Kaunas (Duits, archaïsch:Kauen, laterKowno,Pools:Kowno,Russisch:Каунас, vroeger:Ковно) is met 288.466 inwoners (2019) de tweede stad vanLitouwen, naVilnius. De stad ligt aan deMemel, ongeveer honderd kilometer ten westen van dehoofdstad Vilnius. In hetInterbellum vervulde Kaunas de functie van hoofdstad, aangezien Vilnius toen totPolen behoorde. Het is nu de hoofdstad van het districtKaunas. Kaunas is verder een stadsgemeente, om en rond de stad ligt de districtsgemeenteKaunas. Sinds 2023 staat de modernistische architectuur van de stad op deUnesco-Werelderfgoedlijst.[1]
De plek waar de rivieren Neris en Nemunas samenkomen heeft een lange geschiedenis van menselijke bewoning. In de 14e eeuw werd het stadje voor het eerst genoemd en werd er ook eenburcht gebouwd als verdediging tegen deDuitse Orde. In1408 verkreeg Kaunas stadsrechten, en in1441 sloot de stad zich aan bij deHanze. Een welvarende periode brak aan die duurde tot in de17e eeuw.
Gedurende de overheersing door hetTsaristischeRusland was Kaunas een belangrijke plaats in de westelijke verdediging van het Russische rijk. De Russen bouwden een heel nieuw stadscentrum dat met het oude middeleeuwse centrum werd verbonden door een brede 2 km langeboulevard, de Vrijheidsboulevard (Laisvės alėja). Tevens werd de stad omgeven door een ring van negen forten.
Na deEerste Wereldoorlog werd Litouwen weer een onafhankelijke staat. Omdat Vilnius in1920 doorPolen werd geannexeerd, werd Kaunas de hoofdstad van Litouwen. De status van tijdelijke hoofdstad bleef van kracht tot juni 1940 toen Litouwen werd geannexeerd door de Sovjet-Unie. Voor deTweede Wereldoorlog telde de stad een belangrijke Joodse gemeenschap. Door de Duitse bezetter werd deze bevolkingsgroep voor het grootste deel vermoord (zieGetto van Kovno).
Vilnius werd nadien weer de hoofdstad van Litouwen, nu lijkt de politieke rol van Kaunas uitgespeeld. De stad neemt nog een belangrijke plaats in in de psyche van het Litouwse volk als echte "Litouwse" stad; meer dan 90% van de bevolking is nog Litouws. In de nadagen van deSovjet-Unie kwamen de inwoners geregeld in opstand tegen het regime.
Na de val van hetcommunisme is de stad in rap tempo gemoderniseerd. De oude binnenstad is gerestaureerd en deLaisvės alėja is veranderd in een brede winkelpromenade.
- Hermann Minkowski (1864-1909), wiskundige
- Emma Goldman (1869-1940), anarchiste en feministe
- Vlado Perlemuter (1904-2002), Frans pianist van Litouwse afkomst
- Emmanuel Lévinas (1906-1995), Frans filosoof van Litouwse afkomst
- Nina Schenk von Stauffenberg (1913-2006), Duits echtgenote vanClaus von Stauffenberg
- Jacques Sernas (1925-2015), Frans acteur van Litouwse afkomst
- Valdas Adamkus (1926), politicus
- Vytautas Žalakevičius (1930-1996), filmregisseur
- George Maciunas (1931-1978), Amerikaans kunstenaar van Litouwse afkomst (Fluxus)
- Vytautas Landsbergis (1932), staatsman en musicus
- Władysław Komar (1940-1998), Pools kogelstoter
- Sigitas Jakubauskas (1958), voetballer
- Gintautas Umaras (1963), wielrenner
- Arvydas Sabonis (1964), basketballer
- Darius Labanauskas (1976), darter
- Gediminas Mažeika (1978), voetbalscheidsrechter
- Marius Stankevičius (1981), voetballer
- Edita Vilkevičiūtė (1989), model
- Ieva Zasimauskaitė (1993), zangeres
- Rūta Meilutytė (1997), zwemster
- Beatrich (1998), zangeres
Bronnen, noten en/of referenties
