Kvarken[1] (Zweeds),Fins:Merenkurkku) is het smalle deel in het midden van deBotnische Golf. Op die plek is de afstand tussen het Zweedse en het Finse vasteland slechts 80 km, en de gemiddelde diepte is daar rond de 25 meter.De Finse zijde van Kvarken heeft een grotearchipel, deKvarkenarchipel, waartoe de groteeilandenReplot enBjörkö behoren, alsmede duizenden kleinere eilandengroepen,scheren en rotsen. Ook aan de Zweedse zijde bevinden zich een aantal eilanden, minder talrijk en veel steiler.Dit gebied heeft de grootstepostglaciale bodemstijging ter wereld. Daardoor ontstaan er doorlopend nieuwe eilanden, die tijdens hun ontstaan te herkennen zijn als clusters rotsen die zich soms ver van de kust in het water bevinden. Reeds bestaande eilanden groeien aan elkaar.Als de bodemstijging met dezelfde snelheid door zou gaan, zou Kvarken over 2000 jaar droogvallen en eenlandengte vormen tussen Zweden en Finland, en zou het noordelijke deel van de Botnische Golf een enorm binnenmeer worden.
Het woord 'kvarken' komt van hetOudzweedse woord 'kvark', datkeel ofhals betekent.
In de17e eeuw, toen hetZweedse koninkrijk ook het huidigeFinland omvatte, waren deze eilandengroepen belangrijk vanwege depostroute. Evenals dePostroute Stockholm–Turku was dezezeestraat een essentiële verbinding voor de communicatie tussen het oostelijke en het westelijke deel van het koninkrijk. Met kleine, ongeveer 6-8 meter lange houten scheepjes die zowel geroeid als gezeild konden worden werden de postzakken overgevaren; de scheepjes waren net klein genoeg om in de winter over het ijs voort te kunnen worden getrokken. Ter herinnering daaraan vaart jaarlijks nog steeds in juni, op de eerste zaterdag na midzomer, een groep van deze traditionele scheepjes deze zeestraat over; op de even jaren van de ZweedseHolmöarna naarSvedjehamn op Björkö; op de oneven jaren in de andere richting.
Er is een veerverbinding die de stedenUmeå (via het havenplaatsjeHolmsund) enVaasa met elkaar verbindt. Hij maakt deel uit van deEuropese weg 12. Het is 's werelds meest noordelijke internationale veerverbinding die 12 maanden per jaar vaart. De veerboot kan daarvoor zelfstandig functioneren alsijsbreker.
Er zijn plannen om hier eenbrug, al dan niet in combinatie met dammen tussen Finland en Zweden aan te leggen, bestaande uit 3 delen van in totaal ongeveer 40 km. Maar gezien de zeer hoge kosten van een dergelijk lange brug (1,5-2 miljard euro) in relatie tot het dun bevolkte achterland is dat waarschijnlijk geen reële optie. Bovendien zou de brug voor een deel moeten gaan lopen door een gebied dat bescherming heeft alsnatuurgebied. Een serieuzer plan is om op het eiland Replot eenveerhaven aan te leggen, zodat de (financieel onrendabele en door Finlandgesubsidieerde) overtocht met een uur kan worden verkort, van 6 naar 5 uur.
