Iran (uitspr.:[iˈrɑn], [iˈraːn];Perzisch: ایران,[iːˈɾɒːn]), officieel deIslamitische Republiek Iran (Perzisch: جمهوری اسلامی ایرانDjoemhūrī-ye Eslāmī-ye Īrān), is een land inWest-Azië met 84.923.314 (2020) inwoners.[5] De hoofdstad en grootste stad (met meer dan 10 miljoen inwoners) isTeheran, dat ook het culturele, commerciële en industriële centrum van het land is.
Iran is ook in 2020 een belangrijke regionale macht, met aanzienlijke invloed in de internationale energiezekerheid en dewereldeconomie door middel van zijn grote reserves van fossiele brandstoffen, Iran is de op drie na grootste olie-exporteur ter wereld. De export vanaardolie enaardgas vormt de belangrijkste bron van inkomsten, deIraanse rial is de valuta. Iran is een van de oprichters van deVN,ECO,NAM,OIC enOPEC.
Naam
Iran werd tot en met 1935 in het NederlandsPerzië genoemd, maar de naam van het land in het Perzisch is reeds sinds de tijd van deSassanidenIran. De naam Perzië verwijst naar hetGriekse woordPersis, afgeleid vanPars, het deel van het land waar 2500 jaar geleden de oude koningen van Iran vandaan kwamen. Iran betekent 'Land van deAriërs'.
In 1935 vroeg de toenmaligesjahReza Pahlavi andere landen om voortaan de lokale naam van het land, Iran, te gebruiken. Omdat de naam Iran vaak aanleiding gaf tot verwarring met de buurstaat Irak, werd in 1949 voor buitenlands gebruik weer de naam Perzië ingevoerd. Na een protest van de Perzische/Iraanse geleerden, kondigde de regering in 1959 aan dat, in andere talen dan het Perzisch, beide namen officieel gebruikt mogen worden.[11] Een inwoner van Iran/Perzië is eenIraniër of eenPers.
Iran/Perzië heeft een bijzonder lange geschiedenis en wordt een van de bakermatten van de menselijke beschaving genoemd. Het westen van het land maakte deel uit van deVruchtbare Sikkel, een van de gebieden waar delandbouw is ontstaan. Een vroege nederzetting uit deze periode, met zeer vroege bewijzen voorwijnproductie, is bijvoorbeeld opgegraven inHajji Firuz Tepe.
In de11e eeuw waren het deTurkseSeltsjoeken die Perzië veroverden en later ook de Arabieren versloegen. De Seltsjoeken waren sterk beïnvloed door de Perzische cultuur. Het rijk van de Seltsjoeken viel echter al snel weer uiteen en in de13e eeuw viel hetMongoolse Rijk Perzië binnen. De Mongolen verwoestten vele steden en vermoordden vele inwoners waardoor de bloeiende islamitische en Perzische culturen een zware slag kregen. Berucht is de afslachting van bijna de volledige bevolking vanMerv (destijds behorend bij Perzië, nu inTurkmenistan gelegen) en omgeving waarbij wellicht een miljoen mensen gedood werden.
Eind 14e eeuw veroverde een andere Turkse heerser genaamdTimoer Lenk Perzië en ook hij richtte vele bloedbaden aan massaslachtingen aan, onder andere inKhorasan.
Vanaf 1499 regeerde de dynastie van deSafawiden Perzië/Iran. De Safawiden voerden onder andere hetsjiisme alsstaatsgodsdienst in de regio die nu Iran is in, en ook inAzerbeidzjan. Het sjiisme is een van de redenen geweest dat Iran nooit een Arabisch land is geworden en de eigen identiteit altijd heeft bewaard. Met name onder sjahAbbas I kwam de Perzische cultuur tot volle bloei, wat goed te zien is in de toenmalige hoofdstadIsfahan. In die tijd had ookde VOC handelsposten in Perzië.[12]
Als de laatste Safawiden-heerser in 1736 wordt afgezet wordt het land tot 1796 betwist door drie dynastieën, waarvan uiteindelijk deKadjaren de overhand krijgen en Perzië weer tot eenheid maken. Na de val van deSafawiden[13][14] rond1722 ontstonden verscheidene kleine de facto zelfstandige kanaten in de Iraanse territoria in deKaukasus.[15][16] Na de Safawiden werd Iran geregeerd door de Iraanse dynastieën vanAfsharid enZand en kort door deKadjaren. Na de derdeRussisch-Perzische Oorlog (1804-1813) werd Iran gedwongen veel van zijn grondgebied in de Kaukasus, vandaag overeenkomend metDagestan,Azerbeidzjan, en oostGeorgië af te staan aan hetKeizerrijk Rusland. Na de volgende en laatsteRussisch-Perzische Oorlog (1826-1828) had Iran al zijn grondgebied in de Kaukasus moeten afstaan aan Rusland.[17] Tot de Russisch-Perzische oorlogen van de 19e eeuw behoorden de territoria die nu de soevereine statenAzerbeidzjan,Georgië,Armenië, en de Noord-KaukasusregioDagestan bevatten, allemaal tot Iran.[18][19][20][21][22][23] Als zuidelijke grens werd de Arasrivier aangehouden tussen Rusland en Iran. Deze grens werd na de val van de Sovjet-Unie de grens tussen Iran en Azerbeidzjan.
Perzië/Iran wist in de18e en19e eeuw als een van de weinige landen in Azië en in West-Azië in het bijzonder, redelijk onafhankelijk te blijven vanwesterse landen, al hadden met name hetVerenigd Koninkrijk enRusland er veel invloed. Rusland veroverde tijdens deKadjaren in vier oorlogen grote delen van het Perzische Rijk, gebieden zoals deKaukasus en delen vanCentraal-Azië (Turkmenistan).
1925 - 1979: Pahlavi-dynastie
In de20e eeuw heerste gedurende ruim 50 jaar dePahlavi-dynastie. VaderReza Pahlavi kwam met eenstaatsgreep aan de macht en hij en zijn zoonMohammad Reza Pahlavi regeerden alsdictators. De Pahlavi's namen de titelsjah (koning) aan, maar waren niet van adel. De bevolking werd vaak hardhandig onderdrukt. Iedereen die het absolute gezag van de sjah betwistte - socialisten, liberalen maar ook religieuzen - werd hard aangepakt. Het westen steunde dedictatuur van de Pahlavi's om geopolitieke redenen en vanwege de toegang tot de rijke Iraanse olievoorraden.
Shah Mohammad Reza Pahlavi en de keizerlijke familie, de kroning van de Sjah van Iran in 1967.
In 1951 werdMohammad Mossadeq door het Iraanse parlement benoemd tot premier. Hij werd enorm populair in Iran nadat hij de olie-industrie had genationaliseerd. In 1953 werd hij afgezet middels eenstaatsgreep door desjah, veroorzaakt door een Brits-Amerikaanse geheime operatie om de olie-industrie weer in Britse handen te krijgen. Na de staatsgreep werd de sjah in toenemende mateautocratisch. Vanaf halverwege de jaren 70 groeide de onvrede met het repressieve regime van de sjah.
1979: Iraanse Revolutie
Massademonstratie in Teheran tijdens deIraanse Revolutie.Ayatollah Khomeini keert terug naar Iran na 14 jaar ballingschap op 1 februari 1979.
In 1979 dwong een brede opstand van geestelijken, studenten, intellectuelen, middenstanders en vele maatschappelijke organisaties de sjah ten val tijdens deIraanse Revolutie. Uiteindelijk schoof de machtigste politieke partij, die van de geestelijkheid, haar voormalige medestanders van de revolutie terzijde en koos ervoor om de macht in handen van een persoon te geven: hun leiderayatollahRuhollah Khomeini. Sindsdien wordt het land volgens een door hem opgestelde conservatieve islamitische wetgeving geregeerd en ligt de uiteindelijke macht in de handen van de geestelijkheid. Hiermee werd de voorgaande sjah-dictatuur vervangen door een even repressieve religieuze dictatuur gebaseerd op de islamitische wet, desharia. Het Westen, deVerenigde Staten voorop, veroordeelden de Iraanse Revolutie. Een aantal medewerkers van de Amerikaanse ambassade in Teheran werd 444 dagen gegijzeld: deIraanse gijzelingscrisis.
1980 - heden
Van 1980 tot 1988 voerde Irak oorlog met buurland Iran in de bloedigeIrak-Iranoorlog, waarbij naar schatting een half tot één miljoen Iraniërs gedood werden. Het Westen steunde de Iraakse dictatorSaddam Hoessein in deze oorlog.
Na de dood van Khomeini in 1989 werd ayatollahAli Khamenei de Hoogste Leider van Iran.
Onder het presidentschap van de hervormingsgezinde presidentMohammad Khatami, 1997-2005, werden in het land, waarvan meer dan de helft van de bevolking jonger is dan 30 jaar, enkele veranderingen doorgevoerd in de richting van een meer democratische rechtsstaat. Echter, in 2005 werd de conservatieveMahmoud Ahmedinejad, naar voren geschoven door de conservatieve geestelijkheid, president van Iran en werden de voorgaande hervormingen deels teruggedraaid en zijn de veranderingen die sindsdien wel ingevoerd werden grotendeels conservatief van aard.
Stille demonstratie tijdens de demonstraties tegen de resultaten van de presidentverkiezingen van 2009.
Bij deIraanse presidentsverkiezingen 2009 won Ahmedinejad opnieuw: hij kreeg 63% van de stemmen, terwijl oppositieleiderMir-Hossein Mousavi 34% van de stemmen vergaarde. De uitslag leidde tot grote onrust onder de oppositie, die de uitslag niet vertrouwde. Er braken rellen uit die de hevigste waren in tien,[24] misschien wel dertig jaar.[25] Een groot aantal demonstraties volgde. Buitenlandse journalisten werd het werken bemoeilijkt; sommigen werden geslagen, gearresteerd of uitgezet.Sociale netwerksites werden afgesloten of gefilterd, alsook hetmobiele telefoonverkeer.
In 2013 werdHassan Rohani, een hervormingsgezinde kandidaat, verkozen bij depresidentsverkiezingen. Hij liet een verzoenende toon horen richting de westerse wereld en gaf onder andere aan meer werk te willen maken van vrouwenrechten in zijn land.
Op 14 juli 2015 werd bekend dat Iran en de zes wereldmachten een historisch akkoord hadden bereikt over het nucleaire programma van Iran, hetJoint Comprehensive Plan of Action. Irans nucleaire programma werd nu beperkt in ruil voor het opheffen van de nucleair gerelateerde sancties die waren ingesteld tegen Iran.[26]Israël was als enige land ter wereld openlijk tegen het internationale akkoord. Premier Netanyahu zei dat "Iran de wereld wil overnemen" en dat "de wereld niet geleerd heeft van de Holocaust".[27]
Bij de presidentsverkiezingen van 18 juni 2021 hadden zich 592 mensen aangemeld als kandidaat, waarvan er 584 afvielen en uiteindelijk 4 kandidaten overbleven.Ebrahim Raisi won de verkiezing ruimschoots, onder andere van hervormingsgezindeAbdolnaser Hemmati.[28] De verkiezingen hadden een opkomst van 48%, waarvan 15% van de mensen blanco heeft gestemd: in ruil voor een stem krijgt men een stempel in het id-bewijs en mensen voelen hierdoor een dwang om te gaan stemmen en stemmen soms 'dan maar blanco'. Effectief heeft na aftrek van de blanco stemmen ruim 40% van de stemgerechtigden hun stem uitgebracht, waarvan 62% naar Raisi ging.[29]
Op 16 september 2022 overleedMahsa Amini omdat haar hoofdsjaal niet goed zat. Ze werd gearresteerd en overleed enige tijd later. Na haar dood begon een reeksprotesten. De onlusten startten in de hoofdstad, maar breidde uit naar andere steden. Als reactie drukte de regering de demonstraties hardhandig de kop in, blokkeerde ze de toegang tot apps zoalsInstagram enWhatsApp en beperkte ze de internettoegang. Op 7 januari 2023 waren er volgens Iraanse mensenrechtenorganisaties bij deze protesten minstens 517 demonstranten gedood en meer dan 19.200 mensen gearresteerd.[30]
In mei 2024 kwamen president Raisi en andere hoogwaardigheidsbekleders om bijeen helikoptercrash. VicepresidentMohammed Mokhber nam het presidentschap daarop waar in de aanloop naar vervroegde verkiezingen.
Iran is sinds deIraanse Revolutie een islamitische republiek. Het heeft een unieke staatsstructuur, die in geen enkel ander land voorkomt. De staatsstructuur is afgeleid van de staatsgodsdienst van Iran, hetsjiisme. Het belangrijkste principe is dat vanvalajat-e fakih ofwel de 'voogdij van de jurist'. Hiermee wordt bedoeld dat de hoogste geestelijke uiteindelijk alle wetsvoorstellen moet goedkeuren.
DeRaad van Hoeders ofShuraye Negahbane Ghanune Assasi (Perzisch: شورای نگهبان قانون اساسی)
Depresident van Iran ofRais-Jumhur (Perzisch: ریس جمهور)
Demajlis van Iran oftewel het parlement of adviesgevende raad (Perzisch: مجلس شورای اسلامی) De Majlis bestaat uit 290 zetels en eens in de vier jaar zijn er verkiezingen.
Veel politieke beslissingen worden door de president of het parlement genomen, maar de geestelijken, zowel de religieuze leider als de raad van hoeders, hebben de autoriteit alles wat tegen desharia is te verwerpen, omdat zij over deze beslissingen eenveto hebben. Sinds 1989 isAli Khamenei de religieus leider (en eigenlijke machthebber) van Iran en sinds 28 juli 2024 isMasoud Pezeshkian president van Iran.
Iran is onderverdeeld in 31provincies. Elke provincie (ostān) is weer onderverdeeld inregio's (shahrestān) en die zijn weer onderverdeeld in districten (bakhsh). De bevolking van deze provincies bestaat in sommige gevallen voornamelijk uit minderheidsgroeperingen met zo nu en dan hun eigen onderscheidende kledingstijl, zoals het geval is bij de aan Irak grenzende provincieKhuzestan.
Buitenlandse betrekkingen
De Iraanse presidentHassan Rohani met de Russische presidentVladimir Poetin.De Iraanse minister van buitenlandse zaken Zarif schudt de hand metJohn Kerry tijdens de gesprekken over het nucleaire programma van Iran.
Iran onderhoudt goede betrekkingen met een aantal buurlanden. Iran heeft een sterke invloed in Syrië en Libanon. Iran onderhoudt een nauwe band met de sjiieten in Irak en honderdduizenden Iraanse pelgrims bezoeken jaarlijks de voor sjiieten heilige stedenNajaf enKarbala. Ook heeft Iran goede banden met zijn noordelijke en westelijke buurlandenTurkije enArmenië, aangezien in Iran veel etnische Armeniërs wonen, en de grote historische, culturele en etnische relaties deze drang tussen de landen versterken. Met de landen aan zijn oostgrenzen, Afghanistan en Pakistan, zijn wat spanningen over de Afghaanse drugshandel, vluchtelingen en de fundamentalistische soennitische moslims die in Pakistan wonen en soms aanslagen plegen in het zuidoosten van Iran.
Ook onderhoudt Iran betrekkingen met de andere landen die aan dePerzische Golf liggen, maar in die relaties zijn spanningen over de dominantie van de Golf. Ondanks dat Iran en Saoedi-Arabië sinds lang betrekkingen onderhouden, heeft deSaoedische koningAbdoellah in 2008 de Verenigde Staten gevraagd om Iran aan te vallen.[31]
Iran heeft goede banden met Rusland (dat o.a kerncentrales bouwt en al gebouwd heeft in Iran) en China. Rusland en Iran zijn strategische bondgenoten,[32][33][34] en vormen een sterk bondgenootschap in deKaukasus samen met Armenië. Het land heeft op het wereldtoneel daarnaast enkele opvallende relaties, zoals met deVenezolaanse presidentHugo Chávez (inmiddels overleden), waarmee Iran de afkeer voor de Verenigde Staten deelt.
De conservatieve en zeer religieuze presidentAhmadinejad, die president was van augustus 2005 tot augustus 2013, was regelmatig in het nieuws door felle kritiek op de regering van de VS en door het afwijzen van het bestaan van de staat Israël als op 'het (zionistische) regime dat Jeruzalem en Palestina bezet houdt'. Iran heeft opgeroepen tot de vernietiging van het 'zionistische regime', waarmee op de Israëlische regering gedoeld wordt.[35][36][37][38] Israëlische leiders op hun beurt hebben nooit uitgesloten dat zij Iran aan zullen vallen en Iran voelt zich bedreigd door Israël en de Verenigde Staten. In Israël sprak het kabinet in 2011 openlijk over een aanval op de nucleaire installaties van het land.[39][40]
Hetatoomprogramma van Iran, volgens de Iraanse regering bedoeld voor vreedzame doeleinden, maar volgens vooral westerse critici ook bedoeld voor de productie vankernwapens, leidt daarnaast voortdurend tot kritiek vanuit het Westen en vanuit de VN. Als gevolg van de controverse over het atoomprogramma van Iran is eenhandelsboycot tegen Iran ingesteld waaraan de westerse landen meedoen. Andere landen, zoals Rusland, China, India en sommigeArabische landen doen niet mee aan de boycot en kritiseren deze. Door deVeiligheidsraad van de Verenigde Naties zijn tot zesmaal toe sancties tegen Iran afgekondigd vanwege de nucleaire controverse.[41]
Het Iraanse parlement heeft zelf wetten aangenomen die de betrekkingen met het Westen, en dan met name hetVerenigd Koninkrijk, beperken.[42] Kort hierna bestormden demonstranten de Britse ambassade in Teheran.[43]
In 2012 haalde Iran zijn ambassadeur uitAzerbeidzjan omdat toen hetEurovisiesongfestival daar werd gehouden.Noorwegen stuurde een artiest die van afkomst uit Iran kwam en dat zag Iran zelf als een 'schaamtepunt'.
Na het aantreden van presidentRohani in 2013 zocht Iran weer toenadering tot het Westen.[44] Op 27 september 2013 sprak Rohani telefonisch met de Amerikaanse presidentBarack Obama. Het was het eerste directe contact tussen een Iraanse en Amerikaanse president sinds 1979.[45] Na lang onderhandelen bereikte Iran op 2 april 2015 samen met de vijf permanente leden van de VN-Veiligheidsraad enDuitsland een principeakkoord over het Iraanse atoomprogramma. In ruil voor verlaging van de verrijkingscapaciteit en het toelaten van inspecties, zou het Westen de sancties tegen Iran geleidelijk afbouwen.[46] Op 14 juli 2015 werd bekend dat Iran en de zes wereldmachten een historisch akkoord hadden bereikt over het nucleaire programma van Iran, het nucleaire programma wordt beperkt in ruil voor het opheffen van de nucleair gerelateerde sancties die zijn ingesteld tegen Iran.[26] Israël is het enige land ter wereld dat openlijk tegen het internationale akkoord is, premier Netanyahu zei dat "Iran de wereld wil overnemen" en dat "de wereld niet geleerd heeft van de Holocaust".
President Trump van de Verenigde Staten maakte op 8 mei 2018 bekend dat zijn land uit dit atoomakkoord met Iran stapt en dat alle economische sancties weer van kracht worden.[47][27]
Demensenrechten worden in Iran regelmatig geschonden. Vrouwen worden volgens de Iraanse visie op desharia, de islamitische wetgeving, achtergesteld. Omdat het regime van het land een strikte scheiding van deseksen aanhoudt, zijn er relatief veel vrouwelijke artsen en advocaten. Zij behandelen dan uitsluitend vrouwen. Een bekende advocate is de mensenrechtenadvocateShirin Ebadi, die in2003 deNobelprijs voor de Vrede won.
Sommige religieuze minderheden worden vervolgd in Iran,[48] maar andere genieten (beperkte) bescherming en vrijheid. Zie verder onderReligie.
Iran voert dedoodstraf uit en wordt hierom bekritiseerd doorHuman Rights Watch. Dit doet het land niet alleen voor volwassenen maar ook kinderen van 15 of ouder kunnen de doodstraf krijgen. Nergens ter wereld worden zoveel kinderen bestraft met de doodstraf als in Iran.[49] Executies worden ook weleens in het openbaar uitgevoerd.
Het bestaan van homoseksualiteit wordt ontkend in Iran en homoseksualiteit is verboden. Op het verrichten vansodomie staat dedoodstraf. Mensen die eengeslachtsidentiteitsstoornis hebben worden wél erkend en met steun van de islamitische wetgeving wordentransseksuele operaties uitgevoerd.
Iran kent geen recht op vrije internettoegang, het land controleert zijn burgers bij het gebruik van internet.[50]
Drugsproblematiek
Iran heeft naar schatting van de Verenigde Naties zo'n 1,2 miljoen personen (2,2% van de volwassenen) die afhankelijk zijn van drugs.[51] Traditioneel, teruggaand tot de tijd vanAvicenna, wordtopium gebruikt in Iran als ontspanningsmiddel.[52] Iran ligt op de 'drugsroute' tussen de producentAfghanistan en de afnemers in Europa. In Iran wordt de drugshandel stevig bestreden door politie en het leger. In de periode 1980 - 2010 zijn hierbij zo'n 3700 agenten en soldaten omgekomen.[51]
Fysische kenmerken
Geografie van IranDe Damavand is de hoogste berg van het land.
Het landschap van Iran is in het algemeen droog,bergachtig gebied. HetHoogland van Iran vormt het grootste en centrale gedeelte van het land. De belangrijkste bergketens zijn hetZagrosgebergte en deElboers. In de Elboers bevindt zich ook Irans hoogste berg, devulkaan deDamavand op 5607 meter. Het westen van het land is het dichtst bevolkt, terwijl in het oosten grote vrijwel onbewoondewoestijngebieden zijn zoals deGrote Zoutwoestijn,Dasht-e Kavir. In het noorden ligt het grootste meer van Iran, hetUrmiameer.
Geologie
Iran ligt op het zuidelijke deel van deEuraziatische Plaat. De zuidelijke kustlijn met dePerzische Golf komt ongeveer overeen met debreuklijn tussen de Euraziatische en deArabische Plaat. Rond de oostgrens van Iran bevindt zich de breuklijn tussen de Euraziatische en deIndische Plaat. De langzame bewegingen van deze platen zorgen voor veleaardbevingen in Iran. Een recente zware beving was deaardbeving te Bam in 2003, toen een aardbeving met een magnitude van 6,7 op deschaal van Richter grote delen van de historische stadBam verwoestte en meer dan 25.000 levens eiste.
Twee derde van Iran bestaat uit hoge bergen en heeft extreem koude winters en hete zomers. Het grootste deel van Iran heeft eendroog klimaat, maar het noordwestelijke deel van het land heeft eengematigd totsub-tropisch klimaat met weelderige vegetatie en uitgestrekte rijstvelden.
Het centrale Hoogland van Iran heeft een uitgesprokenwoestijnklimaat. Temperaturen kunnen daar 's zomers oplopen tot wel 50 °C.
In deElboers en hetZagrosgebergte ligt 's winters sneeuw en veel toppen in het hoge deel van Elboers hebbeneeuwige sneeuw. In de zomer kan het tot wel 50 graden worden maar het is meestal 35/45 graden.
Bevolkingsgroei van IranEtnische samenstelling van Iran
De bevolking in Iran kende een snelle groei in de twintigste eeuw. In 1900 waren er tien miljoen Iraniërs, nu zijn er 65,9 miljoen Iraniërs.[55] De stijging was bijzonder sterk na deIraanse Revolutie van1979. Van 1995 tot 2005 steeg het inwonertal met 8,4 miljoen. Tekenend voor deze snelle groei is het gegeven dat de meerderheid van de bevolking jonger is dan 30 jaar. In recente jaren is het geboortecijfer gedaald. Gemiddeld genomen krijgen vrouwen in hun hele leven minder dan twee kinderen.[56] De aantallen voor het aantal etnische Azerbaijanen, de grootste minderheid in Iran, is sterk politiek beïnvloed en veel bronnen beargumenteren dat elke getal lager dan 24% volledig gebaseerd is op bepaalde sociopolitieke agenda's door verschillende partijen.[57][58] Veel bronnen beargumenteren daarom dat het aantal Azerbaijanen in Iran in werkelijkheid tussen de 24%-40% bedraagt.
vrijwel allen sjiisme-twaalvers, enkele soennieten
Emigratie
Sinds de Islamitische Revolutie zijn honderdduizenden Iraniërs hun land ontvlucht. Met name in deVerenigde Staten wonen veel Iraanse migranten. Ook in deVerenigde Arabische Emiraten en andere Golfstaten wonen veel Iraniërs. In Nederland woonden in 2009 zo'n 30.000 personen met een Iraanse achtergrond.
Het zijn vooral de hoger opgeleide Iraniërs die hun land willen ontvluchten.
Veel geëmigreerde Iraniërs houden nog wel de Iraanse nationaliteit aan en zij hebben dus vaak eendubbele nationaliteit. Iran erkent de dubbele nationaliteit niet, maar tolereert deze in de praktijk wel. Als Iraniërs met een dubbel paspoort in Iran zijn, wordt hun tweede paspoort niet erkend en zij hebben dan geen recht opconsulaire bijstand.
Talen
Iran kent een grote verscheidenheid aan talen. De officiële landstaal van Iran is hetPerzisch, de moedertaal van iets meer dan de helft van de bevolking. Het Perzisch is een van deIraanse talen binnen deIndo-Europese taalfamilie.
Het Perzisch is de taal van het onderwijs en de media en wordt door de gehele bevolking verstaan en gesproken. De belangrijkste andere taalfamilie is deAltaïsche, verder spreekt men in Iran verscheidene kleinere Iraanse talen enSemitische talen.Veel gesproken talen zijn hetAzerbeidzjaans (Turkse taal met grote Perzische invloed) en het aan het Perzisch verwanteKoerdisch enLuri. Een andere, kleinere taal is hetAzari.
Destaatsreligie van Iran is hetTwaalver sjiisme, maar er zijn ook andere religies die gepraktiseerd en erkend worden. De islam heeft een allesbepalende invloed op het leven in Iran. De grondwet bepaalt dat deHoogste leider van Iran altijd een islamitisch geestelijke moet zijn en alle wetsvoorstellen worden door islamitische geestelijken beoordeeld voordat ze in werking mogen treden. Dereligieuze politie controleert op straat of vrouwen zich wel aan de religieuze kledingvoorschriften van de islam houden. Ook controleert zij op ander 'onzedelijk' gedrag. Tijdens het vrijdagmiddaggebed wordt volgens de islamitische traditie eenkhutbah of politieke rede gehouden waarbij vaak dewesterse cultuur als 'verderfelijk en onzedelijk' wordt afgeschilderd en de VS en Israël als 'de GroteSatan en de Kleine Satan' worden betiteld.
De regering van Iran houdt het percentage moslims op 89% sjiieten en 9% procentsoennieten, maar volgens mensenrechtenorganisaties zou het percentage soennieten op 16% staan.[1] De soennieten zijn vooralKoerden in het noordwesten,Beloetsji in het zuidoosten enTurkmenen in het noordoosten van het land.
Verspreid over het land wonen ook veel aanhangers van hetsoefisme, maar deze islamitische stroming is verboden in Iran en de aanhangers ervan worden vervolgd.
Debahai, een 19e-eeuwse afsplitsing van de islam, worden vervolgd.
De ArmeenseSint-Stefanuskerk in het noordwesten van het land staat op de Werelderfgoedlijst
Naast de erkende christelijke gemeenschappen, zijn er ook christenen die zich recent bekeerd hebben en inhuiskerken bijeen komen. Hoewel dit volgens deislamitische wetgeving verboden is, worden deze christenen met rust gelaten als zij zich gedeisd houden. Christenen die anderenbekeren worden wél vervolgd.[61][62] In 2011 stond Iran in de top drie van de door de Nederlandse christelijke organisatieOpen Doors uitgegeven lijst van landen waar christenen het meest vervolgd worden.
Normen en waarden
Iran is voor het overgrote deel een traditionele samenleving, met een sterke nadruk op het gezin. Zo gaan vrouwen en mannen gescheiden van elkaar om engeven elkaar geen hand. Hoewel eenchador voor vrouwen niet verplicht is wordt dit traditionele kledingstuk vaak gedragen, met name in de lagere klassen van de bevolking. Meisjes kunnen vanaf de leeftijd van negen jaren worden uitgehuwelijkt.
Voortkomend uit het sjiitische recht, heeft Iran een eigenethiek ontwikkeld om om te gaan met de moderne tijd. Zo is onderzoek naarstamceltherapie met behulp vanembryo's toegestaan.[63] Daarnaast is abortus in Iran toegestaan als het leven van de moeder of het kind in gevaar komt.[64] Ook hetklonen van dieren is toegestaan door de geestelijkheid.[65]Plastische chirurgie voor verfraaiing van neuzen komt veel voor onder de rijken.[66]
Cultuur
ZieCultuur in Iran voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Iran heeft een bijzonder rijke cultuur waarin oude en moderne elementen gecombineerd worden. In het land zelf wordt wel gezegd dat Iran drie invloeden moet zien te combineren. Die drie zijn de klassieke Iraanse cultuur van hetPerzische Rijk uit de Oudheid, deislam en de islamitische cultuur die de Arabieren brachten en de modernewesterse cultuur.
Naast deze monumenten heeft elke stad wel een historische moskee en andere historische gebouwen, zoalsbazaars,paleizen enkaravanserais.
In Iran is het beschermen van het culturele erfgoed onderwerp van (religieuze) discussie. De geestelijkheid geeft weinig om hetrestaureren van historische gebouwen, waardoor veel monumenten in een slechte staat verkeren.
Iran heeft in de loop der eeuwen een eigen architectonische stijl ontwikkeld. DeIraanse architectuur is niet alleen over het hele land verspreid, maar heeft ook in de omliggende landen haar sporen nagelaten. Iraanse gebouwen variëren van kleine huisjes tot grote moskeeën, paleizen,bazaars enkaravanserais. Iran heeft zijn eigen stijl van tuinaanleg, dePerzische tuin. Daarnaast zijn er enkele bouwwerken die specifiek voor Iran zijn, zoals dewindvanger en deyakhchal oftewel ijskelder.
Het Iraanse jaar begint op de eerste dag van de lente (21 maart) en dan viert menNoroez, het Iraans nieuwjaar. Op 21 maart 2011 begon het jaar 1390Anno Persarum, zoals het Iraanse jaar in hetLatijn genoemd wordt. Naast de Iraanse kalender worden in het land ook deislamitische kalender en de westersegregoriaanse kalender gebruikt.
In Iran wordt onderscheid gemaakt tussen nationale feestdagen en islamitische feestdagen. De nationale feestdagen zijn het hierboven genoemde Noroez, de dag van de Islamitische republiek, de natuurdag, de gedenkdag van Khomeini, de dag van de revolutie, de overwinning van de revolutie en Dag van de Nationalisatie van de Olie-industrie. Er zijn zeventien islamitische feestdagen, waaronder de bekende islamitische feestdagen zoals hetSuikerfeest en hetOfferfeest. Ook zijn er in Iran feestdagen waarbij telkens een van detwaalf imams wordt herdacht, onder meer het martelaarschap vanImam Reza enImam Hasan al-Askari.
Literatuur en poëzie
Ook koningSalomo, die volgens de mythe met de dieren kon praten, speelt een rol in deSjahnama.
De Iraansepoëzie heeft altijd een zeer hoog niveau gehad. DeSjahnama of het Boek der Koningen vanFerdowsi is het nationaleepos van Iran en telt 60.000 dichtregels. Het boek is het belangrijkste werk over dePerzische mythologie en verhaalt van het ontstaan van Iran tot aan de periode van de verovering door de Arabieren.
Naast Ferdowsi zijnHafiz,Khayyám,Nezami enRoemi andere bekende dichters uit de Iraanse geschiedenis.
In de moderne tijd geldtBūf-e Kūr (vertaling: 'De Blinde Uil'), dat in 1937 geschreven is doorSadegh Hedayat, als een belangrijk literair werk.Marjane Satrapi is een bekend schrijfster van stripboeken, zoals haar autobiografische stripverhaalPersepolis. De naar Nederland gevluchte schrijverKader Abdolah heeft verschillende boeken over zijn vaderland geschreven, zoals 'Het huis van de moskee'.
Beeldende kunsten
De islam kent weliswaar een traditie vananiconisme, maar binnen het sjiisme gaat men hier minder streng mee om. Derhalve wordt er ook figuratieve schilderkunst gemaakt in Iran. Bekende schilderingen zijn te vinden in het paleisChehel Sotoon in Isfahan.
DePerzische miniaturen, kleine schilderijen, zijn de belangrijkste Iraanse vorm van de schilderkunst.Reza Abbasi uit de zeventiende eeuw is de bekendste Iraanse miniaturist.
Cinematografie
In Iran worden veel speelfilms en televisieseries gemaakt. Bekende regisseurs zijn onder andereAbbas Kiarostami,Jafar Panahi enAsghar Farhadi. De Iraanse filmA Separation won in 2012 deOscar voor Beste Buitenlandse Film. Alle films en televisieseries in Iran worden gecensureerd en sommige films worden verboden. Enkele regisseurs zijn gevangengezet om hun werk.
In Nederland wordt jaarlijks hetIraans filmfestival georganiseerd, waar Iraanse films te zien zijn.
Muziek
De muzikale traditie van Iran is nauw gerelateerd aan de andere muzikale tradities van het Midden-Oosten en Centraal-Azië en deze traditie gaat enkele millennia terug. Verschillende Perzische geleerden, zoalsAvicenna enFarabi, hebben zich metmuziektheorie beziggehouden en bestudeerden dedastgah, de Perzischemodaliteit. Enkele traditionele muziekinstrumenten zijn detär, dedutar, deghichak en detanbur. Tegenwoordig is onder de jongeren Iraanse pop, rock en rap populair.
Twee wereldwijd gespeelde sporten hebben hun oorsprong in Perzië:schaken (het woord is afgeleid van het Perzischesjah dat koning betekent) enpolo.
Azadi Voleibol stadion
Tegenwoordig isworstelen de populairste sport in Iran.Vrij worstelen was lange tijd de meest populaire sport in Iran en Iraanse atleten wonnen vaak medailles. Hetzelfde geldt voorGrieks-Romeins worstelen. De bekendste worstelaar wasGholamreza Takhti, die nog steeds een heldenstatus in Iran heeft. Het land heeft ook een eigen, traditionele worstelstijl:Varzesh-e Bastani.
Ookvoetbal wordt veel gespeeld. Er spelen achttien teams in de Iraanse profcompetitie, deIran Pro League. HetIraans voetbalelftalnam deel aan het WK 2018. Iraanse teams doen ook mee aan deAziatische Champions League en het teamZob Ahan uitIsfahan haalde in 2010 de finale. Niet alleen voetbal voor mannen is populair, maar ookvrouwenvoetbal is zeer populair bij Iraanse vrouwen. In de stadions heerst dan een strikte scheiding der seksen en zijn vrouwen niet welkom bij mannenwedstrijden en vice versa.[67] De Iraanse vrouwen spelen met hoofdbedekking om aan de Iraanse religieuze wetten te voldoen. Tot voor kort stond dit op gespannen voet met de kledingeisen van de FIFA,[68] maar in de zomer van 2012 is de FIFA een proef gestart met speciaal ontworpen sporthoofddoeken.[69]
Zurkhaneh oftewel 'Huis van Kracht' is een traditionele Iraanse vorm vankrachtsport. Het heeft een mythische oorsprong en de oefeningen zijn gebaseerd op mythische verhalen uit deSjahnama. Ook wordt het martelaarschap vanimam Ali aangeroepen. Alleen mannen nemen deel aan zurkhaneh.
Iran heeft zestien moderneskigebieden, waarvanDizin ten noorden van Teheran het bekendst is.
Wielrennen wordt ook steeds populairder in Iran. Het land telt in 2011 vier semi-professionele ploegen die deelnemen in deUCI Asia Tour. De laatste zes jaar had de UCI Asia Tour een Iraanse winnaar:Ghader Mizbani (2006 en 2009),Hossein Askari (2007 en 2008) enMehdi Sohrabi (2010 en 2011).
DeIraanse keuken is een zeer ruim gesorteerde keuken en bestaat uit vele honderden gerechten uit alle regio's van het land. In de keuken wordt vooral rijst en vlees gebruikt, maar er zijn ook talloze zoetigheden. Traditioneel wordt tijdens de maaltijden gezeten op een tapijt of een verhoging. Tegenwoordig is de moderne eettafel net zo gebruikelijk.
Bekend over de hele wereld zijn dePerzische tapijten. Deze tapijten worden nog steeds handgeknoopt en hebben vaak traditionele motieven, die al eeuwenlang worden doorgegeven binnen families. Elke regio heeft haar eigen kenmerkende stijl. Ook de verschillende etnische bevolkingssgroepen hebben hun eigen stijl.
Dewindmolen en de domesticatie van detulp komen waarschijnlijk uit het oude Perzië. De oudste wijnkruiken door archeologen opgegraven zijn gevonden in Iran.
In Iran is naar school gaan verplicht voor alle kinderen. Hetanalfabetisme bedraagt 23% van de bevolking.[70]
Anno 2008 heeft Iran tientallenuniversiteiten die jaarlijks zo'n 750.000 studenten afleveren. Er studeren meer vrouwen dan mannen af.[71] Het land heeft de ambitie om de wetenschappelijke leider van de islamitische wereld te worden en mede daarom worden onderzoeksprogramma's, waaronder ook hetatoomprogramma van Iran, breed gesteund.[72] Ook worden militaire onderzoeksprogramma's uitgevoerd, zie onderDefensie. Recent legde de conservatieve geestelijkheid beperkingen en strenge censuur op bij bepaalde sociale studies zoalsfeminisme enmensenrechten.[73]
In februari 2007 lanceerde deIraanse ruimtevaartorganisatie haar eersteruimteraket.[74] In februari 2009 lanceerde Iran zijn eerste zelfgemaakte satelliet, genaamd Omid. In juni 2011 werd een tweede satelliet gelanceerd, genaamd Rassad.[75] Voor de nabije toekomst wil Iran nog meer satellieten lanceren en mogelijk ook eensatellietnavigatiesysteem.[76]
Tussen 1996 en 2008 steeg het aantal wetenschappelijke publicaties achttienvoudig en Iran was daarmee wereldwijd de snelste groeier in aantallen internationale wetenschappelijke publicaties.[77]
Economie
De skyline van Teheran.
Iran gebruikt deIraanse rial alsmunteenheid. Eén rial bestaat uit honderd dinar. In het dagelijks leven wordt ook veel intomans gerekend, de oude munteenheid van Iran. 10 rial komt overeen met 1 toman.
Hetbruto nationaal product van Iran bedroeg in 2006 in absolute termen 203 miljarddollar en omgerekend naarkoopkrachtpariteit was dit 735 miljard.[78] Het bnp per persoon bedraagt daarmee $2.905 respectievelijk $10.478 (in koopkracht gerekend). Iran heeft sinds 2012 te maken met een economische boycot die deVerenigde Staten (VS) tegen het land heeft afgekondigd. Veelmultinationals met vestigingen in de VS doen mee aan de boycot. Het land lijdt daardoor economische schade hetgeen zichtbaar is in de onderstaande tabel. Door tussenhandel via andere landen zoals Turkije en Dubai kan men in Iran veel buitenlandse producten kopen. Na het sluiten van een atoomakkoord, dat voorziet in internationaal toezicht op het Iraanse kernprogramma, zijn de internationale sancties tegen het land op 16 januari 2016 officieel opgeheven.[79] Meer dan 90 miljard euro dat geblokkeerd was op buitenlandse bankrekeningen komt daarmee beschikbaar voor de Iraanse economie.[79] In mei 2018 trok de VS zich terug uit het atoomakkoord.[80] De VS wil Iran met sancties dwingen opnieuw te onderhandelen over het akkoord. In het najaar van 2018 zijn nieuwe strafmaatregelen tegen onder meer de Iraanse oliesector, het bankwezen en het scheepsvervoer ingevoerd. Alle buitenlandse bedrijven, inclusief banken, die zaken doen met Iran worden door de VS gestraft.
Olie en olieproducten zijn het belangrijkste exportproduct van het land. Fluctuaties in deolieprijs, en in mindere mate de olieproductie, heeft een grote invloed op hetbruto binnenlands product (bbp) van Iran en de exportopbrengsten. Iran heeft consequent een overschot op dehandelsbalans gerealiseerd, al is dit minder geworden door de halvering van de olieprijs sinds 2015 en door de embargo's. Door de hernieuwde Amerikaanse sancties daalde de olieproductie in het land van gemiddeld 3,8 miljoen vaten per dag in 2017 naar 2,0 miljoen vaten in 2020.[81]
in $ miljarden, percentages geven verandering met voorgaande jaar weer
Deinflatie is in 2012 gestegen naar boven de 30%. Dit is het effect van het afschaffen van een aantal subsidies, maar ook de economische boycot heeft een rol gespeeld. In 2013 bereikte de inflatie een hoogtepunt en is tot en 2018 naar meer acceptabele niveaus gedaald. In 2018 begon de inflatie weer sterk op te lopen naar meer dan 30% op jaarbasis.
Op het eilandKish in dePerzische Golf is eenvrijhandelszone aangelegd. Op dit eiland bevindt zich de Iraanse oliebeurs, die geopend is in 2008.[84] Dit is de enige aardoliebeurs in de wereld waar de olie niet indollars, maar ineuro's enroebels wordt verhandeld.
Transport
Een snelweg in Teheran.
Er is een uitgebreid netwerk vanIraanse autosnelwegen. Tussen de verschillende steden rijden op zeer regelmatige basisautobussen van diverse commerciële maatschappijen.
De meeste steden hebben een vorm vanopenbaar vervoer, vooral metstadsbussen. Naast bussen zijn er ookmetro's. Demetro van Teheran kent drie lijnen. Ook Mashhad heeft eenmetronetwerk en in Isfahan is deze in aanbouw. Mannen en vrouwen zitten in het openbaar vervoer vaak van elkaar gescheiden.
Iran Air is de nationale luchtvaartmaatschappij van Iran. Naast Iran Air is nog een dozijn andere maatschappijen actief, vooral voor regionale vluchten. De nationale luchthaven isTeheran Imam Khomeini International Airport. De meeste grote steden hebben een luchthaven maar deze worden vooral voor nationale vluchten gebruikt. Door de internationale boycot tegen Iran heeft het land een gebrek aan reserveonderdelen voor vliegtuigen, waardoor er relatief veel vliegtuigongelukken gebeuren in Iran.
Iran heeft een eigen vliegtuigfabriek, waar onder licentie enkele typesAntonovs (en reserve-onderdelen) worden geproduceerd.
In 1901 kreegWilliam Knox D'Arcy van shahMozaffar ed-Din Kadjar eenconcessie om naar olie te zoeken. D‘Arcy was niet goed voorbereid en na twee jaar was het geld op. In 1905 kwam een overeenkomst met Burmah Oil tot stand, waarbij de laatste geld en technische expertise ter beschikking stelde. In 1908 werd de eersteolie aangeboord in winbare hoeveelheden bijMasjedsoleiman. Op 14 april 1909 werd de Anglo-Persian Oil Company, het latereBritish Petroleum, opgericht om de bronnen te exploiteren. In 1912 kwam de eersteraffinaderij in Abadan in gebruik. In 1951 nam Iran een wet aan die de olie-industrienationaliseerde, maar dit proces werd pas in 1979 afgerond. In 1960 was Iran een van de mede-oprichters van deOPEC. Alle olie- en gasbelangen worden nu beheerd door het staatsbedrijfNational Iranian Oil Company (NIOC).
Iran is 's werelds tweede exporteur vanaardolie en tevens de tweede exporteur vanaardgas. In 2011 is de dagelijkse olieproductie zo'n 4,2 miljoenvaten aardolie per dag,[85] oftewel ongeveer 5% van de wereldproductie. De totale Iraanse olievoorraad bedraagt ongeveer 150 miljard vaten olie.[85] Iran exporteert zijn olie vooral naar Aziatische landen, zoalsChina,India enJapan. Tot de instelling van het Iraanse exportverbod naar de Europese Unie in 2012, werd ongeveer 20% van de olieproductie naar de EU geëxporteerd.
In 2014 produceerde Iran 316 miljoenton olie-equivalent (Mtoe),[86] voor 99% olie en gas. Dat was ruim genoeg voor de energievoorziening, het TPES (total primary energy supply): 237 Mtoe. Het land exporteerde 75 Mtoe fossiele brandstof meer dan het importeerde. Van de energie ging ongeveer 60 Mtoe verloren bij conversie in de energie industrie, vooral bij elektriciteitsopwekking. 22 Mtoe werd gebruikt voor niet-energetische producten zoals smeermiddelen, asphalt en petrochemicaliën. Voor eindgebruikers resteerde 159 Mtoe waarvan 19 Mtoe = 220 TWh elektriciteit.[87] De uitstoot van kooldioxide was 556 megaton, dat is 7 ton per persoon,[88] meer dan het wereldgemiddelde van 4,5 ton per persoon.[89]
Landbouw
Landbouwgebieden in Iran
Door de grootte en regionale klimatologische verschillen, heeft Iran verschillende soorten landbouw. In het natte noorden (provincieMazandaran) wordt onder andererijst verbouwd. In het zuiden worden mediterrane producten verbouwd, zoalssinaasappels. Bekende Iraanse producten zijn depistachenoot, degranaatappel en dedadel. Ooksaffraan wordt veel geproduceerd in Iran. Dewaterkers komt oorspronkelijk uit Iran. Een deel van de landbouwproductie wordt ook geëxporteerd. Iran moet andere producten, zoals rijst, echter importeren uit andere landen.
Media
Iran heeft zowelpublieke als particuliere media. Beide staan onder controle en censuur van deoverheid. De censuur is een van de meest strikte in de wereld en wordt uitgevoerd door een speciaal overheidsagentschap. Het land heeft tweepersbureaus:Islamic Republic News Agency (IRNA) is het officiële Iraanse persbureau enFars News Agency (FNA) is een semi-onafhankelijk persbureau.
De meeste kranten worden uitgegeven in hetPerzisch maar er zijn ook kranten in andere talen, waaronder ook Engels.Press TV is een door de Iraanse overheid opgezette internationalenieuwszender die in het Engels uitzendt.
Iran heeft twee takken van het leger: de reguliere tak (met daarin landmacht, luchtmacht en marine) en een elitekorps, deIraanse Revolutionaire Garde. In totaal bestaat het leger uit 545.000 rekruten. Daarnaast heeft het zo'n 350.000reservisten. DeBasij vormen eenparamilitair onderdeel van de Iraanse Revolutionaire Garde. Dit onderdeel bestaat uit 90.000 voltijdse leden, maar er kunnen zo'n 11 miljoen mannen én vrouwen opgeroepen worden.
Iran kent eendienstplicht van twee jaar voor jonge mannen.
↑Cornell, Svante E.The Nagorno-Karabakh Conflict PDF (1,05 MB). Uppsala: Department of East European Studies, April 1999.
↑Bertsch, Gary Kenneth (2000). Crossroads and Conflict: Security and Foreign Policy in the Caucasus and Central Asia. Routledge, p. 297. ISBN 978-0-415-92273-9 "Shusha became the capital of an independent "Azeri" khanate in 1752 (Azeri in the sense of Muslims who spoke a version of the Turkic language we call Azeri today)"
↑Nafziger, E. Wayne, Stewart, Frances and Väyrynen, Raimo (2000). War, Hunger, and Displacement: The Origins of Humanitarian Emergencies. Oxford University press, p. 406. ISBN 978-0-19-829739-0.
↑Tadeusz Swietochowski.Russian Azerbaijan, 1905–1920, 2004, p. 5.
Shaffer, Brenda (2003). Borders and Brethren: Iran and the Challenge of Azerbaijani Identity. MIT Press. pp. 221–225.ISBN 0-262-19477-5"There is considerable lack of consensus regarding the number of Azerbaijanis in Iran ...Most conventional estimates of the Azerbaijani population range between one-fifth to one-third of the general population of Iran, the majority claiming one-fourth" Azerbaijani student groups in Iran claim that there are 27 million Azerbaijanis residing in Iran."
Minahan, James (2002). Encyclopedia of the Stateless Nations: S-Z. Greenwood Publishing Group. p. 1765.ISBN 978-0-313-32384-3"Approximately (2002e) 18,500,000 Southern Azeris in Iran, concentrated in the northwestern provinces of East and West Azerbaijan. It is difficult to determine the exact number of Southern Azeris in Iran, as official statistics are not published detailing Iran's ethnic structure. Estimates of the Southern Azeri population range from as low as 12 million up to 40% of the population of Iran – that is, nearly 27 million..."
↑ab* Ali Gheissari, "Contemporary Iran:Economy, Society, Politics: Economy, Society, Politics", Oxford University Press, 2 April 2009. pg 300Azeri ethnonationalist activist, however, claim that number to be 24 million, hence as high as 35 percent of the Iranian population"
Rasmus Christian Elling,Minorities in Iran: Nationalism and Ethnicity after Khomeini , Palgrave Macmillan, 2013. Excerpt: "The number of Azeris in Iran is heavily disputed. In 2005, Amanolahi estimated all Turkic-speaking communities in Iran to number no more than 9 million. CIA and Library of congress estimates range from 16 percent to 24 precent -- that is, 12-18 million people if we employ the latest total figure for Iran's population (77.8 million). Azeri ethnicsts, on the other hand, argue that overall number is much higher, even as much as 50 percent or more of the total population. Such inflated estimates may have influenced some Western scholars who suggest that up to 30 percent (that is, some 23 million today) Iranians are Azeris."[1]
↑Rezvani, Babak (Winter 2009). The Fereydani Georgian Representation.Anthropology of the Middle East4 (2): 52–74.DOI:10.3167/ame.2009.040205. Geraadpleegd op 27 June 2010.
.svg)
.jpg)
.jpg)
