Konrad Zuse (Berlijn,22 juni1910 –Hünfeld,18 december1995) was eenDuitse computerpionier die de eerstecomputers ter wereld bouwde. ZijnZ4-computer was na de oorlog geruime tijd de enige computer op het vasteland van Europa. Toch kreeg Zuse lange tijd niet de eer die hem toekomt.
Zuse woonde als tiener teHoyerswerda, waar hij zijn eersteautomaten in elkaar knutselde.Hij studeerde inBerlijn vanaf1927werktuigbouwkunde, en haalde zijn diploma in 1935. Na zijn studie werkte hij bijHenschel Flugzeugwerke, alwaar hij als ingenieur veel vergelijkingen moest oplossen, dit vond hij naar eigen zeggen ontzettend saai. Na een jaar stopte hij bij Henschel om aan zijn eigen rekenmachine te werken. In 1938 voltooide Zuse deZ1, de eerste programmeerbare rekenmachine ter wereld. Deze werkte nog geheel mechanisch, maar wel binair. In 1939 volgde deZ2, een proefmodel dat bestond uit het mechanische geheugen van de Z1, een kaartlezer, en een uit tweehonderdrelais opgebouwdeprocessor.
Op5 december1941 was deZ3, de eerste volledig elektromagnetische computer ter wereld, een feit. Konrad Zuse lag hiermee ruim drie jaar voor op de geallieerden. Van de Z3 zou later bewezen worden dat dezeTuring-volledig was, wat dit apparaat zou kwalificeren voor het predicaat "eerste computer" (dit is controversieel). Overigens hadden de Z1 en de Z3 logisch gezien in grote lijnen hetzelfde ontwerp, de Z1 heeft echter door precisieproblemen nooit betrouwbaar gewerkt.
In 1944 gingen de Z1 en de Z3 bij geallieerde bombardementen verloren. De bouw van deZ4, een 32-bits computer opgebouwd uit relais, werd in een kelder voortgezet. Zuse trouwde in januari 1945 met een van zijn medewerksters, en aan het eind van de Tweede Wereldoorlog kwamen het gezin en de Z4 in het zuiden vanBeieren terecht.
Na de capitulatie van Duitsland hield Zuse zijn gezin in leven door berglandschapjes metgemzen te schilderen voor soldaten van de Amerikaanse bezettingsmacht. Intussen ontwikkelde hij eenhogere programmeertaal die hijPlankalkül noemde.
In 1949 werd Zuse met zijnZ4 voor vijf jaar gehuurd door het Instituut voor Toegepaste Wiskunde inZürich. De Z4 was toen de enige werkende computer op het vasteland vanEuropa. Hij werd onder meer gebruikt bij het ontwerpen vanstuwdammen. Zijn Z4 is de eerste computer die ooit verkocht is (aan deETH Zürich).
Van het Zwitserse geld kon Zuse zijn bedrijf heroprichten. Zuse begon met seriebouw van zijn computers.Zuse KG leverde onder meer aanLeitz. In 1964 werd het verlieslijdende bedrijf, dat de concurrentie metIBM niet aankon, overgenomen doorBrown, Boveri & Cie. In 1967 namSiemens 70% van de aandelen Zuse KG over van BBC, en twee jaar later de resterende aandelen.
Zuse heeft zich na het verkopen van zijn bedrijf in 1964 met name toegelegd op schilderen.
Zuse kreeg vanaf het midden van dejaren zestig tientallen Duitse onderscheidingen, en de universiteit vanReykjavik verleende hem in 1986 een eredoctoraat. Hetzelfde deed de universiteit van Siena in 1992. Verder kwamen er wat eerbewijzen uit de toenmaligeDuitse Democratische Republiek.
De rest van de wereld zweeg Zuse grotendeels dood. De computer werd beschouwd als een Amerikaanse uitvinding, een Engelse desnoods, maar zeker niet als de uitvinding van een Duitser. In veel standaardwerken werd Zuse slechts terloops genoemd. Pas tegen het einde van zijn leven kwam daar verandering in.
Op initiatief vanBill Gates werd er op de IT-beursCeBIT 1995 een ontmoeting tussen Gates en Zuse geregeld. In datzelfde jaar werd hem ook het 'Bundesverdienstkreuz' toegekend, alsmede het erelidmaatschap van deChaos Computer Club. Zuse overleed in datzelfde jaar, op 85-jarige leeftijd. Hij heeft dus niet meer mogen meemaken datRaul Rojas, die samen met Zuse verantwoordelijk was voor het reproduceren van de Z1, in 1998 bewees dat de Z3Turing-compleet was; dit heeft wel in hoge mate bijgedragen aan zijn postume erkenning. Hij werd in 2003 bij deZDF nummer 15 in de lijst van grootste Duitsers aller tijden.
Een replica van de Z1 staat in het Duits techniekmuseum inBerlijn.
Te Hoyerswerda staat een aan Konrad Zuse gewijdcomputermuseum. Van die stad is hij ook ereburger. Ook te Hünfeld staat eenKonrad-Zuse-Museum, echter vooral gewijd aan zijn schilderkunstige prestaties.
Zuse, Konrad (1993).The Computer – My Life. Berlin/Heidelberg: Springer-Verlag.ISBN 0-387-56453-5. (translated from the original German edition (1984).
↑Jane Smiley (2010). The Man Who Invented the Computer: The Biography of John Atanasoff, Digital Pioneer. Random House Digital, Inc.. ISBN 9780385527132. Geraadpleegd op 24 May 2012 "Like Alan Turing, Zuse was educated in a system that focused on a child's emotional and philosophical life as well as his intellectual life, and at the end of school, like Turing, Zuse found himself to be something of an outsider—to the disappointment of his very conventional parents, he no longer believed in God or religion."
↑Konrad Zuse (1993). The Computer, My Life. Springer, 12–13. ISBN 978-3-540-56453-9. Geraadpleegd op25 april 2012 "The only problem was that the progressive spirit at our school did not always correspond to my parents' ideas. This was particularly true for religious instruction, which now and again seemed even to us pupils to be rather too enlightened. After the 'Abitur' my parents wanted to go to communion with me; is was a terrible disappointment to them when I wouldn't go. They had lived under the illusion that I was a good student when it came to religion, too, which wasn't the case. ...I remember a poem presented by a student, which made a great impression on me. The essence of the poem read, "Basically, you are always alone". I have forgotten the name of the poet, but have often experienced the truth of these words in later life."
.jpg)
