Hetkastlijntje is eentypografisch element in de vorm van een horizontaal streepje (—). Het wordt soms gebruikt voor het weergeven van eengedachtestreepje.
Het kastlijntje wordt in lopende tekst niet vaak hiervoor gebruikt, omdat het nogal lang is. Als gedachtestreepje wordt meestal eenhalf kastlijntje (–) gebruikt, dat half zo lang is als het kastlijntje. Het halve kastlijntje moet niet verward worden met hetminteken (−).
In de tijd dat menloden letters gebruikte, werd een liggend streepje kastlijntje genoemd als dat op een staafje lood was aangebracht dat net zo dik was als hetkorps. Bij korps 12 is het kastlijntje dus 12punten lang.
Met name in teksten over computertoepassingen worden ook wel de Engelse termen gebruikt:em dash (kastlijntje) enen dash (half kastlijntje). De namenem enen stammen uit de tijd dat de hoofdletter M, als breedste letter, de volledige breedte van een vierkant letterstaafje innam, en de kleine letter n ongeveer half zo breed was. Dit is de reden dat deem als maateenheid even lang is als het korps.
De klassiekeASCII-tekenreeks bevat geen kastlijntje. Vaak behelpt men zich in dat geval met dedivisie (-).
Het halve en hele kastlijntje zijn opgenomen inUnicode als respectievelijk U+2013en dash en U+2014em dash. InHTML zijn er de codes– en—.
OnderWindows kunnen ze met de toetscombinatiesAlt+0150 enAlt+0151 rechtstreeks ingevoerd worden, waarbij de cijfers van het numerieke toetsenbord gebruikt worden. Een andere manier is doorAltCtrl- in te drukken.[1]
Het hele kastlijntje kan op eenMacintosh-computer ingetypt worden metOption⇧ Shift-, het halve kastlijntje metOption-.
In de tekstverwerkerMicrosoft Word wordt het halve kastlijntje gemaakt met de combinatie van deCtrl-toets en het min-teken van het numerieke toetsenbord.[2]
Het kastlijntje en het halve kastlijntje worden gebruikt:
In bovenstaande gevallen wordt het (halve) kastlijntje doorspaties omgeven. Sommige tekstverwerkers wijzigen een kort streepje automatisch in een kastlijntje als het streepje omringd wordt door spaties.[3]
Kastlijntjes zonder spaties worden gebruikt bij de volgende toepassingen:[4]
Bij negatieve getallen kunnen spaties de leesbaarheid vergroten:−40 – 85 °C.
Hetkoppelteken, hetweglatingsstreepje en hetafbreekteken worden niet door een kastlijntje weergegeven maar door het kleinste streepje dat de zetter tot zijn beschikking heeft: dedivisie.
