| Halkların Demokratik Partisi | ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
| Personen | ||||
| Partijleider | Mithat Sancar & Pervin Buldan | |||
| Zetels | ||||
| Parlement | 67 / 600 | |||
| Grootstedelijke gemeenten | 2 / 30 | |||
| District gemeenten | 97 / 1.351 | |||
| Gemeenteraadsleden | 1.441 / 20.498 | |||
| Provinciale raadsleden | 129 / 1.251 | |||
| Geschiedenis | ||||
| Opgericht | 2012 | |||
| Algemene gegevens | ||||
| Actief in | Turkije | |||
| Hoofdkantoor | Ankara | |||
| Aantal leden | 11.942 (2014) | |||
| Richting | Links | |||
| Ideologie | Federalisme Directe democratie Democratisch socialisme Rechten voor minderheden Politiekpluralisme Progressivisme Feminisme Lgbt-emancipatie[1] | |||
| Coalitie | Emek ve Özgürlük İttifakı[2] | |||
| Europese fractie | Progressieve Alliantie van Socialisten en Democraten[3] | |||
| hdp.org.tr | ||||
| ||||
DeDemocratische Partij van de Volkeren (Turks: Halkların Demokratik Partisi (HDP),Koerdisch: Partiya Demokratik a Gelan) is een linkse politieke partij inTurkije. De partij is verbonden met deKoerdischeDemocratische Regio Partij (DBP), de Groen Linkse Partij (Yeşil Sol Parti), het Democratisch Congres van de Volkeren (HDK) en het Democratisch Maatschappij Congres (DTK).[2] Ze staat bij het Turkse publiek vooral bekend om haar steun aan rechten voor (Koerdische) minderheden en hun nastreven naar eenfederale staat.
(Koerdische)LGBT-organisaties genieten brede steun van de HDP en vice versa. De partij definieertheteronormativiteit als een vorm van discriminatie. Ze strijdt tegenhomofobie entransfobie. Het bieden van vrijheden aan de LGBT gemeenschap zal de heteroseksuelen ook bevrijden, zo betoogt de partij in haarpartijprogramma.[1][4]
ToenISIS in het najaar van 2014 het SyrischeKobani belegerde en de Turkse regering Koerden die Kobani wilden gaan verdedigen aan de grens tegenhield, brak massaal protest uit in Zuid-Oost-Turkije. De HDP steunde het protest openlijk en riep op om de straat op te gaan, plekken te bezetten en te demonstreren.[5] Tientallen demonstranten en tegenbetogers vonden de dood, onder meer bij clashes tussen aanhangers van de militaire tak van de PYD; de YPG en hun rivalen de religieusconservatieve Koerdische Hüda Par en als gevolg van politiekogels.[6] Volgens hetIHD vielen er 46 doden en 682 gewonden, terwijl 1974 personen gearresteerd werden waarvan er 38 nadien werden gemarteld.[7] Familieleden van vier jonge slachtoffers, aangevallen doorPKK/KCK-leden op verdenking vanDaesh-lidmaatschap, hielden in derechtszaak van 2016 HDP-co-voorzitter Demirtaş en burgemeester Gültan Kışanak van de HDP verantwoordelijk voor de moorden.[8][9]
Op 20 mei 2016 stemde hetTurkse parlement met 376 stemmen in met de hervorming van deparlementaire immuniteit, hetgeen meer is dan2/3 van het aantal stemmen. Hiermee werd de weg vrijgemaakt voor gerechtelijke vervolging van parlementsleden die reeds eengerechtelijk vooronderzoek achter hun naam hadden. Dit kan in het uiterste geval voor 50 van de 59 HDP-verkozenen samen met 27 AKP-, 51 CHP-, 9 MHP-verkozenen en een onafhankelijk parlementslid tot het verlies van hun parlementszetel leiden.[10]
Op 4 november 2016 werden co-voorzitters Demirtaş, Figen Yüksekdağ en negen andere HDP-parlementsleden gearresteerd en door het gerecht vanDiyarbakir in verdenking gesteld van het bevorderen, aanmoedigen en logistiek ondersteunen van een terroristische organisatie.[11] Met name presidentRecep Tayyip Erdogan beschuldigde de HDP ervan banden te hebben met de PKK en zelfs haar politieke arm te zijn. Zelf ontkende de partij dat. Abdullah Zeydan is een van de negen opgepakte parlementsleden. Hij staat bekend om zijn dreigende uitlating;De PKK is een vredes- en volksbeweging dieTurkije en hetMidden-Oosten in een rozentuin zal veranderen. De PKK heeft zo een macht, dat ze jullie in hun speeksel verdrinkt.[12]
DeEU en deVS maakten bezwaar tegen wat ze beschouwden als politiek gemotiveerde gevangenzettingen. De Duitse ministerSteinmeier sprak van een poging om de oppositie monddood te maken. Echter, ook inFrankrijk,Engeland,Wales,Denemarken enSpanje is de verheerlijking vanterrorisme strafbaar gesteld en heeft het geleid tot vervolgingen en veroordelingen.[13] De HDP reageerde met een boycot van het parlement. Op dezelfde dag van de arrestaties volgde een bomaanslag op Turkse politie-eenheden in Bağlar teDiyarbakir, waarbij 11 mensen hun leven verloren, waarvan twee politie agenten en negenburgers. De HDP hield ISIS verantwoordelijk, echter waren het deKoerdische Vrijheidsvalken die de bomaanslag op hunwebsite opeisten. Degouverneur van Diyarbakir meldde eerder dat de PKK erachter zat.[14]
Op 2 november 2016 was Yüksekdağ al door de rechtbank van Ankara tot zes jaar cel veroordeeld voor het verspreiden van terreurpropaganda. Met het definitieve vonnis en de mondelinge mededeling hiervan in hetTurkse parlement verloor ze 21 februari 2017 haar parlementszetel, overeenkomstig artikels 76 en 84 lid 2 van deTurkseGrondwet.[15] Op 9 maart 2018 verloor ze haar partij lidmaatschap.[16]
De partij ziet zich als een Koerdische partij, die eenfederale staat nastreeft waarinZuidoost-Anatolië enOost-Anatolië als Noord-Koerdistan wordt aangemerkt. Ze eisen een stop op militair ingrijpen vanTurkse strijdkrachten op deseparatisten van de PKK en eisen een terugkeer naar het hervormingsproces onder aanvoering van de internationale gemeenschap.[17][18] Bij monde vanFigen Yüksekdağ, een ander voormalig co-voorzitter, sprak de partij zich uit zich gesteund te zien worden door deYPG,YPJ en dePYD.[19]
Na deaanslagen in Istanboel op 10 december 2016 door de Koerdische Vrijheidsvalken nam het staatsapparaat opnieuw honderden partijleden in hechtenis. De meeste HDP-burgemeesters werden geschorst of afgezet en het bestuur van de gemeenten kwam onder toezicht.
Op 18 januari 2017 deelden de Turkse aanklagers mee dat ze tot 142 jaar gevangenschap eisten tegen Demirtaş. Alhoewel hetEuropees Hof voor de Rechten van de Mens op 20 november 2018 oordeelde dat Demirtaş moest worden vrijgelaten in afwachting van zijnvonnis, betekende het vonnis van 4 december 2018 van het Hof van Justitie in Istanbul dat hij rekeninghoudende met zijn periode invoorarrest nog zijn straf moet uitzitten. In totaal kreeg de HDP co-voorzitter een straf opgelegd van vier jaar en acht maanden voor het maken vanpropaganda voor eenterroristische organisatie en zijn leider, vanwege zijn toespraak in 2013 teZeytinburnu.[20] Dit betekende de vernietiging van het vonnis van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, zoals ook onderschreven wordt door Demirtaş' advocaat.[21] In andere processen werd hij ook beschuldigd van smaad tegen Erdogan. Decorrectionelerechtbank van eerste aanleg in Ankara besloot in december 2018 om de aanklachten vanwege smaad te bundelen in één proces, hetgeen zijn advocaten ook wensten.[22]
Sezai Temelli en Pervin Buldan werden op het derdepartijcongres van 11 februari 2018 gekozen tot co-voorzitters van de partij. Demirtaş bleef nummer een op de lijst.[23] Voorafgaand aan het partijcongres kwam het tot een rel binnen de HDP. Parlementslid vanŞırnak Hasip Kaplan schreef hij op twitter:Op het HDP partijcongres mag onder geen beding een Turk zijn oog laten vallen op de plek van Demirtaş, dat is mijn bescheiden voorstel, iedereen moet zijn plaats kennen! Zijn mikpunt was deetnischTurkmeen Sırrı Süreyya Önder die genoemd werd als een van de mogelijke kandidaten om het co-voorzitterschap op zich te nemen. Hoewel het partijbestuur in eerste instantie melding maakte van eengehackte Twitteraccount, kwam het er later op terug en distantieerde zich van de ongevoelige uitlatingen van Kaplan.[24]
Tijdens de lokale verkiezingen van 30 maart 2014 behaalde de Partij voor Vrede en Democratie (BDP) met co-voorzitters Selahattin Demirtaş en Gültan Kışanak 2.027.782 stemmen, oftewel 4,16%.[25] In juni 2014 gingen bijna alle parlementsleden van de BDP over tot de HDP.[26] Op 11 juli 2014 ging de BDP over tot naamswijziging: Democratische Regio Partij (DBP), waarmee de HDP een samenwerkingsverband mee heeft.
Demirtaş behaalde voor depresidentsverkiezingen van augustus 2014 3.958.048 stemmen wat correspondeert met 9,76%.[27]
Bij deparlementsverkiezingen van juni 2015 kwam de HDP voor het eerst op in algemene verkiezingen. De campagne, geleid door covoorzitters Selahattin Demirtaş en Figen Yüksekdağ, maakte van de HDP direct de vierde partij, met 13,12% van de stemmen en 80 van de 550 zetels.[28] Hierdoor kreeg deAKP niet de absolute meerderheid die door peilingen in het vooruitzicht was gesteld.
Van alle partijen die zetels behaalden bij de verkiezingen had de HDP met 23 vrouwen procentueel gezien de meeste vrouwelijke parlementariërs in hetTurkse parlement, 39% van de HDP parlementariërs is vrouw.[29]
De HDP leverde met Ali Haydar Konca (minister van EU Zaken) en Müslüm Doğan (minister van Ontwikkelingszaken) twee ministers aan het 63ste Turkskabinet. Zij dienden 22 september 2015 hun ontslag in.[30]
Bij deparlementsverkiezingen van november 2015 behaalde de partij 5.148.085 stemmen, oftewel 10,76% van de stemmen en 59 van de 550 zetels.[31] Dit betekende een verlies van 2,36 procentpunt en 21 zetels.
De HDP behaalde in de parlementsverkiezingen van juni 2018 5.866.309 stemmen wat overeenkomt met 11,70% van het totaal aantal stemmen. De partij bemachtigde 67 van de 600 beschikbare zetels in het parlement.[32] De presidentskandidaat Selahattin Demirtaş kreeg 4.205.794 stemmen voor depresidentsverkiezingen van juni 2018, wat overeenkomt met 8,4% van het totaal aantal stemmen.[33]
, 2015
