Knoflook (Allium sativum) is een plant uit denarcisfamilie (Amaryllidaceae). Knoflook heeft een typerende en doordringende smaak en wordt met name in demediterrane keuken gebruikt. Reeds in deklassieke oudheid werden aan knoflookmedicinale eigenschappen toegeschreven waar beperkte wetenschappelijke onderbouwing voor bestaat.
Knoflook is net als de ui en bieslook eenbolgewas dat voor dewinter zijn energie in een bol opslaat zodat het in de lente een voorsprong heeft en heel snel kan groeien en bloeien. De plant groeit op goed doorlatende grond en in de volle zon.[1]
Knoflook wordt zowel vers (fijn gesneden ofgeperst) als in poedervorm (gedroogd en gemalen) toegepast. Knoflook is een kruid met een doordringende smaak engeur, dat onder andere in Frankrijk, in demediterrane enMidden-Europese landen bijzonder veel gebruikt wordt.
Knoflookazijn kan worden gemaakt door uitgeperste knoflook in gekookte, koudeazijn te doen. Dit moet twee weken blijven staan, waarna de azijn gezeefd dient te worden.[1]
"Lauk" werd al vermeld in deEdda.[2] DeTalmoed leert "Eet regelmatig knoflook, het heldert de geest op, versterkt de mannelijkheid en verdrijft darmparasieten!"[3] Ook deBijbel[4] en deKoran vermelden knoflook. DePapyrus Ebers in Egypte vermeldde al 3500 jaar geleden knoflook.[5] De arbeiders die aan de piramiden bouwden kregen knoflook te eten.Homerus vermeldt gebruik van knoflook doorNestor.[6]Galenus raadde knoflook aan tegen zowat alle kwalen.
In deRomeinse tijd geloofde men dat knoflook de spieren versterkte, vandaar datgladiatoren vaak knoflook kauwden. Uit laboratoriumproeven met knoflooksupplementie blijkt dat dit hettestosterongehalte inratten kan verhogen.[7]
In deMiddeleeuwen werd knoflook geacht deduivel enheksen weg te houden en te beschermen tegen depest. Knoflook kan inderdaadbacteriëndodend werken dankzij de componentallicine. In de klassieke literatuur is knoflook ook genoemd als een middel omvampieren af te weren.
Aan knoflook worden verschillende gezondheidsbevorderende eigenschappen toegeschreven. Eencholesterolverlagende werking en bloeddrukverlagende werking heeft enige wetenschappelijke onderbouwing, voor andere eraan toegeschreven eigenschappen, zoals werking tegen verkoudheid en kanker, is geen afdoende bewijs.[8][9]
Onderzoeken 'in vitro' en bij ratten en konijnen geven duidelijke aanwijzingen dat knoflook de afzetting van plaque op de vaatwanden voorkomt,[10][11][12] maar ook debloedstolling vermindert.[13] Het lijkt daarom verstandig het niet in grote hoeveelheden in te nemen met geneesmiddelen die bloedstolling verminderen of in de week voor een operatie of een bevalling.[14][15]
Verschillendegerandomiseerde onderzoeken met controlegroep (RCTs) wijzen uit dat knoflook debloeddruk verlaagt bij mensen met een verhoogde bloeddruk.[16][17] Een mogelijk mechanisme hiervoor zijn de zwavelverbindingen in knoflook: deze worden in het lichaam omgezet inwaterstofsulfide, een stof die dient als boodschapperstof voor vaatverwijding.[18][19]
Knoflook wordt ook aangeraden voor vrouwen in de overgang. Het in knoflook aanwezigeallicine heeft een positief effect op de bloedsomloop. Hierdoor zou het ook alsafrodisiacum kunnen werken.[27][28]
Veel componenten in knoflook zijnzwavelverbindingen. Deze worden bijna allemaal door het lichaam verteerd, behalveallylmethylsulfide (AMS). Dit wordt niet verteerd in de ingewanden, maar opgenomen in het bloed. Het bloed brengt de AMS naar de longen en de huid, waardoor het onderdeel wordt van de lichaamsgeur. Uit een onderzoek gedaan door deUniversiteit van Edinburgh blijkt dat deze geur helpt tegenmuggen.[29] Echter, in culturen waar knoflook weinig gegeten wordt, zoals in Noord-Europa, kan deze geur als hinderlijk ervaren worden door anderen.
↑Durak I, Oztürk HS, Olcay E, Güven C. (2002). Effects of garlic extract supplementation on blood lipid and antioxidant parameters and atherosclerotic plaque formation process in cholesterol-fed rabbits.J Herb Pharmacother.2 (2): 19-32.PMID15277094.
↑Chan KC, Yin MC, Chao WJ. (2007). Effect of diallyl trisulfide-rich garlic oil on blood coagulation and plasma activity of anticoagulation factors in rats.Food Chem Toxicol.45 (3): 502-7.PMID17123684.
↑Steiner M, Lin RS. (1998). Changes in platelet function and susceptibility of lipoproteins to oxidation associated with administration of aged garlic extract.J Cardiovasc Pharmacol.31 (6): 904-8.PMID9641475.
↑Rahman K. (2007). Effects of garlic on platelet biochemistry and physiology.Mol Nutr Food Res.51 (11): 1335-44.PMID17966136.
↑Borrelli F, Capasso R, Izzo AA. (2007). Garlic (Allium sativum L.): adverse effects and drug interactions in humans.Mol Nutr Food Res.51 (11): 1386-97.PMID17918162.
↑Ellen Tattelman (2005). Health Effects of Garlic.Am Fam Physician.72 (01): 103-106. Gearchiveerd van origineel op26 september 2007. Geraadpleegd op18 augustus 2023.
↑Kojuri J, Vosoughi AR, Akrami M. (2007). Effects of anethum graveolens and garlic on lipid profile in hyperlipidemic patients.Lipids Health Dis.6: 5.PMID17328819.