Dehoofdrol,hoofdpersoon,hoofdfiguur ofprotagonist is eenpersonage in eenverhaal, zoals in eenfilm,toneelstuk,boek,strip,televisieserie,opera,operette,animatiefilm ofcomputerspel, dat de grootste bijdrage aan het verhaal levert en dus ook het vaakst voorkomt of het langst "in beeld" is. Rond dit personage draaien in feite alle gebeurtenissen en ontstaat elke situatie.
De personen die ergens de hoofdrol in hebben, worden hoofdrolspelers genoemd. Beroemde (dus doorgaans dure) hoofdrolspelers dienen vaak eveneens als publiekstrekker, vooral in films, toneelstukken of opera's, en worden daarom uitgebreid ingezet voorreclameacties ofmarketingcampagnes.
Er kunnen ook meerdere hoofdrollen zijn, veelal twee, die zoals in het klassiek toneel deprotagonist (de 'held', soms echter eenantiheld) en deantagonist (veelal de slechterik) worden genoemd, maar soms meer, bijvoorbeeld broers of zussen of partners in een bedrijf of organisatie. Wanneer een productie haar titel aan het personage ontleent (bijna altijd de protagonist), zoalsHamlet ofMariken van Nieumeghen, heet de rol de titelrol.
Een kenmerk van hoofdrollen is volgens velen het hebben van de meeste teksten (behalve uiteraard in de stomme film), hoewel dat lang niet altijd geldt. Denk bijvoorbeeld aan rollen zoals decyborgenArnold Schwarzenegger (alsTerminator) ofPeter Weller (alsRoboCop), de autistische Raymond (Dustin Hoffman uitRain Man), de zwijgzameMr. Bean vanRowan Atkinson of de griezeligeGraaf Dracula van onder anderenChristopher Lee, die zich allemaal vooral uiten met gebaren, lichaamstaal en mimiek. Daarnaast hebben ook wel (mensen)taal-onmachtige dieren of voertuigen een hoofdrol, waardoor de teksten ook niet meer belangrijk zijn. Bekende voorbeelden hiervan zijn de auto'sHerbie en Christine, de onderling vijandige kat en muisTom en Jerry, de reuzenhagedisGodzilla, de dolfijnFlipper, de witte haai uitJaws, de orka uitFree Willy en de gigantische gorillaKing Kong.
·
·