Horzels (Oestridae) zijn een familie vaninsecten behorende tot de ordetweevleugeligen (Diptera).
De bloedzuigendedazen (steekvliegen) en de stekendehoornaars (de grootste Nederlandsewespensoort) worden in de volksmond ook vaakhorzels genoemd. Daar gaat dit artikel niet over. Echte horzels kunnen niet bijten of steken, ze hebben geen bewegende monddelen en geenangel.
Dit insect heeft een harig lichaam, slecht ontwikkelde monddelen en kleine antennen, die zijn geplaatst in kopgroeven. Ze hebben geen angel. De lichaamslengte varieert van 0,8 tot 2,5 cm.
De volwassen dieren leven niet lang en eten ook niet. De larven echter leven parasitair in zoogdieren, zoals mensen, schapen, geiten, paarden en kamelen. Als ze volgroeid zijn, worden ze uitgeniesd, maar ze kunnen zich ook door de huid naar buiten vreten en zich dan in de grond verpoppen.
Horzels zijn schadelijk doordat delarvenparasiteren in levende dieren. De enige soort die op de mens parasiteert isDermatobia hominis uit Zuid- en Midden-Amerika. Deze horzel kan niet steken maar laat de larven door eenmug transporteren naar de mensenhuid. Hier kruipt de larve meestal door het gaatje van demuggenbeet naar binnen en veroorzaakt daarmyiasis.
In Nederland en België komt een twaalftal soorten voor (2005), gelijkelijk verdeeld over drie geslachten,Hypoderma,Gasterophilus enOestrus, waarvan de larven van de eerste in de huid, van de tweede in de maag en van de derde in de neusholte van de gastheer leven.
De larven vanOestrus (ook weldauwwormen genoemd) komen levend ter wereld en worden door de horzel in de neus van de gastheer gespoten, terwijl de horzel voor de gastheer in de lucht zweeft. De larven van deHypoderma enGasterophilus worden als ei op of in de huid gelegd. OfGasterophilus-larven door de gastheer worden opgelikt of zelf hun weg naar de maag vinden is niet goed bekend. Een volgroeide larve verlaat de gastheer en verpopt zich op of in de bodem; de volwassen vliegen leven maar kort (enige weken).
Deze familie komt wereldwijd voor op het noordelijk halfrond en inAfrika, parasitair op zoogdieren.
De horzels zijn een familie die is verdeeld in 4 onderfamilies:
Enkele bekendere soorten zijn:
De geslachten met gedefinieerde pagina staan hieronder vermeld met het (globaal) aantal soorten tussen haakjes.
- DeGrieksefilosoofSocrates werd ook wel "De Horzel vanAthene" genoemd, wegens zijn gedrag tegen de heersende klasse.
- Iemand die voortdurend alles kritisch en alert bekijkt wordt ook wel eenhorzel in de pels genoemd.