| Jaap Edenbaan | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||||
| Plaats | Amsterdam | ||||||||||||||||
| Land |  Nederland | ||||||||||||||||
| Hoogte | −5,1 meterNAP | ||||||||||||||||
| Type | Openlucht,kunstijsbaan | ||||||||||||||||
| Lengte | 400m | ||||||||||||||||
| Geopend in | 1961 | ||||||||||||||||
| Website | Officiële website | ||||||||||||||||
| Baanrecords - mannen | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| Baanrecords - vrouwen | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| Gegevens laatst gewijzigd op: 12-03-2020 | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
DeJaap Edenbaan is een sportcentrum inAmsterdam-Oost, met een kunstijsbaan en kunstijshal. De kunstijsbaan is de oudste nog in gebruik zijnde buitenbaan ter wereld. De buitenbaan werd in 1961 aangelegd en in 1989 en 2023 gerenoveerd. De ijshal voor ijshockey, shorttrack en kunstrijden, werd in 1973 geopend en tot in de jaren '90 ook gebruikt voor concerten. In 2025 wordt een nieuwe hal ontworpen die de bestaande zal vervangen.
_en_Ton_de_Groot%2c_Bestanddeelnr_927-0070.jpg)
De Jaap Edenbaan was de als vijfdekunstijsbaan en derde 400 m baan ter wereld die werd aangelegd.[1][2] Ze werd op9 december1961 geopend door Jaap Eden, de kleinzoon van de legendarische schaatskampioenJaap Eden. Hierna waren de Nederlanders niet meer afhankelijk van natuurijs en begon hun opmars in de schaatssport.[3]
In het eerste seizoen werden er al bijna driehonderdduizend bezoekers geteld. De eerste officiële wedstrijd vond plaats in het weekeinde van 25 en 26 februari 1962. De ijsbaan was vijf keer gastheer voor het NK allround en eenmaal van het NK sprint. De Jaap Edenbaan is de oudste van de anno 2015 nog in gebruik zijnde kunstijsbanen[1] en is anno maart 2020 de nummer 17 op delijst van snelste ijsbanen van Nederland.
In 1989 en 2023 werd de baan gerenoveerd.[4] Bij de renovatie vanaf 2023 werd gekozen om de buitenbaan niet te overkappen. Een dak zou geen noemenswaardig verschil in energieverbruik opleveren. Door de baan in vier koelsectoren op te delen, kan de ijsmeester de koeling lager zetten op beschaduwde delen en hoger op de delen die in de zon liggen.[5] Door in fases te werken, kon de baan in de winter open blijven.
In 2023 werd de gemeente eigenaar van het sportcomplex en kon de renovatie beginnen.[6] Dat jaar werd de vloer van de buitenbaan geheel vervangen, de krabbelbaan verplaatst en een nieuwe techniekruimte gebouwd. De roestgevoelige stalen vloerbuizen werden vervangen door kunststof.[7] In 2024 kreeg de vloer een definitieve coating en werd gewerkt aan de koelleidingen. In 2025 werd de koeltechnische installatie verplaatst en vernieuwd. Het electrisch geregelde koelsysteem werkt sindsdien met alkali, een verdunde vorm van het eerder gebruikte 100% ammoniak.[8]
| Afstand | Schaatser | Land | Tijd | Datum |
|---|---|---|---|---|
| 100 m | Aron Romeijn | NED | 9,72 | 22-02-2020 |
| 500 m | Yamato Matsui |  JPN | 35,73 | 10-03-2020 |
| 1000 m | Yamato Matsui | JPN | 1.13,14 | 12-03-2020 |
| 1500 m | Boris Kusmirak | NED | 1.53,08 | 15-03-2008 |
| 3000 m | Mark Ooijevaar | NED | 3.56,39 | 19-01-2014 |
| 5000 m | Mark Ooijevaar | NED | 6.49,74 | 13-11-2011 |
| 10.000 m | Mark Ooijevaar | NED | 14.12,66 | 15-02-2015 |
| 2×500 m | Wouter van Unen | NED | 95,350 | 07-12-2013 |
| Sprintvierkamp | Ron Ket Dietmar Semler | NED GER | 157,850 | 13/14-02-1982 |
| Minivierkamp | Joris de Jong | NED | 164,653 | 07/08-02-2015 |
| Kleine vierkamp | Hein Vergeer | NED | 168,576 | 13/14-02-1982 |
| Grote vierkamp | Jan Bols | NED | 176,443 | 10/11-01-1971 |
| Afstand | Schaatsster | Land | Tijd | Datum |
|---|---|---|---|---|
| 100 m | Dione Voskamp | NED | 10,52 | 22-02-2020 |
| 500 m | Irina Koeznetsova |  RUS | 39,38 | 10-03-2020 |
| 1000 m | Sanneke de Neeling | NED | 1.20,11 | 12-03-2020 |
| 1500 m | Miranda Dekker | NED | 2.06,69 | 23-03-2013 |
| 3000 m | Roza Blokker | NED | 4.26,51 | 19-01-2014 |
| 5000 m | Esmee Visser | NED | 7.34,70 | 11-03-2020 |
| 10.000 m | Melissa van Pierre | NED | 16.15,59 | 19-03-2022 |
| 2×500 m | Marian van der Zwet | NED | 98,700 | 06-02-1972 |
| Minivierkamp | Benita de Man | NED | 182,303 | 07/08-02-2015 |
| Kleine vierkamp | Sandra Bijlert-Burgerhout | NED | 200,432 | 22/23-11-2014 |
Op 31 oktober 1973 werd aan de buitenbaan ook een indoorcomplex toegevoegd, deEdenhal. De Edenhal werd onder meer gebruikt voor het NK kunstrijden op de schaats in 1974 en 2013. In de ijshal traden muzikale grootheden op alsBob Marley,Frank Zappa,The Carpenters,Neil Diamond,ABBA,Fats Domino,The Doobie Brothers enAC/DC.
De ijshockeyverenigingAmstel Tijgers is vaste bespeler van de ijshal. Ook shorttrackers en kunstrijders maken er gebruik van. De enkele ijshal werd in de 2020er jaren zo druk gebruikt, dat er wachtlijsten waren bij de verenigingen. Door achterstallig onderhoud, bijvoorbeeld zichtbaar door schimmel op plafonds, was de hal toe aan renovatie. In 2021 werd besloten om de oude ijshal te vervangen door twee ijshallen. Door stijgende prijzen werd in 2023 gekozen voor sloop en nieuwbouw van een enkele hal.[9][10]
Er bestaat sinds 1958 in Amsterdam ook een Jaap Edenstraat maar deze ligt inGeuzenveld.
Tijdens deOlympische Winterspelen van 2022 werden door deNOS de voor-en nabeschouwingen van de schaatswedstrijden en het programmaStudio Peking vanaf de Jaap Edenbaan uitgezonden, omdat vanwege de coronapandemie die in 2020 uitbrak, geen buitenlanders naar deze spelen mochten afreizen, waardoor het niet mogelijk was om deze uitzendingen te maken vanuit Peking waar de Spelen werden gehouden. Hiervoor werd een studio gebouwd bij de baan.
·
·
Niet-erkende ijsbanen
| Overdekt: | Zoetermeer:SilverDome (250 m) |
| Openlucht-kunstijs: | Biddinghuizen:Flevonice (3000 m) |
| Zie ook: | Lijst van snelste ijsbanen van Nederland |
