Uitfossielen die in Oost-Afrika zijn gevonden kan worden opgemaakt dat hier rond twee miljoen jaar geleden al mensachtigen rondliepen. Uit recente vondsten bij hetTurkanameer blijkt dat mensachtigen alsHomo habilis enHomo erectus vanaf respectievelijk ongeveer 2,5 miljoen jaar en 1,8 miljoen jaar geleden in Kenia hebben geleefd.
Meer dan 2.000 jaar geleden verscheen deUrewe-cultuur rond hetVictoriameer. De bewoners kenden ijzersmelttechnieken en leefden van landbouw, wat veeteelt en ook jacht.
De moderne geschiedenis van het gebied begint in de8e eeuw toenArabieren zich aan de oostkust vestigden. In 1497 bereikteVasco da Gama Kenia.Portugese handelaren vestigden zich in de16e eeuw aan de Keniaanse kust, tot ze in 1720 weer door de Arabieren werden verdreven. In 1885 vestigden deDuitsers eenprotectoraat dat de bezittingen van desultan vanZanzibar omvatte. In 1888 arriveerde deBritish East Africa Company in het gebied. De Duitsers zagen af van strijd om het gebied en droegen hun bezittingen aan de kust in 1890 over aan hetVerenigd Koninkrijk. De Britten vormden hetOost-Afrikaanse Protectoraat en zo werd het gebied een Britse kroonkolonie. Er werdenspoorwegen aangelegd waardoor het binnenland ook beter bereikbaar werd. Voor de bouw van de spoorwegen werden veel Indiërs naar Afrika gehaald. Ook trokken veel Europeanen naar het gebied, van wie velen eenplantage begonnen, meestal omkoffieplanten te telen.
Tijdens deEerste enTweede Wereldoorlog dienden veel Kenianen in het Britse leger. Dit droeg bij aan een toenemend nationalisme. Er ontstond een nationalistische beweging en de roep om onafhankelijkheid werd steeds sterker.
Van oktober 1952 tot december 1959 was in Kenia denoodtoestand van kracht als gevolg van een opstand tegen het Britse bewind, de zogenaamdeMau Mau-opstand. In 1957 werden onder Brits gezag vrije verkiezingen gehouden. DeKenya African National Union vanJomo Kenyatta won en vormde een regering.[5]
Op 12 december 1963 werdKenia een onafhankelijkemonarchie, met de Britse koningin als staatshoofd enJomo Kenyatta als premier. Een jaar later werd de republiek uitgeroepen en werd Kenyatta president. Na zijn dood in 1978 werd hij opgevolgd doorDaniel arap Moi, die in totaal vier keer werd herkozen. Beide regimes kenmerkten zich door veelcorruptie en vriendjespolitiek. De oppositiebeweging en media werden onderdrukt.
Onder internationale druk werd Arap Moi gedwongen te hervormen. Hij schreef in 2002 nieuwe verkiezingen uit. Moi was volgens de grondwet niet herkiesbaar, maar hij schoofUhuru Kenyatta, zoon vanJomo Kenyatta, naar voren. Deze verloor de verkiezingen echter van oppositieleiderMwai Kibaki, die tot president werd gekozen. Nadat Kibaki bij deverkiezingen in 2007 opnieuw tot president werd verklaard brak op grote schaal onrust uit, waarbij 800-1500 doden vielen en honderdduizenden Kenianen op de vlucht sloegen. Uhuru Kenyatta, door Kibaki benoemd tot vicepresident, volgde hem in 2013 op en werd in 2017 herkozen.
Kenia heeft een oppervlakte van 582.646km², waarvan ongeveer 11.230 km² water is. Het gebied van de nationale parken beslaat een oppervlakte van 25.334 km². Het land grenst voor 867 kilometer aanEthiopië, voor 684 km aan Somalië, 317 km aan Zuid-Soedan, 775 km aan Tanzania en tot slot voor 814 km aan Oeganda. De kustlijn heeft een lengte van 536 km.
De hoogste berg in Kenia is deMount Kenya (5199 meter), dit is de op een na hoogste berg inAfrika na deKilimanjaro inTanzania. Het gebied van Mount Kenya is zeer vruchtbaar en daarom worden de lagergelegen gebieden dan ook gebruikt voorlandbouw. Voor heel Kenia geldt dan iets minder dan de helft van het areaal geschikt is voor landbouw en veeteelt. Het aandeel bos is slechts 6% van het totale oppervlakte.
Kenia heeft eentropisch klimaat. Dit wordt beïnvloed door deIndische Oceaan en de ligging dicht bij deevenaar. Daardoor is het praktisch even lang donker als licht en zijn de dagen het hele jaar door bijna even lang. Aan de kust is er dag en nacht een constante hogetemperatuur en een hogeluchtvochtigheid. Naarmate men verder het binnenland in trekt, wordt de lucht droger en de nachten kouder.
Neerslag valt in Kenia in twee periodes. Het "lange regenseizoen" vindt plaats van maart/april tot mei/juni, terwijl het "korte regenseizoen" plaatsvindt van oktober tot november/december. Meestal valt de neerslag in kortestortbuien of tijdens een storm die duidelijk voorspelbaar is door het snel samentrekken van de wolken. Ook kan het in Kenia langdurig regenen. In oktober 2011 viel er in een week tijd bijna 1000mm regen.[6][7] Vaak veranderen de niet-verharde wegen na een regenbui in modderpoelen. De wegen zijn zo slecht dat er veel kuilen worden gevormd, dit is slecht voor het werkverkeer dat hinder ondervindt van de kuilen. De Keniaanse stadKericho staat bekend als de plaats op aarde waar het het vaaksthagelt: gemiddeld op 132 dagen per jaar.
Defauna enflora in Kenia zijn zeer gevarieerd, zo zijn er meer dan 80 wilde zoogdiersoorten en over de duizend verschillende vogels. In de vele natuurparken komen veel iconische Afrikaanse diersoorten voor, waaronderde Grote Vijf:leeuw,luipaard,Afrikaanse olifant,neushoorn (zwarte en witte) enkafferbuffel. Ook vind je in Kenia veel grazende zoogdieren zoalsgnoes enzebra's. Er komen twee soorten zebra's voor: de veelvoorkomendesteppezebra en de grotegrévyzebra. Ookgiraffen kun je veel spotten in Kenia. Er komen drie ondersoorten voor: demasaigiraf komt vooral in het zuiden van het land voor, denetgiraf komt vooral voor in Noord-Kenia maar zijn leefgebied overlapt ook met dat van de masaigiraf, ook derothschildgiraf komt voor maar slechts in enkele reservaten in Centraal- en West-Kenia.
In 2021 telde Kenia ongeveer 49,4 miljoen inwoners[8], een verachtvoudiging vergeleken met slechts zes miljoen inwoners in 1950. Het land heeft een hoog brutogeboortecijfer van 32 per duizend inwoners, maar ook een relatief hoogsterftecijfer van 10 per duizend inwoners.[9] De natuurlijke bevolkingsgroei bedraagt 22 per duizend inwoners, ofwel 2,2%.
Een vrouw in Kenia krijgt tegenwoordig gemiddeld iets minder dan vier kinderen, terwijl dit in 2003 nog vijf kinderen per vrouw bedroeg. Daarmee is het totalegeboortecijfer van Kenia het laagst inOost-Afrika. Er zijn grote regionale verschillen: vrouwen in Noordoost-Kenia krijgen 6,4 kinderen per vrouw, terwijl vrouwen inNairobi het minst aantal kinderen krijgen, (2,7 kinderen per vrouw), gevolgd door vrouwen in Centraal-Kenia (2,8 kinderen per vrouw).[9]
De bevolking van Kenia is erg jong. De gemiddelde inwoner is slechts 19 jaar oud. Zo'n 40% van de bevolking is tussen de 0-14 jaar oud, terwijl slechts 3% 65 jaar of ouder is.
Kenia is een meertalig land. De officiële talen zijn hetEngels, geïntroduceerd tijdens hetBritse koloniale tijdperk tussen 1890 en 1964, en hetSwahili, dat in heel Oost-Afrika alslingua franca fungeert tussen de verschillende volken sinds enkele eeuwen voor de koloniale tijd. VolgensEthnologue worden er in Kenia in totaal 61 talen gesproken.[10] Vrijwel allemaal zijn dit talen die hun oorsprong hebben op het Afrikaanse continent. Deze talen kunnen worden onderverdeeld in drie taalfamilies:Bantoetalen, die vooral in het midden en zuidoosten van het land worden gesproken,Nilotische talen in het westen enKoesjitische talen in het noordoosten.
In de volkstelling van 2019 was hetchristendom de grootste religie onder de Kenianen: 85,53% was christelijk, een lichte stijging vergeleken met 82,99% in de volkstelling 2009. Demoslims vormden de op een na grootste religieuze gemeenschap met 10,91% van de bevolking. Daarnaast zijn er kleinere aantallen aanhangers van hetanimisme, hethindoeïsme en andere kleinere religies. Ongeveer 1,6% van de Kenianen had geen religieuze overtuiging in 2019.
Recente verkiezingen in Kenia hebben te kampen gehad met beschuldigingen vanverkiezingsfraude en electoraal geweld. Depresidentsverkiezingen in 2007 liepen na zulke beschuldigingen uit op geweld dat aan honderden Kenianen het leven kostte. Zowel in 2013 als in 2017 gingen de presidentsverkiezingen tussenUhuru Kenyatta enRaila Odinga. Beide keren kwam Kenyatta als winnaar uit de bus, maar zijn zege werd aangevochten door Odinga. In 2017 werd hij daarbij in het gelijk gesteld door hetKeniaanse Hooggerechtshoofd. Een nieuwe verkiezingsronde volgde, waarbij Kenyatta (te midden van verkiezingsmoeheid en eenboycot door de oppositie) wederom verkozen werd. Het stemgedrag wordt sterk beïnvloed door deetnische groep waartoe mensen behoren.
In augustus 2022 wonWilliam Ruto de presidentsverkiezingen. Hij kreeg 50,49% van de stemmen en zijn opponent Raila Odinga, die al vier keer eerder kandidaat was voor het ambt, bleef steken op 48,85% van de stemmen.[13]
Kenia is onderverdeeld in 47 counties (county/kaunti); een county kent als uitvoeringsorgaan de sub-county (sub-county/kaunti ndogo). Op lokaal niveau bestaan de localiteiten (locality/ntaa), steden (city);Nairobi enMombassa zijn gewest en stad tegelijk, municipaliteiten (municipality) en towns (town).
Na jaren van economische krimp besloot de regering in 1993 totliberalisering. Importheffingen enprijscontroles werden afgeschaft. Deze hervormingen werden gesteund door deWereldbank, hetInternationaal Monetair Fonds (IMF) en andere donoren, en leidde tot een groei van 4,5% over 1995 en 1996. Daarna zakte de groei weer in. In de periode van 2017 tot 2022 was de reële economische groei gemiddeld 4,3% per jaar.[8]
Het land kampt wel met allerlei tekorten, op de begroting en de handelsbalans. Er wordt door de overheid structureel meer uitgegeven dan er inkomsten wordt vergaard. In de periode 2017 tot en met 2021 was het begrotingstekort zo'n 6,1% van het bruto binnenlands product per jaar. Door de tekorten is de overheidsschuld sterk opgelopen van 4000 miljard shilling in 2017 naar ruim 7000 miljard in 2021.[8]
De belangrijkste exportproducten zijnthee,koffie en andere agrarische producten, daarnaast levert hettoerisme naar nationale parken en wildreservaten geld op. In 2019 kwamen er twee miljoen toeristen naar Kenia, maar door decoronapandemie is dat aantal sterk gedaald. De import overtreft significant de export, vooral olie- en olieproducten, machinerieën, en motorvoertuigen worden in grote hoeveelheden aangeschaft. De export van goederen dekte maar zo'n 37% van de import in de periode 2017-2021.[8] In dezelfde periode behaald Kenia op de dienstenbalans een klein overschot.
De meerderheid van de beroepsbevolking werkt in delandbouw, toch bedraagt deze sector maar een kwart van hetbruto nationaal product. Kenia voorziet zichzelf grotendeels van voedsel, uitgezonderdgraan,[14] en kan voedsel uitvoeren naar het buitenland.
De belangrijkste landbouwproducten zijn:sisal,pyrethrum (grondstof voor een insectenbestrijdingsmiddel),tarwe,suiker,ananas enkatoen. Buiten deze zijn er ook de vrij nieuwe sectoren zoals de bloemen- en groenteteelt. Er wordt tevens thee en koffie geteeld, maar dit is voornamelijk om uit te voeren.
Een nadeel voor deze sector is de steeds terugkomende lange periodes van droogtes, waardoor slechts 13% van het land het hele jaar door effectief gebruikt kan worden.
In 2014 produceerde het land 20 miljoenton olie-equivalent (Mtoe), geheel duurzame energie. (1 Mtoe = 11,63 TWh, miljard kilowattuur). Dat was niet genoeg voor de energievoorziening, het TPES (total primary energy supply): 24 Mtoe. Het land importeerde 5 Mtoe fossiele brandstof.
Van de energie ging ongeveer 9 Mtoe verloren bij conversie. Voor eindgebruikers resteerde 15 Mtoe waarvan 0,7 Mtoe = 8 TWh elektriciteit[17] die voor 80% met waterkracht en geothermie opgewekt werd.[18] De uitstoot vankoolstofdioxide was 12 megaton, dat is 0,3 ton CO2per persoon,[19] weinig vergeleken met het wereldgemiddelde 4,5 ton per persoon.[20]
Er bestaat geen algemene Keniaanse cultuur, wel verschillende culturen, die verbonden zijn met de diverse stammen.
Ngũgĩ wa Thiong'o is een Keniaanse schrijver in de Kikuju-taal die wordt beschouwd als een waardige kandidaat voor de Nobelprijs voor literatuur. Hij is sociaal actief geweest en daarom gevangen gezet en in ballingschap. Ngugi begon met schrijven in hetEngels, maar stapte later over naarGikuju (taal). Andere hedendaagse schrijvers zijnMarjorie Oludhe Macgoye,Grace Ogot enRebecca Njau.
Sinds de onafhankelijkheid van Kenia in 1963 is het onderwijssysteem enkele keren hervormd. Het huidige systeem stamt uit 1985 en werd geïntroduceerd door presidentDaniel arap Moi. Dit 8-4-4-systeem houdt in dat kinderen 8 jaar basisonderwijs ontvangen, waarna ze hetKenya Certificate of Primary Education (KCPE) krijgen. Vervolgens volgen ze vier jaar middelbare school, dat hetKenya Certificate of Secondary Education (KCSE) oplevert. Vervolgens kan er een vierjarige universitaire opleiding gevolgd worden. Enkele privéscholen houden echter nog steeds vast aan het systeem dat in hetVerenigd Koninkrijk gebruikt wordt.
Van alle kinderen in Kenia volgt zo'n 85% het basisonderwijs. Van alle kinderen die de basisschool succesvol doorlopen, gaat 75% door in het voortgezet onderwijs. Van alle scholieren die hun KCSE behalen, studeert 60% (zo'n 38% van het totale aantal kinderen) verder, bijvoorbeeld op ambachtsscholen of publieke of particuliere universiteiten in het land. Zo'n 950.000 Kenianen hebben in het buitenland gestudeerd, overwegend in landen alsIndia, hetVerenigd Koninkrijk,Canada, deVerenigde Staten,Rusland enOeganda.
Er zijn 48 universiteiten in Kenia. 22 daarvan zijn openbaar, en 26 zijn particulier. De oudste universiteit van het land is deUniversiteit van Nairobi, sinds 1970.
.svg)
