer grote ventilator toegepast. Via een tunnelsysteem blaast deze ventilator lucht naar alle te koelen onderdelen. Deze onderdelen zijn eveneens voorzien van koelribben. Niet alleen bij personenauto's wordt dit systeem toegepast. OokMagirus-Deutz-vrachtauto's kenden het voor hun grotedieselmotoren. Bij bromfietsen waren vooral diverse modellen vanZündapp,Kreidler enPuch bekend om hun geforceerde koeling.
Ookelektromotoren endynamo's worden met behulp van eenventilator van geforceerde of actieve luchtkoeling voorzien. Bij computers is het vaak te vinden in decomputervoeding en alsprocessorkoeler.
