John Davies Cale (Garnant,Wales,9 maart1942) is eenWelshe muzikant, songschrijver en producer. Zijn werk valt grotendeels onder de noemer (alternatieve) rock, hoewel hij een klassieke vorming had genoten. Hij was een van de leden vanThe Velvet Underground eind jaren ’60.
Cale werd in 1942 geboren inGarnant, een industriestadje inWales. Hij studeerde piano enaltviool vanaf zijn zevende.Met een duw in de rug van componistAaron Copland kreeg hij een beurs om compositie te studeren, in een zomercursus in Massachusetts. Daar ontmoette CaleYannis Xenakis enMorton Feldman. In 1963 reisde Cale door naar New York. Daar ontmoette hij de Amerikaanse componistLa Monte Young, die experimentele muziek componeerde (The Dream Syndicate). Cale kwam aanvankelijk van een afstand, en later sporadisch ook persoonlijk, in contact met componistJohn Cage die een onuitwisbare indruk op hem maakte door de vernieuwing in zijn muziek. In deze periode vond een legendarische uitvoering plaats van het stukVexations vanErik Satie. Volgens de partituur dient het pianostuk 840 maal gespeeld te worden en deze performance werd uitgevoerd door Cage, samen met een groep pianisten, op 9 september 1963 en het duurde ongeveer 18 uur.
Toen Cale in 1965Lou Reed ontmoette, konden de verschillen nauwelijks groter zijn. Cale een Europese experimentele klassieke muzikant, en Reed, songwriter bij een platenfirma, een Amerikaan met simpele rock en ruige vertellende teksten. Het recept voor een van de meest invloedrijke rockgroepen was geschreven,The Velvet Underground, met verder gitaristSterling Morrison en drumsterMaureen Tucker. John Cale speelde er basgitaar, viool, piano en orgel. The Velvet kende een korte, maar krachtige carrière. PopartkunstenaarAndy Warhol lijfde de groep in als huisorkest bijThe Factory, een kunstenaarscollectief annex gebouw, plaatste ook fotomodelNico achter de microfoon en nam de groep op tournee.Deze periode was erg intensief voor alle leden en dit op alle vlakken. De spanningen tussen de ego's van Cale en Reed liepen te hoog op, en Cale verliet de Velvet Underground in 1968 na amper twee platen,The Velvet Underground & Nico (1967), met de beroemde hoes van Andy Warhol met de banaan enWhite Light/White Heat (1968).Na het vertrek van Cale was het geluid van de Velvets niet meer hetzelfde en zijn invloed op de twee albums die de rockgeschiedenis veranderden werd duidelijk: minimalisme (aanhoudende monotone altviool zoals inHeroin), spanning tot zelfs dreiging en vernieuwing. Cale zelf benadrukte steeds dat The Velvet Underground gedurende een korte periode een echte groep was en dat de rol van Tucker en Morrison dus steeds werd onderschat. Tussen Cale en Reed zou het nooit meer echt goed komen. In latere interviews bleven ze aldoor met modder naar elkaar gooien.
In zijn eerste solowerk leerde Cale het vak van frontman. Het albumParis 1919 uit 1973 wordt als een eerste hoogtepunt uit zijn oeuvre beschouwd. Het is een mengeling van orkest en pop in een erg ingetogen en elegante stijl: een complete stijlbreuk met zijn Velvetverleden. Hierna volgen de zogenaamde Island-years, waarin Cale in Engeland met een min of meer vaste band (met Chris Spedding) drie erg sterke duistere rockplaten afleverde:Fear,Slow dazzle enHelen of Troy. Een serie grote namen werkte met hem in deze periode:Phil Manzanera,Robert Wyatt,Mike Oldfield,Chris Thomas,Phil Collins. Nummers zoalsFear is a man’s best friend,Guts enPablo Picasso typeren deze periode van midden de jaren zeventig, waar veel werk uit improvisatie in de studio ontstond.In de loop van de jaren zeventig produceerde Cale ook debuutplaten vanPatti Smith,The Stooges enJonathan Richman and his Modern Lovers.Met de persoonlijke problemen eind jaren zeventig volgde ook artistieke instabiliteit. Tot Cale begin jaren tachtig opnieuw sterk werk neerzette met het trioHoni Soit (rauwe rock met de bijna-hitDead or Alive), het in wanhoop badende en muzikaal gedeconstrueerdeMusic for a New Society (met een nieuwe versie van het nummerClose Watch) enCaribbean Sunset. In deze periode toerde Cale opnieuw met een vaste band wat werd vastgelegd en afgesloten in het gedeeltelijk livealbumComes Alive.
In 1989 kwam Cale weer met "something completely different": op het albumWords for the dying brengt CaleThe Falkland Suite, een vertaling van gedichten vanDylan Thomas naar muziek begeleid door piano, orkest, kinderkoor en enkele stoorzenders zoals een pedal-steel-gitar.Eind jaren tachtig, begin jaren negentig trad Cale regelmatig solo op, en begeleidde zichzelf op piano en gitaar. Hij bracht heel wat filmmuziek uit en zette enkele samenwerkingen op metBrian Eno,Wrong Way Up en metBob Neuwirth,Last Day on Earth. In 1990 was er een korte samenwerking met Lou Reed naar aanleiding van het overlijden van gemeenschappelijke goeroe Andy Warhol,Songs for Drella. Nadien volgde zelfs een heuse Velvet reünie, maar nog voor nieuw werk of een Amerikaanse tournee aan de orde kwamen, werd de samenwerking tussen Cale en Reed alweer beëindigd.
Na de eeuwwisseling vond Cale een nieuwe adem met nieuw werk bij EMI: een ep5 Tracks,HoboSapiens uit 2003 enblackAcetate uit 2005. Cale werd in 2000 inAntwerpen met eenEredoctoraat beloond omwille van “zijn invloedrijk- en grensverleggend werk in de eigentijdse muziek, de ballet- en filmmuziek en om zijn eminente bijdragen aan de ontwikkeling van de hedendaagse kunst”.
.jpg)
