| Joan Fuster i Ortells |
|---|
 |
|
| Algemene informatie |
|---|
| Geboortedatum | 23 november1922 |
|---|
| Geboorteplaats | Sueca |
|---|
| Overlijdensdatum | 21 juni1992 |
|---|
| Overlijdensplaats | Sueca |
|---|
| Geboorteland | Spanje |
|---|
| Opleiding gevolgd aan | Universiteit van Valencia |
|---|
| Beroep | journalist,schrijver,essayist,professor, linguistic rights activist,advocaat, aforist,dichter |
|---|
| Handtekening |  |
|---|
| Werk |
|---|
| Genre | poëzie, essayistiek |
|---|
| Stroming | existentialisme |
|---|
| Bekende werken | Nosaltres, els valencians
Diccionari per a ociosos |
|---|
| Lid van | Secció Històrico-Arqueològica de l’Institut d’Estudis Catalans |
|---|
| Prijzen en onderscheidingen | Premi d'Honor de les Lletres Catalanes,Lletra d'or,Premi Crítica Serra d'Or de Literatura i Assaig, honorary doctor of the Autonomous University of Barcelona,Medalla d'Or de la Generalitat de Catalunya,Premi d'Honor Lluís Carulla, Valencian of the year award,Premi Crítica Serra d'Or de Literatura i Assaig, High Honour of the Generalitat Valenciana, Premi Josep Yxart |
|---|
|
|---|
| (en)IMDb-profiel |
| Website |
|
Joan Fuster i Ortells (Sueca,23 november1922 - aldaar,21 juni1992) was eenSpaans (Valenciaans) schrijver en pan-Catalaans essayist[1] die schreef in hetCatalaans.[2] Tevens was hij vanaf 1983 hoogleraar Catalaansefilologie aan deUniversiteit van Valencia.
Zijn bekendste werk is het historischeessayNosaltres els valencians.[3] Zijn œuvre is echter bijzonder veelzijdig met publicaties over taalkunde, geschiedenis, filosofie en toerisme. Hij wordt beschouwd als de belangrijkste Valenciaanse essayist van de twintigste eeuw.[4] Hij is de voortrekker van de generatie intellectuelen die na deSpaanse Burgeroorlog opgestaan is, een groep die niet alleen literair maar ook cultureel en politiek actief was en opkwam voorvrije meningsuiting in het algemeen en ageerde tegen de repressie van de Catalaanse taal en cultuur door defranquistische dictatuur. Hij is een sleutelfiguur in het democratische Valenciaanse nationalisme.
Fuster is afkomstig uit een landbouwersmilieu. Zijn vader was de eerste die de boerenstiel verliet: hij werd graveur en leraar tekenen. Hij kwam dus niet uit een familie met een jarenlange letterkundige traditie. Zijn geografische en familiale herkomst bepaalde de thema's van zijn essays sterk. Bij de publicatie vanNosaltres noemde hij zichzelfliberaal maar hij was in zijn jeugd, zoals toen gebruikelijk, automatisch lid van de rechtsefalangistische beweging.[5] Hijzelf schrijft over die periode: “zoals elke jongere uit de provincie in de tijd na de burgeroorlog ben ik intellectueel in totale onwetendheid opgegroeid, in de giftige atmosfeer van de indoctrinatie van dedictatuur."[6]
In 1943 begint FusterRechtsstudies aan de Universiteit van Valencia en bekwaamt hij zich nevenbij in het schrijven van columns en kritieken. In 1944 publiceert hij – in dealmanakLas Provincias – zijn allereerste artikel in het Catalaans:Vint-i-cinc anys de poesia valenciana (25 jaar Valenciaanse poëzie).
Tussen 1946 en 1956 is Fuster samen metJosep Albi i Fita redacteur van het tijdschriftVerbo. Terwijl hij in zijn geboortedorp het beroep vanadvocaat uitoefent, is hij tevens actief in de pers: de krantLevante-EMV,Valencia enLa Vanguardia, de tijdschriftenDestino enEl Correo Catalán. InMexico publiceert hij in 1954La literatura catalana a la Renaixença[7] omdat het onder hetfascisme verboden was in het Catalaans te drukken, behalve met heel af en toe een uitzondering voor als “ongevaarlijk” beschouwde poëzie. In die tijd verschijnen ook zijn eerste dichtbundels:Sobre Narcís (1949),Ales o mans (1949),Terra en la boca (1953) enEscrit per al silenci (1954).
In de jaren 1950 heeft Fuster veel contact met de intellectuelen en kunstenaars van de Catalaansediaspora in Mexico. Hij waarschuwt voor het risico van isolationisme tussen het Land van Valencia, Catalonië, deBalearen enRoussillon en is een vurig pleitbezorger voor een gemeenschappelijke actie binnen deCatalaanse landen. In die tijd verschijnen ook zijn teksten in het tijdschriftPont Blau en zijn eerste grote essay:El descrèdit de la realitat (1954). Het was voor hem geen gemakkelijke periode: hij had last van decensuur, van officiële en officieuze tegenkamping van het regime, gebrek aan middelen en vooral aan een cultureel stimulerende omgeving.
Vanaf de jaren 1960 wordt het werk van Fuster duidelijkpolemischer en waagt hij zich op de grens van het toen toelaatbare als de dictatuur enkele uiterst voorzichtige toegevingen doet aan het Catalaans. Hij schrijft veel over het Land van Valencia en over de nationale wederopbouw. Dit culmineert in 1962 in zijn standaardwerkNosaltres els valencians (Wij, Valencianen), waarover de schrijverJaume Pérez i Montaner schrijft: “De historische betekenis van dit werk is zo groot dat we vanuit ons perspectief kunnen spreken van een 'voor' en 'na' dit werk voor alles wat de Valenciaanse bewustwording en cultuur betreft.”[8] Hij ziet de emancipatie van zijn geboortestreek binnen de Catalaanse landen, een term die hij onderbouwde in zijn essay uit hetzelfde jaar,Qüestió de noms (Kwestie van namen) waarin hij naar een naam zoekt die verenigt en die aan geen enkel deelgebied een overwicht geeft. Daarin pleit hij ook voor de eenheid van de taal tussen Valencia en Catalonië, met respect voor de kleine regionale verschillen, die niet voldoende groot zijn om van twee verschillende talen te spreken. Dit werk stuit op hevige kritiek van de Spaansgezinde groepen uit Valencia die voor een eentalig Spanje ageren. Dit is een voorloper van de zogenaamdeSlag van Valencia, een hoogoplopende identitaire tweestrijd tijdens deSpaanse democratische overgang (1976-1981) die tot op heden de Valenciaanse gemeenschap diep verdeelt.[9] Twee keer was hij het slachtoffer van eenbomaanslag, in1978 en op11 september1981, deDiada Nacional de Catalunya, toen twee bommen in zijn huis ontploften, met veel materiële, vooral aan zijn bibliotheek, maar geen persoonlijke schade.[10]
Naast essays schreef hij ookaforismen zoalsJudicis finals of eendagboek:Indagacions possibles en Causar-se d'esperar. In alles overweegt zijn kritische zin een zijn bijtendehumor, naar zijn grote voorbeeldenMichel de Montaigne en de Franseencyclopedisten.
In 1983 wordt Fuster bijzonder hoogleraar Geschiedenis van de taal aan deUniversiteit van Valencia. In 1985 behaalt hij hetdoctoraat in de Catalaansefilologie en het jaar daarop wordt hij gewoonhoogleraar. In 1978 wordt hij de eerste voorzitter van de culturele werkgroep Acció Cultural del País Valencià. Hij was lid van hetInstitut d'Estudis Catalans en van deInstitució Valenciana d'Estudis i Investigació, van 1987 tot 1992 lid van deConsell Valencià de Cultura (Valenciaanse Cultuurraad), raadslid van de Biblioteca Valenciana. Van 1987 tot 1991 was hij voorzitter van de schrijversverenigingAssociació d'Escriptors en Llengua Catalana.[11]
Josep Pla i Casadevall vat de persoon van Joan Fuster als volgt samen: “Hij vertegenwoordigt een nieuwe mentaliteit. Hij is geen Valenciaan in strikte zin, en ook geen Catalaan uit Valencia, en evenmin een gecatalaniseerde Valenciaan. Fuster is een normaal element van heel ons taalgebied.”[12]
Diverse steden en gemeenten hebben een straat of plein aan hem gewijd:Palma de Mallorca,Tarragona in de wijk Arrabassada,Manresa,Elx enBadalona.
Binnen het kader van de literairePremis d'Octubre reikt de Valenciaanse uitgeverij Edicions Tres i Quatre reikt sedert 1973 elk jaar dePremi Joan Fuster d'assaig voor onuitgegeven essayistisch werk in de Catalaanse taal uit.[13]
- in het Nederlands
- Enkele gedichten in de bundel hedendaags Catalaanse poëzieDe koele hoeken en kanten van de schaduw , Meerbeke-Ninove, Point, 1990,ISBN 9789071152221. (Vertaling Bob de Nijs)
- in het Catalaans
- Sobre Narcís (1948), poëzie
- Escrit per al silenci (1954), poëzie
- Nosaltres els valencians (1962)
- Qüestions de noms (1962)
- "La Regla del Convent de Sant Josep de València" (1985), doctoraatsthesis
- Llibres i problemes del Renaixement (1989).
Een volledige lijst van zijn oeuvre is te vinden onder:“Joan Fuster, Obra“ op de webpagina van deAssociació d'Escriptors en Llengua Catalana
Een volledige secundaire bibliografie is te vinden onder:“Joan Fuster, Estudis“ en“Articles i Entrevistes (Selecció)”, beide op de webpagina van deAssociació d'Escriptors en Llengua Catalana
Institució cívica i de pensament Joan Fuster
Bronnen, noten en/of referenties
- ↑Gerda Coeman, «Taal en literatuur», in:Catalonië Barcelona, toeristische gids, Tielt, Lannoo, 2006, blz. 79,ISBN 9789020964004
- ↑Vincent Salvador,«Joan Fuster: l'escriptura assagística»,Lletra, la literatura catalana a internet, 1999.Gearchiveerd op 6 januari 2023.
- ↑Àngel Sant Martín,Fi de segle: incerteses davant un nou mil·lenni, Ajuntament de Gandia, Universitat de València, 1994, pàg. 155,ISBN 9788437016047
- ↑Josep Iborra,Confluències. Una mirada sobre la literatura valenciana actual, València, Edicions Alfons el Magnànim, 1995, página 163,ISBN 9788478221622
- ↑Francesc Perez i Moragón,«Fuster, un esquema biogràfic»,Activitats de la càtedra Joan Fuster, Universitat de València
- ↑Joan Fuster,Destinat (sobretot) a valencians (1979), Geciteerd in Josep Iborra,op.cit., blz.163
- ↑La poesia catalana fins a laRenaixença (De Catalaanse poëzie tot aan de renaissance), Mexico, Edicions Catalanes de Mèxic, 1954
- ↑ Jaume Pérez i Montaner, geciteerd in:“Joan Fuster, biografia”, Barcelona,Associació d'Escriptors en Llengua Catalana.Gearchiveerd op 10 november 2017.
- ↑Miquel Alberola, «La clave de la 'batalla de Valencia'»,El País, 19 februari 2007
- ↑N.N., «Atentado contra el domicilio del escritor Joan Fuster»,El País, 12 september 1981
- ↑Rosa Masanés & Heura Marçal i Serra,“Joan Fuster, Pòrtic.Gearchiveerd op 19 november 2017.
- ↑Josep Pla i Casadevall, geciteerd in: Josep Iborra,op.cit., pàg. 185
- ↑“Premis d'Octubre“.Gearchiveerd op 12 augustus 2022.
.png)
