Voor informatie over het gebruik van gaskamers in de Tweede Wereldoorlog, zieGaskamer (Tweede Wereldoorlog).
Eengaskamer is eenexecutieruimte waarin met behulp van eengiftiggas (meestalblauwzuur) mensen om het leven gebracht worden.
In deVerenigde Staten werd de gaskamer als executiemethode bedacht door majoor D.A. Turner in de staatNevada met als motivatie, dat het een humane strafvoltrekking zou zijn.[1] Hij werd voor het eerst toegepast op 8 februari 1924 inCarson City, Nevada, en voor de laatste keer op 3 maart 1999 bij de executie van de DuitserWalter LaGrand. De beul zat in een naburig kamertje, waar hij een cyanidezout (meestalnatrium- ofkaliumcyanide) aanzwavelzuur toevoegde. In de daaropvolgendezuur-basereactie werd het zwakkereblauwzuur door het sterkere zwavelzuur uit zijn zout gedreven, waardoor blauwzuur vrijkwam. De gestrafte, die hetblauwzuurgas niet kon zien, kreeg doorgaans het advies een diepe ademteug te nemen zodat snel bewusteloosheid zou volgen. Veel veroordeelden probeerden echter instinctief zo lang mogelijk de adem in te houden, met een geleidelijke en pijnlijke dood als gevolg.
Het gebruik van een gaskamer wordt in vijf Amerikaanse staten (Californië,Maryland,Wyoming,Missouri enArizona) nog steeds genoemd als een wettelijke mogelijkheid voor het terechtstellen vanter dood veroordeelden. De gaskamer werd echter door een Amerikaans gerechtshof als wrede en ongebruikelijke straf aangewezen. De Amerikaansegrondwet verbiedt wrede en ongebruikelijke straffen. Mede hierom is de gaskamer in de meeste staten afgeschaft en wordt ook in de vijf eerdergenoemde staten dedodelijke injectie als een optie voor doodstraffen aangeboden. Alleen als de terdoodveroordeelde de gaskamer verkiest boven de andere opties, dan zou deze nog gebruikt kunnen worden.
Stikstof is een alternatief voor vergassing met blauwzuur. Hierbij wordt, door bijvoorbeeld vloeibarestikstof te verdampen, zoveel stikstof aan de lucht in de gaskamer toegevoegd, dat dezuurstof verdrongen wordt en de veroordeelde stikt. Omdat er geen sprake is van een ophoping vankooldioxide in het bloed (die wordt immers gewoon uitgeademd), krijgt de veroordeelde geen gevoel te stikken, maar zal hij snel en pijnloos bewusteloos raken en overlijden. Uiteraard zal de veroordeelde beseffen dat hij verstikt zal worden, maar de bewusteloosheid zal vrijwel onaangekondigd komen. Ook heeft de methode het voordeel ten opzichte van de dodelijke injectie, dat men geen medisch geschoold personeel nodig heeft dat ethische bezwaren zal hebben tegen medewerking aan een executie. Een iets andere werking heeftkoolmonoxide, dat zich krachtig bindt aanhemoglobine en zo voorkomt dat het bloed nog langer zuurstof kan opnemen. Als de dosis hoog genoeg is raakt ook hier iemand onaangekondigd bewusteloos, bij langzamere vergiftigingen komen hoofdpijn en misselijkheid voor.
Koolmonoxide werd gebruikt in gaskamers en gaswagens door de uitlaat van een motor naar de gaskamer te leiden. Edelgassen zijn daar nooit voor gebruikt omdat ze daarvoor veel te kostbaar zijn, vooral helium.
De staten Oklahoma en Alabama hebben aangekondigd de stikstofverstikking in 2018 in gebruik te nemen en ook in Mississippi is deze methode toegestaan bij gebrek aan te injecteren gifstoffen.[4] In 2024 werd deze methode ook daadwerkelijk toegepast in Alabama.[5] DeVN spreekt van een wrede, inhumane methode en zelfs van marteling.[6] Het duurde 15 minuten voor de veroordeelde overleden was, en er was sprake van stuiptrekkingen en kwijlen. Waarschijnlijk heeft, net als met gaskamers met blauwzuur, de veroordeelde in de wetenschap dat hij met gas gedood zou worden, instinctief de adem ingehouden, waardoor de doodsstrijd lang en pijnlijk was.[7]
Volgens recente indicaties worden gaskamers inNoord-Korea gebruikt voor medische experimenten, zoals inconcentratiekamp Hoeryong. Dit is echter moeilijk te achterhalen, aangezien het regime in Noord-Korea erg afgesloten is van de buitenwereld. Er zijn mensen die beweren dat gevluchte Noord-Koreanen dit soort verhalen verzinnen en eventueel tegen vergoeding aan Zuid-Koreaanse of Japanse journalisten vertellen. Er zijn echter genoeg onafhankelijke getuigenverklaringen om uit te sluiten dat het om verzinsels gaat. Wellicht kan de houding van ongeloof worden verklaard door het feit dat de getuigenverklaringen zo gruwelijk zijn en vanuit Westers perspectief dus wel onmogelijk moeten zijn. Men moet echter beseffen dat de systematische uitroeiing van de Joden tijdens het naziregime in Duitsland evenzo groot ongeloof vond, totdat de kampen werden bevrijd en de werkelijk omvang kon worden vastgesteld.
