De naam Genk wordt voor het eerst vermeld in een schenkingsakte van 13 december 1108, als "Geneche". De oorsprong van deze naam is onduidelijk. Men vermoedt dat het een samentrekking is van de Germaanse persoonsnaam "Ghan" en het Latijnse achtervoegsel "-acum" "(woonplaats), ofwel het Germaanse "-eck" (eik).
Reeds in het neolithicum was de omgeving van Genk bewoond: in 1812 werden stenen bijlen enpijlpunten uit deze tijd opgegraven. Ongeveer 500 v.Chr. bestond er eenKeltische nederzetting. De Romeinen hebben hier vermoedelijk niet veel vertoefd: er zijn geen Romeinse bodemvondsten aangetroffen. Bij de bron van deStiemerbeek werden vroeg-Frankische resten aangetroffen, zoals brandgraven met urnen. Het dorp werd gekerstend in de Frankische tijd. Dit geschiedde vermoedelijk vanuit deAbdij van Munsterbilzen. Uit deze tijd (omstreeks 800) werd een houten zaalkerkje teruggevonden, vlak bij de plaats waar de huidigeSint-Martinuskerk staat. Genk bleef bijna 800 jaren lang een landelijk gehucht (in het Latijn: "vicus") met 200 à 500 inwoners. De kern Genk bleef het centrum van een aantal andere gehuchten die om Genk heen lagen maar geen eigen centrum van betekenis hadden:Winterslag,Gelieren,Waterschei, het gehuchtLangerlo,Camerlo, enSledderlo.
Tijdens de 17e eeuw werden diverseschansen aangelegd, een voor Genk zelf (Dorpsschans), en verder schansen in Winterslag, Gelieren, Sledderlo, Langerlo, Terboekt, en Waterschei. Hier kon de bevolking zich terugtrekken als vreemde troepen het land onveilig maakten. Berucht was deSlag van Sint-Nicolaasdag 1648 op deDonderslagse Heide ten noorden van Genk. Hierbij leverden burgersoldaten (huyslieden) slag tegen rondzwervende Lotharingse troepen, waarbij ook 42 Genkenaren het leven lieten.
Pas in 1753 werd Genk in leen gegeven. De eerste heer was De Grady De Groenendael. Hij kreeg dit in leen van Arthur Cornaelis. In deze tijd waren debokkenrijders actief, en ook Genk werd hierdoor geteisterd.
Tijdens debeloken tijd, eind 18e eeuw, kreeg Genk de bijnaamHeilig Genk, omdat de Genkenaren hun priesters lieten onderduiken. Ook wisten ze twee van de vier klokken veilig te stellen. De andere twee werden door de Fransen omgesmolten tot wapentuig.
Genk bleef echter lange tijd een kleine plaats. In 1900 had het, tezamen met zijn gehuchten, slechts 2437 inwoners.
De rust en het onaangeroerde landschap zorgden dat rijke burgers uit Brussel en Antwerpen, maar ook kunstenaars, vooral landschapschilders waaronderWillem Roelofs,Edmond Tschaggeny,François Roffiaen,Isidore Verheyden,Joseph Coosemans (zie zijnMoeras te Genck),Anna Boch,Emile Van Doren,Armand Maclot,Willy Minders, Ludovic Janssen en anderen naar het hart van de Limburgse Kempen trokken, op zoek naar inspiratie. De eerste schilders arriveerden in de jaren 1840. Hôtel de la Cloche was de geliefde verblijfplaats van de schilders van de eerste twee generaties, later aangevuld met Hôtel des Artistes van schilder Emile Van Doren. Door de grote toestroom van landschapsschilders - enkele honderden op amper een eeuw tijd- spreekt men soms van eenGenkse School. Niet alleen schilders zochten Genk op ook schrijvers alsEmile Verhaeren,Camille Lemonnier enProsper Van Langendonck vonden inspiratie in het uitgestrekte, haast eindeloze landschap. De Nederlandse schrijfsterNeel Doff vond onderdak in de gemeente in de villaChalet des Houx op een heuvel in de Nieuwstraat; de villa is inmiddels afgebroken.
Terwijl Genk in 1920 nog maar 6276 inwoners had, telde de gemeente in 1930 al 24.574 inwoners. De nieuwe inwoners waren voornamelijk ingewekenmijnarbeiders. Genk kende door het mijnverleden drieimmigratiegolven: in de jaren 20-30 uitPolen enOekraïne, daarna uitItalië,Griekenland,Spanje enPortugal en vanaf 1964 uitTurkije enMarokko. Hierdoor is ongeveer 54% van de burgers van allochtone afkomst.[2] De Italiaanse gemeenschap is de grootste en omvat ongeveer 10.000 personen. In Genk zijn zo'n 100 nationaliteiten te vinden.
Het multiculturele karakter komt ook tot uiting in diverse culturele en religieuze instellingen: Genk telt vier Turksemoskeeën, drie Marokkaanse moskeeën, een Italiaanse katholieke kerk (deSacra Familia), een Italiaanse protestantse kerk, een Oekraïens-Orthodoxe kerk, een Oekraïens-Katholieke kerk en een Grieks-Orthodoxe kerk (migrantenkerken).
De jaren zestig waren crisisjaren voor de steenkoolnijverheid. In 1966 sloot de mijn van Zwartberg als eerste. In 1987 sloot de mijn van Waterschei en in 1988 volgde die van Winterslag. Dankzij de gunstige ligging, nabij de E314 en langs hetAlbertkanaal, vestigden zich grote bedrijven in de gemeente, zoals de autoconstructeurFord. De Fordfabriek sloot in 2014.
Niettemin is Genk uitgegroeid tot de tweede stedelijke agglomeratie van Belgisch-Limburg.
Wim Dries (CD&V) bleef burgemeester. Zijn partij CD&V vormde een coalitie met het kartel Vooruit-Groen. Beide lijsten vormen een meerderheid van 22 op 39 zetels.
De zetels van de gevormde meerderheid staanvetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur. De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen. (*)1976:KPB /1988:SAP-KP /1994:W.O.W. /2012: Genk Anders /2018: Genk Anders /2024: Genk Anders
Oekraïens-Orthodoxe kerk Aartsengel MichaëlStedelijk Sportcentrum, ontworpen door Isia Isgour en André PaduartMonument André DumontDigitale zonnewijzer in het zonnewijzerpark (Molenvijverpark)[8]Het Emile Van Dorenmuseum
De Heimaaier, bronzen beeld door Jan Withofs, uit 1986, sinds 2009 in Heempark, Hoogzij 7.
Hulde aan de Mijnwerker, doorRaf Mailleux, uit 1990, op het Kerkplein teWinterslag, toont een boer die mijnwerker werd.
Mijnwerker, uit 1996, ter gelegenheid van de 50e verjaardag van het verdrag tussen België en Italië inzake de komst van Italiaanse mijnwerkers, voor deSint-Albertuskerk teZwartberg.
Genk on Stage is met ruim 100.000 bezoekers een van de grotere Belgische muziekfestivals. Het is een gratis en driedaags muziekevenement. Het festival ontstond in 1982 onder impuls van de Genkse Jonge Economische Kamer (Jaycees) onder de benamingSwingin’ Genk.
Het exotische muziekfestivalAfro-Latino Festival vindt sedert 2022 plaats in Genk, meer bepaald op hetThorpark in Waterschei. In 2024 was op het Thorpark ook de eerste editie van het muziekfestival Thor Park Live.
Begin augustus vindt hetAbsolutely Free Festival plaats aan C-Mine in Winterslag. Het tweedaagse gratis openluchtfestival focust op vernieuwende rockgeoriënteerde popmuziek.
De jaarlijkse rommelmarkt, gekend onder de benamingLimburgse Zondagsmarkt, vindt elke zondag in de grote vakantie plaats en is tegenwoordig de grootste van Vlaanderen. Ook dit evenement vond in 1978 zijn oorsprong bij de Genkse Jonge Economische Kamer (Jaycees).
De jaarlijkse internationale carnavalstoet op de zaterdag van het carnavalsweekend, is een van de grotere stoeten van België.
De 1-meistoetO-parade is een grote stoet waar niet, zoals bij carnaval, snoep maar wel bloemen uit de praalwagens worden gegooid. De O-parade brengt internationale straattheateracts, gigantische installaties, unieke praalwagens, prachtige kostuums en een mix van theater, zang, dans en muziek. Dit gratis visueel spektakel weet jong en oud keer op keer te betoveren. In 2008 hebben bijvoorbeeld een week lang studenten van Sint-Lukas Brussel aan twee recyclagepraalwagens gewerkt. De bloemen op de wagens werden volledig gemaakt uit onderdelen van kringloopcentra.[9]
Tegelijkertijd is er dan de jaarlijkse kermis, die tegenwoordig de laatste dagen van april en de eerste van mei plaatsvindt. Naast de 1-meistoet vindt op1 mei eveneens de jaarmarkt plaats, is er een grote rommelmarkt, een bloemenstoet met voorstelling van de Genkse meikoningin, en in de avond is er ook altijd een grootvuurwerkspektakel.
In het weekend rond 11 november vindt jaarlijks de Sint-Martinusstoet plaats ter ere vanSint-Martinus, de patroonheilige van de stad.
C-mine Jazz is het jaarlijkse jazz evenement van C-mine Cultuurcentrum
Theater In Het Zadel is een evenement van C-mine Cultuurcentrum
Van begin juni tot eind september 2012 was Genk gastheer vanManifesta, de Europese biënnale voor hedendaagse kunst.
Het Ketnetprogramma De 5de Boog is tevens in Bokrijk gedraaid. In deze mysterieuze avonturenreeks moesten vijf jongeren een geheim oplossen.
De film Marina (over het leven van Rocco Granata) met in de hoofdrol Matteo Simoni is ook grotendeels opgenomen in Genk.
In de VTM-serieSpitsbroers (2015-2017) spelen broers Dennis en Alan Moerman de hoofdrol. Zij koesteren beiden dezelfde droom: profvoetballer worden bij KRC Genk. De serie werd voor een groot stuk opgenomen in en rond de Luminus-arena.
Genk is een sterk verstedelijkt gebied, waarvan de gehuchten sterk zijn uitgebreid en tot stadswijken zijn gegroeid. Door de mijnactiviteiten en de aanleg van spoorlijnen en autowegen is veel van het oorspronkelijke landschap verdwenen of versnipperd, doch een aantal natuurgebieden binnen het stadsgebied zijn nog aanwezig.
Genk ligt grotendeels op hetKempens Plateau, op een hoogte van ongeveer 80 meter. Hier waren vroeger heidevelden, die eind 19e eeuw werden beplant met voornamelijk naaldhout. De uitgestrekte bossen liggen vooral ten oosten van Genk en maken deel uit van hetNationaal Park Hoge Kempen. Hier vindt men het DomeinKattenvennen, waar zich, bij het Planetarium, één der toegangspoorten tot dit Nationaal Park bevindt. Ook binnen de stadsgrenzen liggen nog een aantal bosgebieden, waarvan deMelberg het meest bekend is. In het zuidoosten, bij de wijkKolderbos, ligt hetZillebos. Ten oosten vanSledderlo vindt men nog hetHei- en Meibos, een naaldhoutgebied vlak bij de woonwijken, dat zich uitstrekt tot nabijZutendaal. In het oosten van het stadsgebied bevindt zich hetArboretum van de Bret, in de wijkBret-Gelieren.
Op het grondgebied van Genk, nabijWaterschei, ontspringt deStiemerbeek, die in zuidwestelijke richting door het stadsgebied loopt en uiteindelijk uitmondt in deDemer. DeDorpsbeekvallei, een natuurgebied, bevindt zich langs de Dorpsbeek, die via hetMolenvijverpark ten noorden van het Genk-Centrum in westelijke richting loopt en op de Stiemerbeek uitmondt.
Een andere belangrijke door mensenhand ontstane waterloop is hetAlbertkanaal. Aan dit kanaal ligt veel industrie en eenhaven.
Naar het zuidwesten toe gaat het Kempens Plateau, hier en daar met eensteilrand, over in het lager gelegen gebiedDe Wijers. Dit is ongeveer 50 meter hoog en daalt verder in westelijke richting. Het is een veel vochtiger gebied en het wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van veelvisvijvers. Hier vindt men hetProvinciaal Domein Bokrijk en het natuurgebiedHet Wik. Ten noordoosten hiervan liggen de natuurgebiedenSchemmersberg enKlotbroek. Naar het noorden toe sluiten deze gebieden aan bij het natuurgebiedTeut, op het grondgebied vanZonhoven.
Ten zuidoosten van het Domein Bokrijk ligt het natuurgebiedDe Maten, evenals Bokrijk en Het Wik een vijvergebied.
BijZwartberg vindt men dan deOpglabbekerzavel, een droog heide- en naaldhoutgebied, dat weer aansluit op het gebiedKlaverberg op het grondgebied vanAs.
Genk ligt langs de autosnelwegE314, die Leuven enAken verbindt. Genk heeft eenstation met een dagelijkse rechtstreeksetreinverbinding metHasselt,Leuven,Brussel enGent,Brugge enBlankenberge, in de spits aangevuld met piekuurtreinen naar Hasselt en Brussel. Genk is een knooppunt van buslijnen met verbindingen vanuit Hasselt (Lijn 12, Lijn 36a, Lijn 36b, Lijn 44, Lijn 45 en de Campushopper) enMaastricht (Lijn 45).
Vliegveld Zwartberg (EBZW, voor de kleine luchtvaart) ligt ongeveer 6 km noordoostelijk van het centrum van Genk.
Genk is de tweede winkelstad van Limburg. Vooral de drie winkelcentra (Shopping 1, 2 en 3) zorgen voor winkelaars.Shopping 1 werd geopend op28 augustus1968 en is het oudste winkelcentrum van België. Omdat het aantal winkeliers geleidelijk daalde, als gevolg van de stadsvernieuwing die de stad uitvoerde in haar centrum (heraanleg Europalaan en Dieplaan, opwaardering van de omgevingen rond de winkelcentra en de grootschalige bouwprojecten), besloot Genk om een nieuw stadsplein met 26 nieuwe winkelruimtes te bouwen.
De verbindingsweg Hasselt-Genk (de Hasseltweg) is de belangrijkste perifere handelsas. Tal van middelgrote detailhandels vestigden zich hier.
Niet alleen het centrum kent een concentratie aan winkels: de Vennestraat inWinterslag, de Stalenstraat inWaterschei en de Hoevenzavellaan inZwartberg zijn eveneens handelsstraten, die ontstonden rond de vroegere mijnnijverheid. Naast de overal voorkomende winkels, treft men er multiculturele voedingszaken aan.
Inmiddels groeide Genk uit tot de derde industriestad van Vlaanderen en heeft de stad het grootste industriepark van Limburg in Genk-Zuid. Dit park heeft een oppervlakte van 15,87 km² waarvan het grootste deel in Genk ligt met uitlopers in de aangrenzende gemeentenBilzen,Diepenbeek enZutendaal. Enkele bekende bedrijven zijnFord Genk (sloot in 2014),Nitto,Ugine & ALZ (onderdeel vanArcelor-Aperam),DSM enElektriciteitscentrale Langerlo. Met 25.000 industriële arbeidsplaatsen (op een totaal van 40.000) in meer dan 300 bedrijven is Genk inmiddels de belangrijkste werkverschaffende industriegemeente van Limburg.
In oktober 2012 maakte Ford bekend de autofabriek in Genk te sluiten. Uiteindelijk slootFord Genk de deuren op 18 december 2014. De sluiting was een gevolg van overcapaciteit in Europa. De productie van deFord Mondeo, deS-Max en deGalaxy ging over naar deSpaanse Ford fabriek inValencia.
De vroegere steenkoolhaven van Genk, nu 'haven Genk', groeit snel. Er is een hoofdkwartier gebouwd en de overslag neemt toe. Na de mijnsluitingen gingen de activiteiten van de haven achteruit, maar door de industriële bedrijvigheid in de omgeving nemen de havenactiviteiten opnieuw toe.
Koninklijke Volleybalclub Racing Wara Genk (afgekort: KVCR Genk) is de grootstevolleybalclub in Genk. Ze speelt haar thuiswedstrijden in de eurassurhal in Genk. Op de plaats waar voetbalclub Bregel Sport vroeger haar thuiswedstrijden had. In het seizoen 2013-2014 speelt de A-ploeg heren in eerste nationale, de B-ploeg heren in tweede divisie en de C-ploeg heren in tweede provinciale. De vrouwenploegen spelen respectievelijk in derde en vierde provinciale. De club heeft ook een heel aantal jeugdploegen. Volleybal wordt in Genk onder andere ook gespeeld op recreatief niveau bij clubsHoevoc Genk enBret VC.
Nabij Genk is er een internationaal kartcircuit genaamd Karting Genk waar in 2011 en 2018 het Wereldkampioenschapkarting werd gehouden.
Een andere vaste waarde in de Genkse sportwereld is deKoninklijke Atletiekclub Genk (opgericht in 1949). In 1950 werd de zetel van Waterschei AC gevestigd rond de steenkolenmijnen van Zwartberg en Waterschei (huidig KRC Genk voetbalstadion). Tegenwoordig gaan hun trainingen door op de piste van het Atlas College (T.I. Sint-Lodewijk). De atletiekclub trekt leden aan van binnen Genk maar ook daarbuiten.
Sinds2004 ging Genk een stedenverband aan metFrancistown (Botswana). Op3 juni2004 werden beide steden zustersteden. Bij die gelegenheid werd een memorandum ondertekend waarin beide steden afspraken samen te werken aan een vriendschap waarin beide steden elkaar leren kennen, respecteren en ondersteunen.
.svg)
_(Genk)_19-05-2019_12-21-58.jpg)
.svg)
_(304693)_Genk_19-05-2019.jpg)
.svg)
