| Johannes Kleberger, 40 jaar | ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
| Kunstenaar | Albrecht Dürer | |||
| Jaar | 1526 | |||
| Techniek | olieverf op hout | |||
| Afmetingen | 37 × 36,6 cm | |||
| Museum | Kunsthistorisches Museum | |||
| Locatie | Wenen | |||
| ||||
Johannes Kleberger (Neurenberg,1485 of1486 -Lyon,6 september1546) was eenBeierse koopman en filantroop uit de stad Neurenberg. Hij stond bekend als kunstliefhebber en onderhield contacten met kunstenaars.
Klebergers leven is deels in raadselen gehuld. Onderzoek wordt bemoeilijkt door de gevarieerde spelling van zijn naam: in de diverse bronnen wordt hij aangeduid als Johannes, Johan, Hans of Jean Kleberg, Kleberger, Kleeberger, Cleberge of Cleberg. Bekend is wel dat een groot deel van zijn leven zich afspeelde inZwitserland enFrankrijk. Hij was burger vanBern enGenève. Zijn laatste vijftien jaar woonde hij inLyon.[1]
In Bern liet Kleberger vanaf 1509 sporen achter als koopman. In 1521 werd hij burger van deze stad.
Op veertigjarige leeftijd liet Kleberger zich portretteren doorAlbrecht Dürer in Neurenberg. Het idee voor eenbas-reliëf is mogelijk van Kleberger zelf en ontleend aan de renaissancegevels die hij op zijn omzwervingen door Frankrijk had gezien. In Dürers repertoire is deze techniek ongebruikelijk.[1]
Dürer signeerde het portret in de rechterbovenhoek met zijn monogram en het jaartal 1526. Rond het portret staat de inscriptie· E(FFIGIES) · IOAN(N)I · KLEBERGERS · NORICI · AN(NO) · AETA(TIS) · SVAE · XXXX · alsmede het teken van de sterRegulus in het sterrenbeeldLeeuw. De linkerbovenhoek toont het astrologische teken van het sterrenbeeldLeeuw, te midden van zes sterren. Linksonder een wapen, rechtsonder een helm met wapenmannetje,[2] tezamen deredende Wappen (sprekende wapens) van de familie Kleberger.[1]
In 1528 trouwde Kleberger in Neurenberg met Felicitas, weduwe van de Neurenberger koopman Hans Imhoff en dochter van Willibald Pirckheimer. Kleberger werkte voor de familie Imhoff. Pirckheimer was een Neurenberger bankier enpatriciër, bevriend met Dürer en evenals dezehumanist. Het huwelijk, dat tegen de zin van Pirckheimer werd gesloten, hield niet lang stand. Felicitas overleed op 19 mei 1530 onder onopgehelderde omstandigheden. Volgens Willibald zou Kleberger haar hebben vergiftigd, maar daarvoor zijn geen aanwijzingen. De beschuldiging lijkt te berusten op verdriet, animositeit en geestelijke aftakeling van de oude Pirckheimer.[3]
De verdere loop van de gebeurtenissen is onduidelijk, maar in 1531 duikt Klebergers spoor weer op inLyon, waar hij zich inmiddels had gevestigd. Lyon lag op een kruispunt van handelsroutes en was een van de intellectuele centra van Frankrijk. Bronnen uit die tijd noemen Lyon dehoofdstad van Europa. Er woonden kunstenaars, onder wie de schrijverFrançois Rabelais.[1]
Kleberger hertrouwde met Pelonne Bousin, weduwe van de koopman Étienne de la Forge, welke in 1535 als ketter op de Parijse brandstapel was gezet. Zijn huwelijk weerhield hem er echter niet van te reizen: hij bleef Genève frequenteren en kocht daar in 1539 een huis, in de wijk die nog altijd de naamBergues draagt.[1] In deze wijk zijn ook eenRue Kleberg en eenPlace Kleberg te vinden.
In 1546 overleed Kleberger in Lyon.[1]
