Kostroma (Russisch: Кострома) is een historische stad inRusland en hetbestuurlijk centrum van deoblast Kostroma. De stad ligt in deGouden Ring op 330 kilometer ten noordoosten vanMoskou en 65 kilometer ten oosten vanJaroslavl. Kostroma ligt aan samenloop van de rivierenWolga enKostroma in hetLaagland van Kostroma.
Kostroma ontstond mogelijk in1152 door toedoen vanJoeri Dolgoroeki (George I van Rusland), maar wordt voor het eerst genoemd in een kroniek uit1213. Net als andere steden van hetKievse Rijk werd ook Kostroma geplunderd door deMongolen in1238. Kostroma was toen een vorstendom onder leiding vanVasilide Dronkaard, een jongere broer van de beroemdeAlexander Nevski. Nadat hij de titel vangrootvorst had aangenomen in 1271, trok hij niet naarVladimir en hij en zijn nakomelingen regeerden Kostroma voor nog ongeveer een halve eeuw, alvorens de stad werd gekocht doorIvan I van Moskovië.
Kostroma was een van de noordelijkste steden vanMoskovië en diende als zodanig als een plek waar de grootvorsten zich terugtrokken als hun vijanden Moskou weer eens belegerden (in 1382, 1408 en 1433). In1375 werd de stad geplunderd door deoesjkoejnikpiraten uitVeliki Novgorod en zo zwaar verwoest (tot de grond afgebrand) dat de stad moest worden verplaatst. De stad werd ook regelmatig verwoest door deze piraten,Pools-Litouwse troepen enWolga-Tataren. In de16e eeuw maakte de stad een spectaculaire groei door, die kan worden toegeschreven aan de vestiging van handelsrelaties met Hollandse en Engelse handelaren (van deMuscovy Company) door de noordelijke havenArchangelsk.Boris Godoenov liet hier hetIpatjev-klooster enDriekoningenkloosters herbouwen van steen. De bouwwerkzaamheden waren nog maar net beëindigd, toen deTijd der Troebelen aanbrak.
DeRomanovtsaren beschouwden Kostroma als hun speciale protectoraat. Het Ipatievklooster werd begin 14e eeuw gegrondvest door een voorouder van Godoenov en werd door velen van de Romanovfamilie bezocht, inclusief de laatste tsaarNikolaas II. In 1652 lieten de Romanovs deDrie-eenheidskathedraal herbouwen, waarvan defresco's eniconen als zeer prachtig worden beschouwd. In het klooster bevindt zich nog altijd het houten huis vanMichaël Romanov, de eerste Romanovtsaar, die in dit klooster werd gekroond. Er bevinden zich ook verschillende oude houten bouwwerken, die uit verschillende delen van oblast Kostroma naar de muren van het klooster zijn bijeengebracht.
In1773 werd Kostroma verwoest door een grote brand. Nadien werd de stad herbouwd, waarbij de straten uiteenlopen vanaf een punt bij de rivier. Volgens een legende zou keizerinCatharina de Grote haar waaier op de kaart hebben laten vallen, waarna ze dearchitecten opdracht gaf om haar ontwerp uit te voeren. Kostroma wordt gezien als een van de best bewaard gebleven voorbeelden van 18e-eeuwse stadsplanning en heeft een aantal gebouwen in de zogenaamde "provincialeneoclassicistische" stijl. Hieronder vallen een paleis van degouverneur, een brandtoren, eenrotonde aan de oever van de Wolga en eenGostiny Dvor (centrale markt met zuilengalerij) en een kerk van de handelaren in het midden.
In de 17e en 18e eeuw werd Kostroma een belangrijk centrum voor detextiel en het grootste centrum van Rusland voor kleren, gemaakt uitvlas. In 1719 werd de stad onderdeel vangouvernement Moskou en in 1778 werd het een provinciestad. In 1796 werd Kostroma het bestuurlijk centrum van denamestnitsjestvo Kostroma. In 1929 werd hetgouvernement Kostroma opgeheven, waarna de stad achtereenvolgens onderdeel werd vanoblast Ivanovo enoblast Jaroslavl. In 1944 werd Kostroma uiteindelijk het bestuurlijk centrum van oblast Kostroma.
Bevolkingsontwikkeling| 1897 | 1926 | 1939 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 2002 |
|---|
| 41.000 | 72.300 | 121.000 | 172.000 | 223.000 | 254.700 | 278.414 | 278.750 |