Industriële vormgeving, ook welindustrieel (product)ontwerp,productdesign of(industrial) design genoemd, is het ontwerpen van producten dieindustrieel inmassa- ofserieproductie worden vervaardigd. Enkele voorbeelden van dergelijke producten zijn destofzuiger, hetkoffiezetapparaat, maar ook derollator,laptoptassen enbureaustoelen.
De ontwikkeling van industriële vormgeving was een gevolg van deindustriële revolutie toen er overgeschakeld werd vanambachtelijke vervaardiging (elk stuk is uniek) naar serieproductie (elk stuk was identiek zoals door de ontwerper beoogd).
Industriële vormgeving is de technische vaardigheid om de vorm en de functie van een voorwerp of product te bepalen. Het is een moeilijke combinatie van esthetische en functionele eigenschappen van het product. Het moet zowel esthetisch als praktisch bruikbaar zijn; bovendien moet het ook (voor een redelijke prijs) produceerbaar zijn.
Bij industriële vormgeving is er wel altijd sprake van serieproductie, dus niet een eenmalig product. Wat bij eenindustrieel ontwerp eerst opvalt, is de uitstraling en het uiterlijk van een product. Maar evenzo belangrijk is, voor de ontwerper, dat zijn product gemaakt, verkocht, en gebruikt wordt of kan worden. Bij industrieel ontwerpen komen onderwerpen alsproductieprocessen,materiaalkeuzes,ergonomie,planning enmarketing ter sprake.
Industrieel ontwerpers ontwerpen niet alleen nieuwe producten, maar proberen ook bestaande producten te verbeteren door nieuwe materialen, vormen of technieken toe te passen. Ze moeten hierbij rekening houden met de wensen en mogelijkheden van de gebruikers en de fabrikant. Bij de vormgeving moet rekening gehouden worden met het smaakgevoel van het publiek en bestaande stijlen en ontwerpstromingen.
Ook de fabricage en de verkoop van een product worden betrokken in het ontwerp. Ontwerpers moeten ook rekening houden met de levensduur en afbouw van een product. Als een product na jarenlang gebruik aan vervanging toe is, moeten de onderdelen rekening houden met afbraak of mogelijkhergebruik (recycling).
Binnen de 'industriële vormgeving' bestaan de volgende stromingen en stijlen:
(chronologisch gerangschikt)
Er wordt soms onderscheid gemaakt tussen
Het onderscheid is echter niet altijd scherp te maken. Sommige opleidingen benadrukken juist de integratie van beide aspecten, zoals de Universiteit van Antwerpen met de termproductontwikkeling. De opleiding Industrial Design aan de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) gaat niet over de traditionele vorm van industriële vormgeving. Tijdens deze studie ligt de focus vooral op het realiseren van interactieve systemen, services en producten.
Industrieel Ontwerpen wordt in Nederland aan de volgendetechnische universiteiten gegeven:
In hethoger beroepsonderwijs bestaan verschillende opleidingen die specifiek gericht zijn op het vormgevingsaspect, zoals:
Andere hbo-opleidingen op het gebied van industrieel ontwerpen zijn er aan de Hogescholen Utrecht en Amsterdam. Bij de Hogeschool Utrecht heet de opleiding Product Design & Engineering. Opmbo-niveau is de opleiding Industrial Design te volgen aan hetDeltion College inZwolle, het ROC Friese Poort inDrachten, het ROC Midden Nederland in Nieuwegein en het Summa College in Eindhoven. Op deCibap vakschool voor Verbeelding in Zwolle zijn uitgebreide opleidingen te volgen tot vormgever in diverse disciplines. Aan diverse kunstacademies kunnen opleidingen voor industriële of 3D-vormgeving worden gevolgd, die vaak conceptueel en op interieurtoepassing gericht zijn. Op hbo-niveau bestaat de aanverwante opleidingIndustrieel Product Ontwerpen, die meer gericht is op techniek.
In Vlaanderen wordt industrieel ontwerpen aangeboden in hethoger onderwijs:
Onder andereLonden enTurijn zijn bekend als opleidingsplaatsen voor industrieel ontwerpers.
