Historische kadastertekening (Ardèche,Frankrijk)Kadasterplaatje aan een kerkgevel,GroningenLandmeting voor AmerikaansBureau of Land Management
Metkadaster wordt van oudsher en wereldwijd een register aangeduid waar allesomvattend wordt bijgehouden welke grondstukken en opstallen er in een bepaaldbestuursrechtelijk gebied aan bepaalde personen toebehoren. In de regel is er gedetailleerd in aangegeven wat de grootte en locatie van grondstuk en opstal zijn, welke persoon rechten bezit en welke rechten dat zijn.[1] In het algemeen gelden er vier basisbeginselen:[1]
bijhouden van veranderingen
toestemming van de rechtenhouder
openbaarheid
eenduidig identificeerbaar
De dienst of instelling die het register bijhoudt wordt met verschillende termen aangeduid als bureau, ambt of dienst. Voorbeeld van een oud werk waar het bezit van land en opstal is geregistreerd, met de rechthebbenden, is het EngelseDomesday Book uit 1086.
De herkomst van de naamkadaster is niet geheel duidelijk; het woord stamt af van het middeleeuws-Latijnsecatastrum, dat afstamt van hetzij hetGriekse καταστιχον(katastichon), lijst, of het Latijnsecapitastrum (hoofd), een Romeinse hoofdelijkebelasting gebaseerd op bezit van onroerend goed. In de moderneDuitse taal is de naamKataster, in hetEngels,Frans enSpaansCadastre.
In België en Nederland is het tegenwoordig een vanoverheidswege bijgehouden openbaarregister vanregistergoederen, waaronderonroerende zaken zoals een perceel of gebouw enroerende zaken zoals een schip, en de daarop gevestigde rechten zoalseigendom. Tevens wordt de term gebruikt om de dienst aan te duiden die met het beheer van een dergelijk register is belast en met de werkzaamheden nodig om de er in opgenomen gegevens accuraat en bij de tijd te doen zijn, zoalslandmeting.
Het kadaster heeft de publieke functie van informatiebron voor degenen die gegevens van bepaalde registergoederen willen weten. Registratie van een notariële akte betreffende de overdracht van eigendomsrechten aan registergoederen in het Kadaster is in veel landen een dwingend rechtelijke voorwaarde om eigendomsrechten van registergoederen rechtsgeldig over te kunnen dragen.
HetKadaster is in Nederland is een overheidsdienst, die gegevens bijhoudt over percelen, opstallen, roerende registergoederen, de er op rustende rechten en rechtenhouders, adressen en andere geografische informatie voorNederland. Het Kadaster in Nederland is in 1832 opgericht alsDienst voor het kadaster en de openbare registers en is sinds 1994 eenzelfstandig bestuursorgaan.
In België is het Kadaster een administratie, onderdeel van de Algemene Administratie Patrimoniumdocumentatie, die zelf een deel is van deFederale Overheidsdienst Financiën. Sinds 1 januari 2015 is de naam officieel "Administratie opmetingen en waarderingen".
Het Kadaster in België heeft als doel het identificeren van onroerende goederen en hun eigenaars met het oog op het belasten ervan. Meer dan in Nederland is het Belgische kadaster in hoofdzaak een fiscaal instrument. De informatisering van het kadastraal plan en de overgang naar eenGIS zijn recenter, en leidden tot het CADGIS-systeem.[2]
Het systeem van perceelaanduiding is vergelijkbaar met het Nederlandse systeem: gemeenten worden opgedeeld in kadastrale secties en elke sectie omvat doorgaans meerdere percelen. Een verplichte voorafgaande identificatie van nieuw te vormen percelen, met de toekenning van een definitief perceelnummer dat dan in de akte wordt opgenomen, werd in 2015 ingevoerd.
Een belangrijke taak van het Belgisch Kadaster is ook het vaststellen van hetkadastraal inkomen: een vast cijfer verbonden aan het onroerend goed dat als basis dient voor belastingen, zoals deonroerende voorheffing.Informatie over hypotheken, erfdienstbaarheden en bodemverontreiniging behoren in België niet tot de taken van het Kadaster.
ZieMI-GLIS voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
In 2009 werd het Management Instituut voor een Grondregistratie en Land Informatie Systeem (MI-GLIS) in Suriname opgericht met een nieuw digitaal systeem (GLIS) waarin kaarten en gegevens kunnen worden opgeroepen voor hoofdgebruikers alslandmeters,notarissen,banken endeurwaarders.