Eenhavezate is een versterkt huis (burcht),hofstede, hof of hoeve. Oorspronkelijk was het een benaming voor een grote boerderij met land. In de 17e eeuw was de havezate eenriddermatig goed. Het bezit hiervan was een voorwaarde voor lidmaatschap van eenridderschap.
Havezaten kwamen voor in hetgraafschap Zutphen (in de 13e eeuw circa 40), inOverijssel (circa 122) enDrenthe (circa 18).
In het graafschap Zutphen moest een stemgevende havezate verdedigbaar zijn en een bepaalde omvang hebben, wat in de praktijk betekende dat er eenslotgracht moest zijn. In Overijssel waren de havezaten het talrijkst. In Drenthe werd als havezate beschouwd een adellijk huis waarvoor eerder edelen tot de ridderschap waren toegelaten. In 1698 werden de achttien havezaten definitief en limitatief opgesomd. In de provincieUtrecht wordt een havezate metridderhofstad aangeduid. Vergelijkbare huizen heten in Frieslandstins en in Groningenborg, maar in deze gewesten was er geen limitatieve opsomming en de bijhorende rechten waren van huis tot huis verschillend.
ZieLijst van havezaten in Drenthe voor het hoofdartikel over dit onderwerp.ZieLijst van havezaten in Overijssel voor het hoofdartikel over dit onderwerp.ZieLijst van erkende havezaten in het Kwartier van Zutphen voor het hoofdartikel over dit onderwerp.