Islom Abdug‘aniyevich Karimov (Russisch: Ислам Абдуганиевич Каримов;Islam Abdoeganievitsj Karimov) (Samarkand,30 januari1938 –Tasjkent,2 september2016) was van 1991 tot 2016 de eerste president van het onafhankelijkeOezbekistan.
Karimov kwam uit een familie van ambtenaren. Hij studeerde aan het Centraal-Aziatische Polytechnische Instituut en later aan het Instituut voor Nationale Economie vanTasjkent.[1] Hij behaalde er een graad in de economie en tevens zijn ingenieursdiploma.
In1960 trad Karimov toe tot de Communistische Partij van Oezbekistan (CPU) en hij werkte van1960 tot1966 als ingenieur, respectievelijk inTashselmash en op het vliegveld vanTasjkent. Na1966 werkte hij bij de staatsplanningscommissie van deOezbeekse Socialistische Sovjetrepubliek en was later vicevoorzitter van de staatsplanningscommissie.
Karimov werd in1983 vicevoorzitter van de Raad van Ministers van de Oezbeekse SSR. Van1986 tot1989 was hij secretaris van het Centraal Comité van de provinciale partij-afdeling van de CPU vanKashkadarya.
Op29 juni1989 werd Karimov eerste secretaris van de CPU, en daarmee de machtigste man van de Oezbeekse SSR. Op24 maart1990 werd Karimov tot president van de Oezbeekse SSR gekozen en op31 augustus1991 riep hij de onafhankelijkheid uit van deRepubliek Oezbekistan (Özbekiston Respublikasy). In december 1991 erkende deUSSR de onafhankelijkheid vanOezbekistan. Bij de algemene presidentsverkiezingen van29 december1991 werd Karimov rechtstreeks tot president gekozen. De communistische partij werd afgeschaft en daarvoor in de plaats kwam deDemocratische Volkspartij (CDP), die pro-Karimov is.
Net als zijnTurkmeense collegaSaparmurat Niazov, was Karimov erg bevreesd voor een opkomst van hetmoslimfundamentalisme. Zowel deislamistische partijen als ook de seculiere partijen worden vervolgd. Er heerst in Oezbekistan dan ook een zekere censuur. Alleen die oppositiepartijen die loyaal aan de president zijn, mogen worden gevormd, hoewel echt oppositie voeren verboden is. Per referendum werd zijn ambtstermijn als president tot2000 verlengd.
In het jaar2000 werd Karimov als president herkozen. Naast de CDP, die loyaal is aan Karimov, richtte de president nu ook een eigen partij op,Fidokorlor ('Zelfopoffering'). Zijn oudste dochterGulnara Karimova, bekend onder haar artiestennaamGooGoosha en optredend met o.a.Julio Iglesias enGérard Depardieu, werd in 2014 onder huisarrest geplaatst. De precieze reden is onbekend. Een aantal jaar eerder had Karimov al een neef laten opnemen in een psychiatrische inrichting.[2]
Onder het regime van Karimov worden demensenrechten ernstig geschonden. Tussen2002 en2004 uitte de Britse ambassadeur Craig Murray zware kritiek op Karimov, en op het feit dat deVerenigde Staten en hetVerenigd Koninkrijk hem steunen. Nadat Murray bekendmaakte dat de Engelse inlichtingendienstMI6 informatie gebruikt die door de Oezbeekse regering is verkregen door hetmartelen van mensen werd hij ontslagen.
Inmei 2005 braken er protesten uit tegen de regering van Karimov. Hij zette het leger in waarbij mogelijk enkele honderden mensen om het leven kwamen.[3]
Hij werd in 2015 met ruim 90% van stemmen opnieuw herkozen. Internationaal kwam er veel kritiek op hem met betrekking tot de persvrijheid en de naleving van de mensenrechten. Door zijn harde aanpak hebben radicale islamitische groeperingen weinig kans gehad in het land.[3]
In augustus 2016 werd bekend dat hij was opgenomen in het ziekenhuis na eenhersenbloeding.[4] Zijn ziekte riep vragen op over zijn opvolging. Volgens de grondwet neemt in dat geval de voorzitter van de Senaat de macht tijdelijk over, maar er stond geen opvolger klaar.[3] Op 2 september werd bekendgemaakt dat hij was overleden. Een dag later werd hij begraven in zijn geboortestadSamarkand. Hij werd als staatshoofd opgevolgd doorSjavkat Mirzijojev.
Bronnen, noten en/of referenties
.jpg)
