_RMG_F8616_(cropped).jpg)
John Hanning Speke (Bideford,4 mei1827 –Corsham,15 september1864) was een officier in deBritish Indian Army. Hij maakte drie ontdekkingsreizen in Afrika.
In 1854 maakte hij zijn eerste reis. Hij vergezelde toen de bekendeRichard Francis Burton bij een expeditie naarSomalië.
In 1856 werd aan Burton gevraagd een reis te maken naarOost-Afrika om de bron van deNijl te vinden. Opnieuw koos hij Speke om met hem mee te gaan. Beide mannen reisden naar het binnenland van Oost-Afrika. Daar ontdekten ze hetTanganyikameer. Ze hoorden er ook verhalen van een tweede meer in de buurt, maar Burton was te ziek om te reis voort te zetten dus ging Speke alleen verder. Hij vond het meer en gaf het de naamVictoriameer.
Speke keerde eerder dan Burton terug inEngeland en maakte hun reis bekend. Maar er ontstond een meningsverschil tussen hen aangezien Speke meende dat hetVictoriameer de bron was van de Nijl, terwijl Burton dacht dat dit hetTanganyikameer was. Speke werd gekozen als leider van een nieuwe expeditie die dit probleem moest oplossen.
Samen metJames Augustus Grant vertrok Speke naarZanzibar en vandaar in oktober 1860 naar het Victoriameer. Ze reisden langs de westelijke oever van het meer, zonder er veel van te kunnen zien, maar aan de noordelijke kant van het meer vond Speke deNijl.
Spekes reis loste het probleem echter niet op. Burton meende dat het niet honderd procent zeker was dat de door Speke gevonden rivier de Nijl was, aangezien Speke de rivier niet helemaal had gevolgd. Er werd een debat gepland op18 september1864 om het probleem verder uit te praten. Enkele dagen voor het debat overleed Speke echter op 37-jarige leeftijd aan de gevolgen van een jachtongeluk.