Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Naar inhoud springen
Wikipediade vrije encyclopedie
Zoeken

Joseph Alberdingk Thijm

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Joseph Alberdingk Thijm
Joseph Alberdingk Thijm portret (1864-1889)
Joseph Alberdingk Thijm portret (1864-1889)
Algemene informatie
Volledige naamJosephus Albertus Alberdingk Thijm
Pseudoniem(en)Pauwels ForeestierBewerken op Wikidata
Ook bekend alsJ.A. Alberdingk Thijm
Geboortedatum13 augustus 1820
GeboorteplaatsAmsterdam
Overlijdensdatum17 maart 1889
OverlijdensplaatsAmsterdam
GeboortelandVlag van Nederland Nederland
Land(en) van nationaliteitVlag van Nederland Nederland
Beroepdichter, schrijver, academisch docent, literatuurcriticus, uitgever, kunsthistoricus, kunstcriticus
Werk
Bekende werkenDe herdertjes lagen bij nachte
Lid vanKoninklijke Academie voor Nederlandse Taal en Letteren, Met Tijd en Vlijt,Académie royale des sciences, des lettres et des beaux-arts de Belgique
Werken in collectieKB nationale bibliotheek van Nederland,Nationaal Museum Paleis het Loo,[1]Cuypershuis[2][3]
Prijzen en onderscheidingenHonorary doctor of the Catholic University of LouvainBewerken op Wikidata
Dbnl-profiel
RKD-profiel
Portaal Portaalicoon  Literatuur
Buste van Alberdingk Thijm door Hein Maessen in deStatenpassage

Josephus Albertus (Joseph of Jozef) Alberdingk Thijm (Amsterdam,13 augustus1820 – aldaar,17 maart1889) was eenNederlands hoogleraar, uitgever, kunstcriticus enschrijver vangedichten en historischenovellen.

Biografie

[bewerken |brontekst bewerken]

Jozef Alberdingk Thijm was de oudste zoon van de Amsterdamse koopman Joannes Franciscus Alberdingk (1788-1858) en Catharina Thijm (1793-1864) wier achternamen bijkoninklijk besluit werden samengevoegd op 20 januari 1834.[4]. Zijn zeven jaar jongere broerPaul werd historicus. In 1835 verliet Jozeph (toen 14,5 jaar oud) de reguliere schoolbanken en plaatste zijn vader hem in een door hem gekochte zaak van koloniale voedingswaren. Hij trouwde met Wilhelmina Anna Sophia Kerst. Zij hadden vijf kinderen: Jan,Catharina, Frank,Karel (Lodewijk van Deyssel) en de jong overleden Maria.

Alberdingk Thijm nam in Nederland een prominente positie in het rooms-katholieke leven in. In 1852 nam hij samen met Herman van Nouhuys (1821-1853) het initiatief voor deVolks-Almanak voor Nederlandsche Katholieken. Daarnaast was Thijm onder meer kunstcriticus voor de uitgaveAmsterdamsche Ten-toon-stellingen en schreef daar onder het pseudoniem Pauwels Foreestier. In 1855 begon hij het tijdschriftDietsche Warande waarin hij ook vele andere pseudoniemen hanteerde: Piet van Amstel, A. Th., A.Z.B., Buikslooter, Markies van Carabas, Cora., Egbertus Wilhelmus, Van Herstal, Albyser van Herstelle, Sybrand Joosten, B.K. Amsterdammer, Kirghbijl ten Dam, M., Nil nisi per Christum, Lukas Peregrijn, P.F., Pieter Reyser de Jongere, Eene Stem uit de Dietsche Warande en Joosten Sybrant.[5]

Zijn artikelen overgotische kunst waren van grote invloed op de jonge architectPierre Cuypers (die in 1859 met Thijms zuster Antoinette trouwde) en op de opkomst van deneogotiek in Nederland. In 1860 adviseerde Thijm bij de restauratie van hetpraalgraf van Engelbrecht I van Nassau in Breda. Na de dood van zijn vader nam Jozef in 1863 de drukkerij Van Langenhuijsen over waardoor hij zijn ideeën en overtuigingen op grotere schaal kon verspreiden.

In juli 1871 organiseerde Alberdingk als voorzitter van de Piusvereniging in het AmsterdamsePaleis voor Volksvlijt een huldeblijk aan de jubilerende pausPius X met onder meer een feestcantate van de hand vanJohannes Verhulst enHerman Schaepman. En in de aanloop naar de viering van driehonderd jaar "Bevrijding van Den Briel" weigerde hij de nationale vlag uit te steken. Hij werd bedreigd en uitgejouwd door jeugd met de leuze: "Als Alberdingk niet vlagt, gooien we hem in de gracht".[6]

Thijm wilde een deel van zijn boeken in bruikleen geven aan het in aanbouw zijndeRijksmuseum Amsterdam. Samen met dit aanbod wilde hij ook bezoldigd bibliothecaris van het Rijksmuseum worden. Hij liet zijn wensen schriftelijk toekomen aan de referendaris en hoofd van de rijksafdeling Kunsten en WetenschappenVictor de Stuers, die aangaf dat hij maar de minister moest benaderen.[7] Op 4 december 1876 werd Thijm door bemoeienis van De Stuers hoogleraar aan deAmsterdamseRijksakademie van beeldende kunsten inesthetica enkunstgeschiedenis.

Band met België en Vlaanderen

[bewerken |brontekst bewerken]

Thijm onderhield contacten met Franstalige schrijvers alsJoseph Kervyn de Lettenhove enProsper de Hauleville en met auteurs die actief waren in deVlaamse Beweging, zoalsJan Baptist David,Ferdinand Snellaert,Prudens van Duyse enKarel Frans Stallaert.[8] De Belgische illustratorEdward Dujardin maakte tekeningen voor enkele van zijn boeken en voor de Volks-Almanak.[9] Hij onderhield ook goede contacten metJames Weale en metGuido Gezelle, die zijn 1865 bundelGedichten, Gezangen, en Gebeden aan hem opdroeg. In 1887 kreeg hij samen met Gezelle een eredoctoraat van deKatholieke Universiteit Leuven. De correspondentie tussen beide schrijvers is digitaal toegankelijk.[10]

Bibliografie

[bewerken |brontekst bewerken]
  • 1843 -Over de spelling van de bastaartwoorden in 't Nederduitsch. Door M. (= J.A. Alberdingk Thijm)(Digitale versie)
  • 1844 -Drie gedichten. Bevat: Bij het borstbeeld vanBilderdijk; Ermingard van Voorne; De geboorte der kunst(Digitale versie)
  • 1844 -Viooltjens en grover gebloemte, in ouderlijken gaard gekweekt: zijn vrienden aangeboden(Digitale versie)
  • 1844 -Het standbeeld voorRembrandt(Digitale versie)
  • 1846 -De klok van Delft, een romantiesch verhaal. Bevat: Josina; Ewout; De klok(Digitale versie)
  • 1847 -Legenden en fantaiziën(Digitale versie)
  • 1847 -De Nederduitsche spelling, in haar beginsel, haar wezen, en eischen beschouwd(Digitale versie)
  • 1847 -Anti kritiek. Aan den heere mr.J. van Lennep(Digitale versie)
  • 1848 -De in-stand-houding onzer monumenten. Een brief aan de vierde klasse van het Koninklijk Nederlandsche Instituut van Wetenschappen, Letterkunde en Schoone Kunsten(Digitale versie)
  • ca. 1848 -De organist van den Dom(Digitale versie)
  • 1849 -Palet en harp. Romantiesch dichtwerk in vaerzen en proza(Digitale versie)
  • 1849 -Het koningschap(Digitale versie)
  • 1849 -De giftbrief van Koning Karel aan zijn getrouwen Diederik, het voetstuk der historie van onzen staat(Digitale versie)
  • 1850 -Gedichten ontleend aan de Noord- en Zuid-Nederlandsche literatuur der XIIe, XIIIe, XIVe, XVe, en XVIe eeuw, gerangschikt en toegelicht door J.A. Alberdingk Thijm(Digitale versie)
  • 1850 -De la littérature néerlandaise du moyen age(Digitale versie)
  • 1850 -Floris ende Blancefloer, doorDiederik van Assenede (XIIIe eeuw)(Digitale versie)
  • 1851 -Carel en Elegast;De vier Heemskinderen;Willem van Oranje;Floris en Blancefloer : oud-Nederlandsche verhalen uit den kring der gedichten, aan Karel den Groote gewijd(Digitale versie)
  • 1851 -Floris de Vijfde : 23-24 Juni, 1296. Dramatiesch zangstuk, in twee deelen(Digitale versie)
  • 1851 -Herleving vanVondel. Eene bijdrage tot Vondels charakteristiek, ter gelegenheid van J. van Lenneps uitgave zijner werken(Digitale versie)
  • 1851 -Een Hollandsch woord aan zijn landgenoten(Digitale versie)
  • 1851 -Hollandsche bouwkunst. Noord-Hollandsche huizen(Digitale versie)
  • 1851 -Magdalena van Vaernewyck naar de natuur geteekend door Pauwels Foreestier, Buikslooter (= J.A. Alberdingk Thijm); medegedeeld door J.A. Alberdingk Thijm(Digitale versie)
  • 1852 -Oude en nieuwere Kerstliederen, benevens gezangen en liederen van andere Hoogtijden en Heiligedagen, als ook van den Advent en de Vasten, gerangschikt naar de orde van het Kerkelijk Jaar; waaraan zijn toegevoegd: een zestal geestelijke liedekens van gemengden inhoud, alle met de zangwijzen voorzien die er van oudsher bij behooren of thands gebruikelijk zijn, en begeleiding van orgel of piano-forte, vooral ter dienste der zang-choren en Katholieke huisgezinnen a.m.D.g., bew. door Jos. Alb. Alberdingk Thijm en Lamb. Joann. Alberdingk Thijm(Digitale versie)
  • 1852 -Gedichten ontleend aan de Noord- en Zuid-Nederlandsche literatuur van de 1e en aanvang der 2e helft van de XVIIe eeuw, gerangschikt en toegelicht(Digitale versie)
  • 1852 -Kerstboekjen : liederen, die van ouds gezongen worden in den Advent en de Kersttijd, dat is van den vierden zondag vóor Kerstmis tot O.L.V. Lichtmisse toe, zijnde de text van de XC eerste nommers uit den zangbundel getiteld: oude en nieuwere kerstliederen enz., met de melodiën uitg. door J.A. en L.J. Alberdingk Thijm(Digitale versie)
  • 1853 -De katholieke kerkregeling in ons vaderland(Digitale versie)
  • 1853 -Het voorgeborchte en andere gedichten(Digitale versie)
  • 1853 -Geertruide van Oosten. Geschiedenis van een Delftsch begijntjen uit de XIVe eeuw(Digitale versie)
  • 1853 -Een lees- en zangboekjen voor de jeugd(Digitale versie)
  • 1853 -Een woord over de Inquizitie. Kantteekening op het jongste geschrift van Dr. Fruin(Digitale versie)
  • 1853 -Trouw. Een huldegroet aan Zijne Majesteit KoningWillem den Derde, bij Zijn bezoek van Amsterdam, in Grasmaand, 1853(Digitale versie)
  • 1853 -Maria Tesselschade Roemers(Digitale versie)
  • 1853 -De geschiedenis onzes vaderlands. Openbare brief aan den heere J. J. van der Horst(Digitale versie)
  • 1854 -De la littérature néerlandaise à ses différentes époques(Digitale versie)
  • 1854 -L'art et l'archéologie en Hollande(Digitale versie)
  • 1854 -Mejufvrouw Leclerc. Iets uit de jongste "oude tijd"(Digitale versie)
  • 1855 -Teregtwijzing aan den heer J. A. Alberdingk Thijm, naar aanleiding van zijn geschrift: De kunst en archaeologie in Holland, door I. Warnsinck(Digitale versie)
  • 1855 -Het Begijnenklooster te Grave en zijne dichteresse, geschetst, hoofdzakelijk volgends gelijktijdige, ongedrukte handschriften, door Pauwels Foreestier (= J.A. Alberdingk Thijm), en opgedragen aan een begijntjen te Amsterdam(Digitale versie)
  • 1855 -Volks-Almanak voor Nederlandsche Katholieken, in het jaar onzes Heeren 1855(Digitale versie)
  • 1855 -Antwoord op de "Teregtwijzing enz." van den Heer Is. Warnsinck(Digitale versie)
  • 1856 -Op het hof.Bijdrage tot de geschiedenis van het Nederlandsch-Katholieke leven der XVIIe eeuw, uit schriftelijke oorkonden en gedrukte bronnen deels voorgesteld, deels afgeleid(Digitale versie)
  • 1856 -De katholieke Almanak(Digitale versie)
  • 1856 -Eene onuitgegeven komoedie van Hooft(Digitale versie)
  • 1857 -Gedachtenis der viering van het zevenendertig-en-eenhalf-jarig huwelijksfeest onzer geliefde ouders Joannes Franciscus Alberdingk Thijm en Catharina Thijm, op den XXIXen April MDCCCLVII(Digitale versie)
  • 1858 -Willen wij alleen de gothiek?(Digitale versie)
  • 1858 -Lettre sur la ligne sacrée à M. le Conseiller Auguste Reichensperger(Digitale versie)
  • 1858 -Isabella Clara Eugenia, Vorstin der Nederlanden(Digitale versie)
  • 1858 -De heilige linie. Proeve over de Oostwaardsche richting van kerk en autaar als hoofdbeginsel der kerkelijke bouwkunst(Digitale versie)
  • 1858 -Het nieuwe bouwwerk, ontworpen en ondernomen voor de parochie van O.-L.-V.-Vizitatie te Schiedam, getoetst aan enkele regelen der kerkarchitectuur(Digitale versie)
  • 1859 -Geschichte der Architektur von den ältesten Zeiten bis auf die Gegenwart dargestellt von Dr. Wilhelm Lübke(Digitale versie)
  • 1859 -Van "plaesteraers". Eene studie over het beginsel "schijn-en-waarheid" in de kunst(Digitale versie)
  • 1859 -Jesus, voor Pilatus, gevolgd van De afdoening van 't kruis. Oud-christelijke legenden(Digitale versie)
  • 1860 -Hoe de heer J.A. Alberdingk Thijm, naar aanleiding van het feestelijk herdenken van Alkmaars ontzet in 1573, constitutie en historie in bescherming neemt, door W. van der Kaay(Digitale versie)
  • 1860 -Mr.Isaac da Costa. Enkele trekken van 's dichters charakterbeeld(Digitale versie)
  • 1860 -Maria legenden(Digitale versie)
  • 1861 -Volks-almanak voor Nederlandsche katholieken in het jaar onzes heeren 1861(Digitale versie)
  • 1861 -Een Hollandsche dichtkrans, neêrgelegd aan de voeten van Hare Majesteit Maria Sophia Amalia(Digitale versie)
  • 1861 -De restauratie der groote zaal op het Binnenhof in 's Gravenhage. Openbare brief over dat onderwerp aan de Koninklijke Akademie van Wetenschappen(Digitale versie)
  • 1863 -Het Amsterdamsche kuipersgild(Digitale versie)
  • 1863 -Een weinig Amsterdamsche kritiek bij gelegenheid der nationale feestvieringen(Digitale versie)
  • ca. 1864Nadere bizonderheden uit het letterkundig levenschronijkjen van Pieter Pypers(Digitale versie)
  • ca. 1864 -Catharina Thijm(Digitale versie)
  • 1865 -Wolfhezen en Kevelaar(Digitale versie)
  • 1866 -Een broederlijk woord, gericht tot de Katholieke kiezers te Amsterdam en elders(Digitale versie)
  • 1866 -Joannes Franciscus Alberdingk Thijm. Zijne afkomst, zijn leven, zijn charakter(Digitale versie)
  • 1866 -Een nieuw lied van Joost van den Vondel, opgezongen door zijne schim, in den nacht van woensdag op donderdag (29-30 Aug. ll.), nadat de gemeente-raad van Amsterdam, het verzoek der Vondels-Commissie, om eene fundering voor het standbeeld aan de torensluis te leggen, had gewezen van de hand(Digitale versie)
  • 1867 -Willem Bilderdijk(Digitale versie)
  • 1867 -Wondervolle genezing van Maria Meens, werkzuster in het klooster der dochters van Maria (Instituut Paridaens) te Leuven, verkregen op het feest van St. Joseph, 19 Maart 1867(Digitale versie)
  • 1869 -De bezwaren van Jhr. Dr. F. A. Hartsen "Tegen het Catholicisme", beandwoord(Digitale versie)
  • ca. 1869 -De afstamming der laatste heeren van Brederode(Digitale versie)
  • 1870 -De chronijken van den Huize van Berkele(Digitale versie)
  • 1871 -De liefdesgeschiedenissen van twee Nederlandsche dichters. Beteft Joost van den Vondel en Constantijn Huygens(Digitale versie)
  • 1871 -Gedenkschriften van Jan Sinkel de Jonge (1721-1771)(Digitale versie)
  • 1874 -Amsterdamsche feestgedichten van J.A. Alberdingk Thijm ... ter gelegenheid van XII Mei MDCCCLXXIV, den 25en verjaardag der huldiging, als Koning en Koningin der Nederlanden van Willem den Derde en Sophia Mathilde(Digitale versie)
  • 1875 -Een mislukt drama. Beoordeling vanMultatuli's "Vorstenschool"(Digitale versie)
  • 1875 -Het koggeschip. Legende van Amsterdam(Digitale versie)
  • 1876 -Portretten van Joost van den Vondel. Eene laatste aflevering tot het werk van Mr. Jac. van Lennep(Digitale versie)
  • 1876 -Openingsrede, bij de aanvaarding van het hoogleeraarsambt aan de Rijks-Akademie van Beeldende Kunsten, den 4n December, 1876(Digitale versie)
  • 1876 -Guide à l'exposition historique d'Amsterdam, ouverte dans les salles de l'ancienne académie des beaux-arts (Oûmanhuis), 1876(Digitale versie)
  • 1878 -Bvlla "Ineffabilis" in de Nederlandsche en Vriesche talen, benevens de bepaling van het Leerstuk der Onbevlekte Ontvangenis in de talen der Oost- en West-Indische koloniën, en in de voornaamste Noord-Nederlandsch dialekten(Digitale versie)
  • 1879 -J. vanden Vondels Leeuwendalers, lantspel, ingericht voor het nieuwere schouwtooneel(Digitale versie)
  • 1879 -Over Vondel als dramatiesch dichter, en meer bizonder over zijn "Leeuwendalers"(Digitale versie)
  • 1873-1885 -Verspreide verhalen in proza
  • 1879 -Gerard Lairesse(Digitale versie)
  • 1881 -Susanne Bartelotti. Komedie, in twee bedrijven(Digitale versie)
  • 1881 -Het geslacht Hooft, eene genealogie, uit ongedrukte bescheiden opgemaakt en met vele levensbizonderheden gestoffeerd(Digitale versie)
  • 1883 -Huyg de Groot in Amsterdam, 1632. Blijspel in twee bedrijven(Digitale versie)
  • 1883 -Bundel gedichten, schetsen en novellen], van Prof. J. A. Alberdingk Thijm en zijne dochter Catharina Ludovica Maria Alberdingk Thijm(Digitale versie)
  • 1888 -Katalogus der bibliotheek van de Rijks-Academie van Beeldende Kunsten(Digitale versie)
  • 1890 -Notre Dame de Forest. Een verhaal uit de XVIIe eeuw(Digitale versie)
  • 1894 -Verspreide gedichten van J.A. Alberdingk Thijm, 1841-1889(Digitale versie)

Erkenning

[bewerken |brontekst bewerken]
Handschrift van Alberdingk Thijm (1850)

In Nederland zijn zowel een toneelvereniging en een middelbare school als een plein en lanen en straten naar hem vernoemd:

Literatuur

[bewerken |brontekst bewerken]
  • L. VAN DEN BROEKE,Jos. A. Alberdingk Thijm Bij Het Eeuwfeest Zijner Geboorte Herdacht in Zijn Sterfhuis, [Amsterdam], 1920. (Rede uitgesproken te Amsterdam 31 maart 1920 in het sterfhuis, het gebouw der Gonzaga-vereeniging, N.Z. Voorburgwal 161.)
  • Michel VAN DER PLAS,Mijnheer Gezelle, Tielt, 1991.
  • P. A. M. GEURTS e.a.,J. A. Alberdingk Thijm. Erflater van de negentiende eeuw, 1992.
  • Michel VAN DER PLAS,Vader Thijm. Biografie van een koopman-schrijver, Baarn, 1995.
  • Bernadette VAN HELLENBERG HUBAR,Arbeid & Bezieling. De esthetica van P.J.H. Cuypers, J.A. Alberdingk Thijm en V.E.L. de Stuers, en de voorgevel van het Rijksmuseum 1997 (handelseditie proefschrift)
  • Jan DE MAEYER,Jozef Alberdingk Thijm, in: Nieuwe encyclopedie van de Vlaamse Beweging, Tielt, 1998.
Bronnen, noten en/of referenties

  1. "Vorsten en Heeren, regeerders over de Nederlanden van Pepijn van Landen"; collectie: Nationaal Museum Paleis het Loo; genoemd als: J.A. Alberdingh Thijm; datum van uitgave: 1875; geraadpleegd op: 5 december 2021.
  2. "Stamboomkaart van Keizer Karel de Grote tot Koning Willem III"; genoemd als: Alberdingk Thijm, Joseph; geraadpleegd op: 29 oktober 2025.
  3. "Zangstuk ter viering van den 58sten Verjaardag Onzen Dierbaren Vader"; geraadpleegd op: 29 oktober 2025; genoemd als: Alberdingk Thijm, Jozef; datum van uitgave: 1846.
  4. Advertentien, Nederlandse staatscourant, 1 februari 1834
  5. Wim Hazeu,Het literair pseudoniemen boek, 1987, De Bijenkorf, blz. 93-92
  6. https://onsamsterdam.nl/nieuwezijds-voorburgwal-161-1-april-1872-we-smijten-em-in-de-gracht?nieuwsbrief
  7. Perry, Jos (2004)Ons fatsoen als natie. Victor de Stuers 1843-1916, p. 109
  8. F.A. VERCAMMEN,Thijm en Vlaanderen, Amsterdam en Mechelen, 1932.
  9. Schetsen voor die Almanak zijn terug te vinden in de digitale collectie van hetLetterenhuis te Antwerpen.
  10. Joseph Alberdingk Thijm. Gezelle. Gearchiveerd op29 juni 2021. Geraadpleegd op29 juni 2021.
  11. https://web.archive.org/web/20161105223406/http://postcodebijadres.nl/alberdingk-thijmstraat
Bibliografische informatie
Mediabestanden
Zie de categorieJoseph Albert Alberdingk Thijm vanWikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Joseph_Alberdingk_Thijm&oldid=70133126"
Categorieën:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp