Plaats inNederland![]() | |||
---|---|---|---|
Situering | |||
Provincie | Gelderland![]() | ||
Gemeente | Lingewaard![]() | ||
Coördinaten | 51° 53′ NB, 5° 58′ OL | ||
Algemeen | |||
Oppervlakte | 14,16[1] km² | ||
- land | 12,09[1] km² | ||
- water | 2,07[1] km² | ||
Inwoners (2023-01-01) | 7.310[1] (516 inw./km²) | ||
Woningvoorraad | 3.213 woningen[1] | ||
Overig | |||
Postcode | 6690, 6691 | ||
Netnummer | 0481[2] | ||
Woonplaatscode | 3132 | ||
Website | www.groetenuitgendt.eu | ||
Foto's | |||
![]() | |||
Protestantsekerk van Gendt | |||
|
Gendt is eendorp met historische stadsrechten inNederland, in de provincieGelderland. De plaats ligt in delandstreek deBetuwe en hoort bij de gemeenteLingewaard. Tot en met het jaar 2000 was Gendt een zelfstandigegemeente.[3] De plaats ligt aan derivier deWaal, die de zuidgrens van het Gendtse grondgebied vormt. In het noorden van hetbuitengebied van deplaats loopt de rivier deLinge. Gendt ligt ongeveer vijf kilometer ten noordoosten van de stadNijmegen. De plaats had 7.310inwoners op 1 januari 2023.[1]
De oudste vermelding van Gendt dateert uit 793 in een schenking van goederen te Gendt aan deabdij van Lorsch.[4] Deze abdij verkreeg in de 9e eeuw nog meer goederen in deBetuwe, onder andere van de lokale edelman Lantward en diens zoon Gerward. De abdij stichtte eenproosdij in Gendt om de bezittingen in de Betuwe te kunnen beheren. Gerward, die was ingetreden in de abdij, werd rentmeester in Gendt. Hier schreef hij een deel van deJaarboeken van Xanten. Naast het klooster kwam Gendt ook onder invloed van de Deense vikingRorik, die van keizerLotharius Gendt in leen had gekregen.[5]
De eerstekerk zou rond 800 zijn gebouwd. Rond het jaar 1000 werd er gesproken van een curtis, oftewel een hof in Gendt. De abdij van Lorsch verkocht in 1228/1229 zijn goederen aan graafGerard III. Gendt verkreegstadsrechten vangraafOtto II van Gelre in het jaar1233. Otto schonk Gendt in 1255 aan hetklooster 's-Gravendaal.[4]
In demiddeleeuwen stonden in Gendt diverse kastelen, zoals hetKasteel Gendt enKasteel Poelwijk. Kasteel Gendt is in de16e eeuw gesloopt en van Kasteel Poelwijk is alleen nog eentoren aanwezig. Aan de zuidwestzijde bevond zich tevens het kasteelHagevoort.
In 1506 kreeg Henrick van Gent deheerlijkheid Gendt in leen van de hertogKarel van Gelre. In 1681 werd de heerlijkheid verkocht aan Elisabeth Leeuwens. De familie Merkes kreeg Gendt in 1805 in eigendom en bouwde er rond 1850 een kasteeltje, dat in 1866 al weer werd afgebroken.[4]
Gendt had stadsrechten ontvangen maar wist zich nooit tot stad te ontwikkelen. De nabijheid van het grotereNijmegen en de in de 16e eeuw gewijzigde loop van deWaal waren een rem op de groei van Gendt, dat uiteindelijk een dorp is gebleven.[4]
Gendt was in oktober 1944 nog een van debruggenhoofden op de linker Rijnoever, die in handen waren van deDuitse bezetter. Op 13 oktober werd de bevolking naar deLiemers geëvacueerd. Pas in april 1945 kon Gendt worden bevrijd. Tegenover het gemeentehuis werd in 1950 het monumentHerrijzend Nederland geplaatst, dat herinnert aan de bevrijding. Ditoorlogsmonument werd gemaakt doorEd van Teeseling en Charles Estourgie jr.
In 2009 werd in de Waal bij Gendt eenBiber gevonden; dit is een Duitse minionderzeeër uit deTweede Wereldoorlog. Met dergelijke boten ondernam men in januari 1945 aanvallen op de bruggen vanuitEmmerik.[6]
Tot en met het jaar 2000 was Gendt een zelfstandigeBetuwsegemeente. Op 1 januari 2001 is de voormalige gemeente Gendt samen met de voormalige gemeentesHuissen enBemmel opgegaan in een nieuwe gemeente. Dezefusiegemeente was aanvankelijk vernoemd naar de voormalige gemeente Bemmel. Op 1 januari 2003 werd de naam van deze gemeente gewijzigd naar haar huidige naam:Lingewaard.
Gendt heeft tweebasisscholen: IKC 'De Vonkenmorgen' en IKC 'De Tichelaar'. Allebei de scholen zijn eenintegraal kindcentrum (IKC).
De twee belangrijkste en bekendste muziekverenigingen in Gendt zijnharmonieorkest 'St. Caecilia' enschutterij 'St. Sebastianus'. Harmonieorkest St. Caecilia bestaat uit een harmonieorkest, een A-Slagwerkgroep en een B-Slagwerkgroep. De A-Slagwerkgroep (onder leiding vandirigent Casper Traa) is verscheidene keren Nederlandskampioen geworden op het ONSK en het NK Concertwedstrijden Slagwerkensembles van deKoninklijke Nederlandse Muziek Organisatie (KNMO). De schutterij St. Sebastianus heeft onder andere een zogenaamdeshow- & marchingband en een jeugdband. De jeugdband werd opgericht op 29 april 2008 en bestaat uit kinderen tot 16 jaar. De leden van de jeugdband spelen verschillende instrumenten waarondertrombone,trompet,saxofoon enslagwerk.
Naast de hierboven genoemde muziekverenigingen heeft Gendt ook nog een drietalkoren. Dit zijn hetgemengd koor 'Jubilate' (sinds 1972), hetvrouwenkoor 'Just Do It' (sinds 1997) en hetsmartlappenkoor 'De Notenkrakers' (sinds 2001).
Ten zuidwesten van debebouwde kom van Gendt ligt Sportpark Walburgen. In dit sportpark is de voetbalvereniging 'VV De Bataven' en devolleybalvereniging 'Tweestroom' gevestigd. Ook is er aan de zuidkant van het sportpark eentennisvereniging gevestigd, genaamd 'Lawn Tennisclub Gendt' (LTC Gendt). Links van het sportpark ligt eenzwemplas genaamd 'Zwembad Walburgen'. Rechts van het park ligt tevens een recreatieplas, waar onder andere de Gendtseschaatsvereniging 'IJsclub Nooitgedacht' is gevestigd.
De jaarlijkse Gendtsekermis vindt plaats in het weekend voorafgaande aan de laatste dinsdag vanaugustus. Elke avond is er feest in een speciale feesttent, soms met bekende artiesten. Op de eerste kermisdag vindt hetvogelschieten plaats om te bepalen wie er dat jaar schutterskoning wordt. Deze gelegenheid is gekoppeld aan het Gendtseschuttersgilde St. Sebastianus. Daarnaast kunnen de leden van de jeugdband van deze schutterij schieten om dat jaar jeugdkoning of jeugdkoningin te worden.
Het Gendtse Kersenfeest is eenevenement dat elk jaar aan het einde van de maandjuni wordt gevierd: van vrijdag tot en met zondag. Sinds 1938 wordt deze traditie al door een van de Gendtse verenigingen georganiseerd. Elke vier jaar wisselen de drie grote Gendtse verenigingen 'St. Sebastianus', 'St. Caecilia' en 'VV De Bataven' elkaar af om het Kersenfeest te organiseren, waarbij elk van de drie grote verenigingen altijd één keer in de vier jaar aan de beurt komt. Eén keer in deze vier jaar wordt het Kersenfeest georganiseerd door een andere Gendtse vereniging (die steeds wisselt tussen overige Gendtse verenigingen), zoals bijvoorbeeld de Gendtse Winkeliersvereniging of volleybalvereniging 'Tweestroom'. Bij elk Kersenfeest wordt er een Kersenkoningin met hofdames gekozen en wordt de prijs de 'Zilveren Kers' uitgereikt aan een vereniging of persoon die zich dat jaar op een bijzondere manier heeft ingezet voor de Gendtse gemeenschap. Het Gendtse Kersenfeest speelt zich hoofdzakelijk af in het centrum van de plaats, waar een lunapark wordt geopend en wordt gefeest in een feesttent.
Bekende personen die in Gendt zijn geboren, er wonen, of hebben gewoond zijn: