Eenlichtschip is een lichtbaken op volle zee, op de plaats waar eenvuurtoren zou moeten zijn, maar waar de bouw hiervan niet mogelijk is. Vaak liggen lichtschepen in de omgeving vanzandbanken of andere voor descheepvaart gevaarlijke gebieden.
Een lichtschip is een op een vaste positie op zeeverankerd schip. Het schip staat opzeekaarten aangegeven en moet daarom nauwkeurig op zijn voorgeschreven positie blijven liggen.
De schepen zijn veelal felrood gekleurd. Op de zijden van de romp staat de naam op een wit vlak met grote zwarte letters of direct op de rode romp met grote witte letters. De naam van het schip wordt meestal ontleend aan de ondiepte waarbij het schip ligt.
Een lichtschip is uitgerust met een lichttoren met sterke lichtinstallatie. De lichtsignalen die een lichtschip afgeeft zijn vergelijkbaar met die van eenvuurtoren, ze hebben een eigen patroon waaraan ze herkend kunnen worden. Verder zijn er vaakmisthoorns en een radiobaken. Omdat het schip voor lange tijd op een specifieke plaats ligt, is er meestal geen motor voor de voortstuwing. Voor de verplaatsing van het lichtschip wordensleepboten ingezet. Vaak zijn er wel kleine motoren aan boord voor de opwekking vanelektriciteit. Meerdere motoren zorgen voor reserve voor het geval een motor defect raakt.
Lichtschepen kunnen zowel bemand als onbemand zijn. De taak van de bemanning was vooral het onderhoud aan het schip en de lichtinstallatie. Neventaken die soms ook werden verricht waren, onder andere, wind - en stormwaarschuwingen,meteorologische waarnemingen en controle op vervuiling van het water. De bemanning bleef vaak weken aaneen aan boord en werd door boten af- en aangevoerd. Aan boord waren natuurlijkhutten voor de bemanning en opslagruimten voor water, voedsel en brandstof.
Voor de Belgische kust lagen op volgende posities lichtschepen:
Bij de uitdiensttreding in 1994 waren drie lichtschepen actief. West-Hinder 1 ligt sinds 2002 in Kruibeke[1], West-Hinder 2 behoort tot het themaparkSeafront in Zeebrugge[2], en West-Hinder 3 ligt opgelegd in Antwerpen.[3]
Voor de Nederlandse kust lagen op de volgende posities lichtschepen:
Nederland had in de jaren 80 nog drie lichtschepen: bij de Noord-Hinder, bij de Terschellingerbank en bij Texel. Deze lichtschepen zijn inmiddels allemaal opgeheven. Een aantal lichtschepen is alsmuseumschip bewaard gebleven. Zo ligt inHellevoetsluis deNoord-Hinder, InDen Helder ligt deTexel. In de havens vanAmsterdam enRotterdam liggen ook lichtschepen als museumstuk afgemeerd.
Tot aan de jaren 80 van de twintigste eeuw waren lichtschepen bemand. In de jaren 80 werden de lichtschepen allemaal geautomatiseerd, enerzijds uit bezuinigingsoverwegingen, anderzijds omdatcomputers het werk in combinatie metgps over konden nemen. Het lichtschip bijGoeree werd in1971 vervangen door eengeautomatiseerd lichtplatform.