De gemeente Kleef telt 52.359 inwoners (31 december 2020)[1] op een oppervlakte van 97,79km². De stad kreeg in 1242stadsrechten. Het plaatselijkestadsdialect is hetKleefs, dat tot hetKleverlands behoort.
De Stad Kleef bestaat uit de volgende wijken en kernen (Duits:Ortsteile) (inwonertallen per 31-12-2015 tussen haakjes):
Kleef (22.643), de binnenstad;
Materborn (10.959) enReichswalde (2.481), tezamen de bovenstad vormend, die gelegen is op de eindmorene uit de laatste ijstijd. Rondom de bovenstad ligt hetReichswald, dat met de gedeeltes die tot de aangrenzende gemeentesBedburg-Hau enKranenburg behoren, met 5.200 hectare het grootste samenhangende staatsbosgebied vanNoordrijn-Westfalen is;
Kellen (7.566) enRindern (2.706), tezamen de benedenstad vormend;
Alle dorpen bevinden zich in het poldergebied tussen de stad Kleef en deRijn en maken een fors deel uit van het grensoverschrijdende natuurgebied deGelderse Poort.
De Stad Kleef bestaat uit de volgende wijken en kernenOrtsteile:
Materborn enReichswalde, tezamen de bovenstad vormend die gelegen is op de eindmorene uit de laatste ijstijd. Rondom de bovenstad ligt het Reichswald, dat met de gedeeltes die tot de aangrenzende gemeentes Bedburg-Hau en Kranenburg behoren, met 5200 hectare het grootste samenhangende staatsbosgebied van Noordrijn-Westfalen is.
Beeld van Pallas Athena, een geschenk van de stad Amsterdam in de Neuer Tiergarten
Na het einde van deTachtigjarige Oorlog, die in 1648 werd bezegeld met deVrede van Münster, viel er veel werk te verzetten in het gebied van het voormalige hertogdom Kleef, toen in handen van keurvorstFrederik Willem I van Brandenburg. De door hem naar Kleve gehaalde stadhouderJohan Maurits van Nassau-Siegen (1604-1679), vatte het plan, zijn residentiestad Kleef en haar omgeving in een weergaloos parklandschap te herscheppen. Johan Maurits ontving daartoe vanuit Berlijn royale middelen, want Frederik Wilhelm had veel aan hem te danken. Via Johan Maurits had hij in Den Haag PrinsesLouise Henriëtte van Oranje leren kennen en nadat het paar huwde, verkoos het de eerste jaren zelfs het kleine Kleve boven Berlijn en in Kleve werden ook de eerste twee (van zes) kinderen van het Pruisische kroonpaar geboren. Een standbeeld van Frederik Willem, bijgenaamd 'de Grote Keurvorst' (onder hem kwam Pruisen immers tot grote bloei en kwamen veel nieuwe gebieden van het huidige Duitsland onder zijn gezag), bevindt zich nabij de Zwanenburcht (Duits:Schwanenburg).
Johan Maurits had voordat hij naar Kleef kwam in Brazilië voor deWest-Indische Compagnie moerasgebieden drooggelegd teneinde aldaar grootschalige katoenplantages mogelijk te maken, en aan de Braziliaanse kust tevensMauritsstad gesticht, het latereRecife.
Teruggekomen in Den Haag liet Johan Maurits een prachtig paleis bouwen, hetMauritshuis. Architect daarvan wasJacob van Campen, die in Amsterdam eerder hetPaleis op de Dam had ontworpen. Nadat Johan Maurits dan door de Grote Keurvorst naar Kleve was gehaald, schakelde hij meteen weer Jacob van Campen in. Die liet voor de Neuer Tiergarten als centraal punt op de heuvelrug de Sterreberg verhogen en van daar richtte hij twaalf lanen als zichtassen op bijzondere punten in de wijde omgeving (inclusief Nederland). Aan de voet van de Springenberg valt het Amphitheater het meest in het oog, en als in een klassiek theater vormen terrassen een halfrond in de helling. Iets lager het beeld van Pallas Athena, dat destijds een geschenk van de stad Amsterdam aan Kleef was.De Kleefse tuinen tuinen vormden na hun aanleg onmiddellijk een bron van inspiratie voorFrederik Willem van Brandenburg en zo werd in Berlijn de boulevard Unter den Linden naar de voorbeelden van de Kleefse Nassauer Allee (onderdeel van het Altes Park) en de Lindenallee aangelegd. De Berlijnse dierentuinZoo werd toen ook aangelegd naar Kleefs voorbeeld. Ook de architecten van deTuinen van Versailles hebben de Kleefse tuinen als studieobject en inspiratie gebruikt.
Tot 1938 stond er in Kleef eensynagoge die tijdens deKristallnacht (9 op 10 november 1938) volledig werd verwoest. Op de huidige plek is nu een monument te vinden waarmee de slachtoffers van die bewuste nacht worden herdacht. Van de in 1933 tweehonderd leden tellendeJoodse gemeenschap zijn vijftig personen gedurende denazitijd vermoord. De stad werd in deTweede Wereldoorlog zeer zwaar gebombardeerd (vaak in combinatie metNijmegen, dat soms voor Kleef werd aangezien). De streek achter Nijmegen, met steden als Kleef enXanten, was nietnazigezind maar kreeg het zwaar te verduren tijdens deOperatie Veritable, de door degeallieerden geplande opmars naar Duitsland, die begon met de Slag om het Reichswald met zware bombardementen in de grensstreek. Op 7 oktober 1944 vond het grootste bombardement plaats, waarbij de plaats voor tachtig procent werd vernietigd. Precies vier maanden later op 7 februari 1945 volgde de tweede grote luchtaanval op Kleve.
Haus Koekkoek: museum met daarin het werk van de Nederlandse schilderBarend Cornelis Koekkoek en van andere leden van de familie Koekkoek. Het plein voor het museum werd in 2009 na een enquête onder de Kleefse burgers in Koekkoeksplein (Koekkoeksplatz) hernoemd.
De verreweg belangrijkste economische factor in Kleve was vanaf circa 1650 tot aan de verwoestingen van de Tweede Wereldoorlog het internationale toerisme. Kleef kende al de prachtige landschapsparken en had als oude hertogstad een fraaie architectuur met stadsmuren. Nadat in 1741 de mineraalwaterbron in de Springenberg ontdekt werd, groeide Kleef als vanaf dan "Bad Cleve" spoedig uit tot een van de grootschaliger Noord-Europese kuuroorden. Het aan de voet van de Springenberg gebouwde kuurhotel was slechts één van op een gegeven moment bijna 100 hotels. Een aantal daarvan waren Hotel Stirum, Hotel Maywald, Hotel Hof van Holland, Hotel Prinzenhof en Hotel Robbers. In die gouden periode lieten ook Nederlandse welgestelden en industriëlen riante buitenverblijven in Kleef bouwen, in het bijzonder aan de Tiergartenstraße, dat de Neue Garten met de historische stad verbond en aldaar aansloot op het Kavariner Tor.
Industriestad
Nadat de Duitse Keizer Wilhelm aan het einde van de 19e eeuw forse importbelastingen instelde op (te) concurrerende Nederlandse voedingsmiddelen, vestigden zuivelfabrikantSimon van den Bergh uit Oss en cacaofabrikant Bensdorp uit Amsterdam een productielocatie in Kleef. Daarnaast vestigde de Duitse biscuitfabrikant XOX een nieuwe fabriek in Kleef. Ook ontstond in Kleve autonoom een omvangrijke schoenenindustrie, waarvan het doorGustav Hoffmann geschapen kinderschoenenmerk Elefanten de belangrijkste was. Al deze fabrieken zijn in de periode 1975-2005 echter gesloten, maar het bijzondere succes van Van den Bergh in Kleve, vormde de basis voor het mogelijk worden van een fusie van Margarineunie met het Engelse Lever Brothers, waaruit zo in 1928Unilever ontstond. De omvangrijke voedingsmiddelenindustrie in Kleef vormde tevens een belangrijke factor voor het ontstaan van machinebouw- en verpakkingsbedrijven. Als later groot ereburger van Kleef geldt onder meer Karl Kisters, die als een voormalige ingenieur bij Elefanten machinebouwer KHS stichtte. Ook ontstonden in die sector andere in het heden nog steeds florerende niche players als MKS, Colt, Ipsen en Spectro.
Winkelstad
Kleef heeft haar positie als koopstad verder uitgebouwd, mede vanwege een gunstige ligging t.o.v. grote bevolkingsconcentraties in Nederland. De lagere Duitseomzetbelasting (Mehrwertsteuer) en het speciale buitenlandgevoel brachten per 2016 voor Kleef het zogenaamde Zentralitätskennziffer, waarin in de inkomende koopkracht wordt afgezet tegen de eigen koopkracht, op 164 punten, en daarmee overigens zelfs het verreweg hoogste cijfer van heel Noordrijn-Westfalen.
Onderwijsstad
DeHogeschool Rhein-Waal (stichting in 2008, gereedkomen van de campus in 2012) die oorspronkelijk was begroot op ca. 5000 studenten, kende aanvang 2018 al 7200 studenten, waarvan ruim 40% uit het buitenland. Overigens heeft de Hogeschool ook een standplaats inKamp-Lintfort en ook daar werd een nieuwe campus gerealiseerd. Ongeveer 1/3 deel van de totale studentenpopulatie studeert op die locatie. De hogeschool heeft tevens tot een duidelijke verhoging van de attractiviteit van de Kleefse binnenstad geleid, waarbij al veel meest naoorlogse "schandearchitectuur" (er waren in de volledig verwoeste stad nauwelijks financiële middelen voor mooie herbouw) werd verruild voor wat meer aansprekende nieuwbouw. Ook werd er veel nieuwbouw gerealiseerd als studentenhuisvesting.
Bestuursstad
Als "hoofdstad" van deKreis Kleve herbergt Kleef naast de gebruikelijke gemeentelijke voorzieningen talrijke boven-communale voorzieningen, zoals de Kreis bestuur inclusief een omvangrijk ambtelijk apparaat, de rechtbank, een jeugdgevangenis, een belastingkantoor, kantoor voertuigregistratie, een aanmeldingsbureau voor de aanmelding van nieuwe inwoners.
Tot 2 juni 1991 reden er treinen op de spoorlijn vanNijmegen via Groesbeek en Kranenburg naar Kleef. Tot 1988 waren er doorgaande verbindingen naar onder meerKeulen. De spoorlijn bleek onrendabel en werd opgeheven. Vlak voor de sluiting werd slechts gereden met een locomotief met één stuurstandrijtuig. De passagiers werden verwezen naar een busdienst, die werd uitgebreid, en wordt gereden door de Duitse vervoersondernemingNIAG. Vanaf 2019 rijdt deze buslijn SB58 elk uur vanNijmegen Heyendaal viaNijmegen-CS,Kranenburg en Kleef door naarEmmerik. In de ochtend- en avondspits rijdt SB58 elke 30 minuten. De bus rijdt tot in de late avonduren. Daarnaast rijden er bussen naar omliggende plaatsen, zoalsMillingen aan de Rijn.
Sinds de zomer 2008 is er op het oude treintraject van Kleef naar Groesbeek eendraisinelijn opgezet, met een tussenstation in Kranenburg. Vooral zondags kan men met fietsdraisines voor 4 personen en clubdraisines voor maximaal 14 personen de 10 (Kleef-Kranenburg) resp. 5,5 km (Kranenburg-Groesbeek) rijden.
Regelmatig gaan er stemmen op om de spoorlijn naar Nijmegen tereactiveren.
Kleef is vanuit Nijmegen en Groesbeek bereikbaar via het fietspad Europa-Radbahn dat werd geopend voor het publiek in juni 2019. Voor het fietspad werd deels gebruik gemaakt van het vroegere spoor Nijmegen-Kleef. Ook hebben de meeste toegangswegen naar Kleve parallelle fietspaden die gemakkelijk fietsen mogelijk maken. Reeds in de jaren zestig van de 20e eeuw maakte een dag Kleef deel uit van de Nijmeegsefietsvierdaagse.
Johan Maurits van Nassau-Siegen (1604-1679), stadhouder van dekeurvorstFrederik Willem I van Brandenburg, werd in 1647 stadhouder van Kleef en deze gaf hier uitvoering aan een politiek van religieuze tolerantie. Hij was zelfcalvinist, maarkatholieken konden in Kleef blijven wonen en ookjoden werden toegelaten. Daarnaast begon hij direct met ingrijpende landschappelijke veranderingen. Daarvoor haalde hij zijn oude kennis,Jacob van Campen naar Kleef. Bij zijn paleis Haus Freudenberg en op andere plaatsen rond de stad Kleef liet Johan Maurits imposanteclassicistische parken met kanalen en fonteinen en stervormige stelsels van lanen in de reeds bestaande bossen aanleggen.De stadhouder hield van wetenschap en kunst en cultuur. De meeste van de bouwwerken, bestuursgebouwen en ook weer eigen residenties, zijn in de laatste Wereldoorlog te gronde gegaan, maar het schitterende park aan de voet van de Sternberg ligt er nog in zijn volle glorie. Ook de beroemde Nassauerallee, een lindelaan, is er nog. Johan Maurits bestelde kort na zijn aantreden zeshonderd lindebomen in Holland. Die kwamen te staan langs een kaarsrechte laan. Dit maakte zo’n indruk op de keurvorst, dat deze hetzelfde wilde in Berlijn.Unter den Linden en deTiergarten werden aangelegd naar het voorbeeld van de parken in Kleef. In 1663 haalde hij de architectPieter Post naar Kleve om de Schwanenburg in eenbarokstijl aan te passen.
Willem Hendrik van Brandenburg (1648-1649), keurprins van Brandenburg, geboren en gedoopt in Kleef, eerste zoon van keurvorst Friedrich Wilhelm I en keurvorstin Louise Henriette van Nassau.
Nicolaas Heinsius (1656-1718), geneesheer van de keurvorst van Brandenburg (genoemd aldaar in 1687)
Christian Peter Beuth (1781- 1853), politicus en industrieel vernieuwer
.jpg)
.jpg)
%2c_Count_of_Nassau-Siegen.jpg)
_en_zijn_echtgenote_Louise_Henriette_van_Nassau_(1627-1667)_Rijksmuseum.jpg)
.svg)
.svg)
.jpg)
