Kanban (van hetJapansekan 'visueel' enban 'kaart' of 'bord') is een concept gebruikt inlean manufacturing enjust-in-timeproductie.
Kanban is een systeem om te signaleren (met bijvoorbeeld kaartjes) wanneer iets nodig is en kan gebruikt worden om van alles in het leven te organiseren.[1] Het is een systeem om delogistieke productieketen te besturen. Kanban werd ontwikkeld doorTaiichi Ohno, bijToyota, om een systeem te vinden waarmee het mogelijk was om een hoog niveau van productie te behalen. Het is een van de methoden waarmeeJIT kan worden bereikt.[2]
Kanban werd een effectief middel ter ondersteuning van het beheer van een productiesysteem als geheel. Het bleek tevens een uitstekende manier te zijn om verbeteringen te starten. Probleemgebieden, knelpunten komen namelijk naar voren zodra het aantal kanbankaarten in omloop, en daarmee de hoeveelheid onderhanden werk, wordt verminderd.[3]
Kanbanborden worden gezien als variaties van de traditionele kaarten. In plaats van een kanbankaart die een vraag of een capaciteit weergeeft, wordt op het bord gebruikgemaakt van magneetjes, plastic kaartjes, plakkaartjes, stickers ofpost-its, die een hoeveelheid werk of een taak vertegenwoordigen.[6] Elk van deze kaartjes vertegenwoordigt een product in een productieproces en de beweging over het bord visualiseert de beweging door het productieproces.[7] Het bord is meestal in drie gedeelten, kolommen verdeeld: "wachtend op productie", "in productie" en "geproduceerd". Kaarten representeren een aantal producten, kleine projecten, of taken en hun plaats op het bord geeft aan wat ermee aan de hand is, in welke fase van het productieproces het zich bevindt.[8]
Het eenvoudigste kanbanbord bestaat uit drie kolommen: "doen", "onderhanden" en "klaar".[9]
Kanbanbord voorsoftwareontwikkelteams
Alhoewel de oorspronkelijke implementatie van kanban in fysieke vorm was, maken met name teams die verdeeld zijn over verschillende locaties, gebruik van een digitale, webbased vorm.
Kanban kan op verschillende manieren worden toegepast. Een eenvoudig voorbeeld hiervan bij bevoorrading, is het "tweebakkensysteem" ook wel "Two Bin" of "Dubbel Pot" genoemd. In een eerste bak ligt de werkvoorraad die men gebruikt voor de productie. In een tweede bak ligt een reservevoorraad. Zodra de eerste bak leeg is, haalt men de kanban uit de bak. Deze wordt als signaal voor herbevoorrading gebruikt. De tweede bak schuift nu naar voren. Als de herbevoorrading heeft plaatsgevonden, is het systeem weer in balans. Zodra de tweede bak leeg is, begint de herbevoorrading opnieuw met behulp van de steeds in de bak zittende kanbankaart.
Het principe blijft steeds hetzelfde: het ontvangen van een kanban triggert altijd het vervoeren, produceren of bevoorraden van iets (product, groep van dezelfde producten, een container, etc.).
Een kanban hoeft niet per se een kaartje te zijn.RFID-tags kunnen bijvoorbeeld ook ingezet worden als kanban.
Het kanbansysteem werkt alleen goed als het aantal productvarianten en/of -veranderingen beperkt is. Als er veel productvarianten zijn en/of er wordt veel gewijzigd, dan veroorzaakt het systeem veel incourante voorraden. Om dit te voorkomen is als aanvulling op het kanbansysteem hetPolca-systeem bedacht. In het Polca-systeem heeft de kanban alleen de taak om te signaleren dat er behoefte is aan het product.
