Isfahan ofEsfahan (Perzisch: اصفهان) is een stad inIran met 1,8 miljoen inwoners (2011) en is daarmee de op twee na grootste stad van Iran. De stad ligt ongeveer 340 km ten zuiden vanTeheran. Het is de hoofdstad van de gelijknamige provincieIsfahan.
De stad bestond al in deoudheid en stond toen bekend alsAspadana. In de tijd van deParthen was het de hoofdstad van de provincie Boven-Perzië van dat rijk.
Tijdens deBabylonische ballingschap werdenJoden naar Isfahan verplaatst. Nog steeds woont er een kleine joodse gemeenschap in de stad.
DeArabieren veroverden de stad in het jaar643. De stad behield een belangrijke functie. De ligging aan dezijderoute maakte dat de stad bekend raakte om haarzijde.
Isfahan werd in de 11e eeuw, ten tijde van de dynastie van deSeltsjoeken, de hoofdstad van Perzië. Toentertijd woonde de beroemde arts en filosoofAvicenna in Isfahan. In de dertiende eeuw veroverden deMongolen de stad en verwoestten haar grotendeels. In oktober of november1387 trokTimoer Lenk naar Isfahan. Uit angst gaf de gouverneur van de stad zich onmiddellijk over. 's Nachts kwam de bevolking echter in opstand waarop Timoers soldaten reageerden door het ombrengen van de 70.000 inwoners en het verwoesten van de stad.
Onder deSafaviden werd Isfahan in1598 echter opnieuw de hoofdstad van Perzië. De stad kwam tot bloei ondersjahAbbas I de Grote. In deze periode werden de belangrijkste bouwwerken gebouwd, zoals hetplein van de Emam. De bevolking van de stad was toen ongeveer 1 miljoen inwoners. Abbas I verplaatste veel groepen handelaars naar zijn nieuwe hoofdstad, waaronder ook veelArmeniërs enJoden die vrijelijk hun godsdienst mochten belijden. De Perzen noemden het toen zelf 'Nesf-e-Jahan', 'de halve wereld', waarmee ze bedoelden dat als je het gezien had, je de halve wereld gezien had. De NederlandseVOC had van1623, toen de koopmanHuibert Visnich er voor het eerst arriveerde, tot1747 een handelspost in Isfahan.[2]
Deze bloeiperiode duurde totdat deAfghanen de stad in1722 veroverden en de stad grotendeels verwoestten.Shiraz werd hierop de hoofdstad van Perzië. In1729 werden de Afghanen weliswaar verdreven, maar de stad kreeg nooit meer zijn oude status.Mashhad,Shiraz en laterTeheran werden hierna de hoofdsteden van Iran.
de verschillende bruggen over de rivier deZaindeh, waar een groot deel van het sociale leven in Isfahan zich afspeelt. De bekendste daarvan is deSi-o-se Pol.
Daarnaast is deArmeense wijkNieuw Culfa bekend. SjahAbbas I verplaatste zo'n 3000 Armeniërs naar Isfahan om de handel te bevorderen. Zij waren vrij om hun religie te belijden en bouwden onder andere deVank, een Armeense kathedraal. De kerk is van binnen volledig beschilderd met christelijke kunst in de stijl van derenaissance.
De stad heeft zowel spoor- als wegverbindingen met de rest van Iran. De stad heefteen internationale luchthaven en sinds 2015beschikt de stad over eenmetro netwerk.[3]
Net buiten Isfahan bevindt zich eenkerncentrale. Iran beweert dat deze centrale nodig is voor de elektriciteitsvoorziening. Sommige westerse landen verdenken Iran ervan met behulp van de centraleplutonium te willen opwerken voorkernwapens.
Paul van Hooff beschrijft in zijn boekVan hier tot Tokio hoe hij Isfahan bezoekt op zijn oude Moto Guzzi.
HetbordspelYspahan is gebaseerd op Isfahan in 1598: de spelers zijn kooplieden die handelen met Yspahan met het doel voordeel te halen uit de komst van de vertegenwoordiger van de sjah. Zij scoren punten voor het leveren van goederen aan de juiste winkels, door goederen met de karavaan mee te sturen en door het oprichten van gebouwen.
