Türkmenbaşy ("leider van alle Turkmenen", tot 1993Krasnovodsk) is eenstad enhaven aan deKaspische Zee in het westen vanTurkmeense provincie (velayat)Balkan aan deGolf van Krasnovodsk. De stad is naBalkanabat (Nebitdag) de grootste stad van de provincie en wordt vooral bewoond doorRussen enAzerbeidzjanen.
In1717 landde de Russische prinsAleksandr Bekovitsj-Tsjerkasski in het geheim op deze oever en stichtte eenkozakkenfort op de plaats waar de drooggevallen bedding van een voormalige monding van deAmu Darja in de Kaspische Zee uitkwam (de rivier had haar bedding eerder verlegd naar hetAralmeer). Zijn doel was het door deze droge rivierbedding oprukken met zijn leger om uiteindelijk hetKanaat van Khiva te veroveren.Deze expeditie werd echter een gigantische mislukking, waarop de Russen, na het horen van dit nieuws, zich terugtrokken van de plaats.
In1869 landde een nieuwe Russische expeditie en stichtte de stadKrasnovodsk ("rood water"), naar de lokale Turkse naamKyzyl-Su. De stad vormde de basis voor militaire expedities tegen het kanaat van Khiva en hetEmiraat Buchara en de nomadischeTurkmeense stammen. Het werd onderdeel van deoblast Transkaspië van hetgeneraal-gouvernement Kaukasus en vanaf 1898 van hetgeneraal-gouvernement Turkestan van hetRussische Rijk. Tijdens deRussische Burgeroorlog was de stad tijdelijk onderdeel van de onafhankelijke staatTranskaspië, die met hulp van Britse troepen uitMeshed was opgezet doorBasmatsjirebellen in de stadPoltoratsk. Krasnovodsk was hiervan het laatste bolwerk dat viel voor het oprukkendeRode Leger in februari1920.[1]
In1993 werd de stad hernoemd totTürkmenbaşy, naar de aan zichzelf toegekende naam van de toenmalige Turkmeense dictatorNiazov.
Türkmenbaşy is de enige haven vanCentraal-Azië en zeeweg naarEuropa. Doordat zich groteaardolie- enaardgasvoorraden bevinden in West-Turkmenistan (de Balkanprovincie), kreeg Türkmenbaşy als havenstad de grootsteolieraffinaderij van het land. Andere belangrijke economische activiteiten worden gevormd door de visindustrie,scheepswerven enlichte industrie. Vanuit de stad worden ook veel landbouwproducten geëxporteerd.
Door haar positie als eindstation van deTrans-Kaspische spoorlijn vormt de stad een belangrijk transportcentrum. De stad is verbonden metBakoe inAzerbeidzjan enAstrachan inRusland door eenveerpont en met de Turkmeense hoofdstadAsjchabad door middel van een vliegverbinding vanTurkmenistan Airlines en de eerder genoemde spoorlijn.
In de stad bevinden zich onder andere musea voor lokale geschiedenis en natuurgeschiedenis, een overgebleven poort van het voormalige fort Krasnovodsk. De stad is ook een badplaats aan de Kaspische Zee en in de buurt van de stad bevindt zich het StaatsnatuurreservaatKhazar Turkmenbashi.
Sinds 2007 werden er op 12 km van Krasnovodsk aan de Kaspische Zee ook een reeks vakantieverblijven neergepoot (Awaza). Ze kwamen er, dankzij de opbrengsten uitgaswinning, op bevel van de excentrieke en autoritaire presidentBerdimuhamedow[2][3]. Het complex werd gebouwd door het Turkse bouwbedrijf Polimeks.
Bronnen, noten en/of referenties
