Men spreekt van hypertensie als debovendruk hoger is dan 140mmHg of als deonderdruk hoger is dan 90 mmHg. Voor mensen metdiabetes mellitus en nierziekten gelden de waardes 130/80 mmHg.[2] Goed om hierbij op te merken dat de internationale richtlijnen enigszins verschillen, maar allemaal wel rekening houden met diabetes mellitus, nierziekten enhart- en vaatziekten. De 140/90 mmHg-grens is 'unaniem'.
De grens tussen 'normaal' en 'hypertensie' wordt arbitrair vastgesteld en is er afhankelijk van wanneer men het gestegen gezondheidsrisico abnormaal gaat noemen. Debloeddruk iscontinu verdeeld onder de bevolking en heeft de neiging met het vorderen van de leeftijd langzaam te stijgen. Een hogere bloeddruk geeft een hoger risico op beschadiging van bepaalde organen en sterfte, maar er is geen duidelijke drempel waarboven het risico opeens sterk stijgt.
Mede op basis van een aantal andere factoren als voorgeschiedenis, leeftijd, geslacht, rookgedrag, glucosegehalte, cholesterolwaarden,familieanamnese, alcoholgebruik, voeding, lichamelijke activiteit wordt een risicoprofiel opgemaakt.
Er is een aantal metingen van de bloeddruk nodig om bij eenpatiënt tot dediagnose 'hypertensie' te kunnen komen. Per keer wordt tweemaal aan dezelfde arm gemeten, met een of twee minuten tussentijd. Daarbij geldt de gemiddelde waarde. Indien de bloeddruk maar licht is verhoogd, doet men minste drie metingen verspreid over een aantal maanden. Indien het risicoprofiel ongunstig is, bij zeer hoge bloeddrukken en in geval van orgaanbeschadiging door de bloeddruk, herhaalt men de metingen in een kortere periode.
Metingen van de bloeddruk door de patiënt thuis zijn een waardevolle bron van informatie voor de arts.[3] Tevens verhoogt het detherapietrouw. Voorwaarde is wel dat voor de thuismetingen eengekalibreerd apparaat wordt gebruikt.[4][5]
De oorzaak van hoge bloeddruk is in circa 90-95% van de gevallen niet bekend. Als er geen onderliggende oorzaak is, spreekt men van idiopathische, essentiële ofprimaire hypertensie.[6] Wanneer er wel een onderliggende oorzaak is, spreekt men vansecundaire hypertensie. Bij secundaire hypertensie is er vaak sprake van een aandoening in een of beidenieren, bijvoorbeeld door vernauwingen (stenose) in één of beidenierslagaders. Dat heet eennierarteriestenose. Sommige zeldzame hormonale aandoeningen, bijvoorbeeldhormoonproducerendetumoren (syndroom van Cushing;feochromocytoom;syndroom van Conn) kunnen secundaire hypertensie veroorzaken.[7]
Een artikel in deNew England Journal of Medicine in 2007 beschreef de rol van de mineralennatrium enkalium bij het ontstaan van hypertensie.[8] Bij natuurvolkeren met een natrium-arm en kalium-rijk voedingspatroon is hypertensie zeldzaam. Het westerse voedingspatroon bevat meestal het omgekeerde: veel natrium en weinig kalium. Natrium heeft een bloeddrukverhogend effect. Door een relatief grote hoeveelheid natrium en een relatief kleine hoeveelheid kalium trekt hetgladde spierweefsel van de bloedvaten zich sterker samen. Om het bloed door de bloedvaten te blijven pompen, zal het hart een hogere bloeddruk moeten genereren.[8] Natrium en kalium hebben ook invloed op de manier waarop door hetRAAS en hetsympathisch zenuwstelsel (bepaalde hersen -en zenuwactiviteit) de bloeddruk wordt gereguleerd. Wederom met tegenovergestelde effecten: natrium bloeddrukverhogend, kalium bloeddrukverlagend.[8]
Alcoholgebruik draagt bij aan het krijgen van een hoge bloeddruk. Uit onderzoek van deWereldgezondheidsorganisatie WHO blijkt dat zo'n 16% van de gevallen van hypertensie alcoholgerelateerd is.[9]
Roken draagt ook bij aan een verhoging van de bloeddruk.[10] Dit komt doorvasoconstrictie, door de vaatvernauwende effecten van nicotine, zowel als door een verhoging van de hartslagfrequentie door nicotine.
Het eten van erg veeldrop kan hoge bloeddruk veroorzaken doordat hetglycyrrizinezuur bevat. Deze stof zit ook inzoethout.
De consumptie vansuiker draagt bij tot een verhoogde bloeddruk. Uit een wetenschappelijke studie, gepubliceerd inThe American Journal of Cardiology,[11] bleek dat suiker meer dan zout hypertensie zou kunnen veroorzaken.
Meestal geeft hypertensie geheel geensymptomen. Hypertensie is een 'stille aandoening': mensen met hoge bloeddruk merken hier vaak niets van.Hoofdpijn, met name in het achterhoofd, die 's ochtends optreedt, behoort tot de meest prominente symptomen van beginnende hypertensie, maar blijft dus nog veel vaker achterwege.Duizeligheid, een licht gevoel in het hoofd entinnitus komen ook voor.[6]
Een gespannen gevoel enstress zijn eerder een oorzaak dan een gevolg van hoge bloeddruk. Zij worden er door veroorzaakt dat het lichaamadrenaline aanmaakt. Vrouwen met hoge bloeddruk hebben daar geen zwaarderemenstruatie door, wat nog weleens wordt gedacht.
Er is een zeldzame vorm van hypertensie die wel gepaard gaat met merkbare verschijnselen: hoofdpijn, verwardheid, eiwit in de urine en bloedinkjes in het netvlies. Dezemaligne of kwaadaardige hypertensie uit zich door een snel stijgende hoge bloeddruk, bijvoorbeeld 250mmHg, en zal met spoed met behulp van medicijnen perinfuus, bijvoorbeeld met nitroprusside, moeten worden behandeld.
Mensen met hypertensie lopen een verhoogd risico vroegtijdig te overlijden door een hartaandoening, eenherseninfarct of doornierfalen.[6]
Hartfalen. Hoge bloeddruk betekent voor hethart dat het meerarbeid moet verrichten om hetbloed, tegen een hogere weerstand in, door het lichaam te pompen. Hierdoor wordt de spierwand van delinkerhartkamer op den duur dikker en minder flexibel, wat tot diastolischhartfalen kan leiden.[6]
Hartritmestoornissen. Hypertensie is een belangrijke risicofactor bij het ontstaan vanboezemfibrilleren.[6][12]
Hersenbloeding. De hogere druk in de bloedvaten leidt tot een verhoogde bloedwandspanning. Dit verhoogt de kans op een hersenbloeding. Zeker als daarnaast sprake is van een aangeboren of verworvenvaataneurysma's.
Nierfalen. Verlies van eiwit, vanalbumine in de urine is een teken dat deglomerulus, de filtertjes met bloedvatjes die de voorurine vormen, beschadigd zijn door de hoge bloeddruk. Als dit ziekteproces voortschrijdt, leidt dit tot chronischnierfalen en uiteindelijk eindstadium nierziekte. Zo'n 10% van de sterfte als gevolg van een te hoge bloeddruk is het gevolg van nierfalen.[6]
Bij behandeling daalt het risico op een beroerte tot normale waarden en de kans op een hartinfarct vermindert aanzienlijk. Bepaalde bloeddrukverlagende middelen zoalsACE-remmers hebben een gunstig effect op de nieren.
Stoppen met roken: Stoppen met roken bevordert vrijwel alle aspecten van onze gezondheid en heeft in ieder geval een gunstig effect op een te hoge bloeddruk.[13]
Matiging van het alcoholgebruik: Voor vrouwen met hypertensie geldt een maximale dagelijkse inname van een eenheidalcoholische drank per dag, voor mannen mogen het er twee zijn.[14]
Minderdrop nemen: het eten van meer dan zo'n 95 gram drop per dag kan hoge bloeddruk tot gevolg hebben.
Koffiegebruik: lange tijd werd verondersteld dat koffie bloeddrukverhogend zou werken, maar sinds het begin van de 21e eeuw is vastgesteld dat er geen aantoonbaar verband bestaat.
Natriumbeperkt dieet: Slechts de reductie van denatriuminname tot ongeveer 25%, ongeveer 2,5 g natrium per dag, heeft een bloeddrukverlagend effect. Halveren van de zoutinname tot vijf gram natrium per dag levert geen bloeddrukdaling op, maar versterkt wel de werking van de meeste bloeddrukverlagende geneesmiddelen.
Gewichtsverlies: Indien mensen metovergewicht en hypertensie ten minste zo'n vijf kilo afvallen, wordt de bloeddruk meetbaar verlaagd.[6][8]
Sporten: Er zijn aanwijzingen dat sporten, naast een gewichtsverlagend effect, ook een bloeddrukverlagend effect heeft.[15]
Leefstijl: Ontspanning in het dagelijks leven werkt bloeddrukverlagend.
↑Seventh Report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure NIH Publication No 03 - 5233, December 2003
↑abcdefgHypertensive Vascular Disease. In:Harrison's Principles of Internal Medicine, 16th edition. New York, McGraw-Hill Professional;, 2004.
↑Rossi e.a. melden in hetJournal of Hypertension 2008, Vol 26 No 4, dat het syndroom van Conn als onderliggende oorzaak van hypertensie ontdekt wordt in 1,4% tot zelfs 32% van de gevallen.
↑abcdAdrogué HJ, Madias NE.Sodium and potassium in the pathogenesis of hypertension. New England Journal of Medicine. 2007 May 10;356(19):1966-78.
↑Rehm J et al.Alcohol as a risk factor for global burden of disease. Eur. Addict. Res. 2003;9:157-164.
↑Merari F.R. Ferraria and Debora R. Fior-Chadi.Chronic nicotine administration Analysis of the development of hypertension and glutamatergic neurotransmission, Brain Research Bulletin Volume 72, Issues 4-6, 30 May 2007, Pages 215-224. Elsevier.[1]
↑DiNicolantonio, James J. et al;An Unsavory Truth: Sugar, More than Salt, Predisposes to Hypertension and Chronic Disease,The American Journal of Cardiology, 14 juli 2014
↑Schoonderwoerd BA, Smit MD, Pen L, Van Gelder IC.New risk factors for atrial fibrillation: causes of 'not-so-lone atrial fibrillation'. Europace. 2008;10:668-73.
↑Sleight P.Smoking and hypertension. Journal of Clinical Hypertension. 1993;15:1181-92.
↑Cushman WC.Alcohol consumption and hypertension. Journal of Clinical Hypertension. 2001;3:166-70.
↑Hoofdstukr 241Hypertensive Vascular Disease. In:Harrison's Principles of Internal Medicine, 17 edition. New York, McGraw-Hill Professional;, 2005.
