Eengrafische gebruikersomgeving (ook wel aangeduid met het Engelsegraphical userinterface, afgekortGUI, vaak uitgesproken als "goewie") is een manier vaninteractie met een computer waarbij grafische beelden,widgets en tekst gebruikt worden. In computerjargon wordt ook wel gesproken van een frontend.
De Xerox Alto was de eerste computer met een graphical user interface.
De basisprincipes van de grafische gebruikersomgeving werden uitgevonden doorXerox PARC en toegepast in deXerox Alto-computer. De meeste moderne GUI's stammen hiervan af. Om deze reden noemen sommigen dit type interface eenPARC User Interface (PUI). Sommige bronnen zeggen datDouglas Engelbart het GUI-concept formuleerde nog voor Xerox het in de praktijk bracht. Een PUI bestaat uit grafische widgets zoalsvensters,menu's,knoppen,keuzerondjes enpictogrammen en maakt gebruik van een aanwijsapparaat (zoals eenmuis,trackball ofaanraakscherm) ter aanvulling van hettoetsenbord. Om die reden wordt een PUI ook welWIMP (Windows, Icons, Menu, Pointer) genoemd. Widgets zijn dikwijls geprefabriceerd in de vorm van widget-toolkits.
GUI's die geen PUI's zijn zijn meestal te vinden in het genre vancomputerspellen. Rond geavanceerde GUI's gebaseerd opvirtual reality wordt nog regelmatig onderzoek verricht.
Vergelijkbaar met GUI's zijntekstuele gebruikersinterfaces (TUI,text user interface) die dezelfde types van widgets weergeven, maar in een tekengeoriënteerde omgeving in plaats van een pixelgeoriënteerde omgeving. Voorbeelden van TUI's zijn veleMS-DOS programma's en programma's die gebruikmaken van dencurses-bibliotheek, die zorgt voor de TUI.
Sommige applicaties hebben beide interfaces, omdat beide voordelen bieden. TUI's zijn makkelijk te gebruiken in een netwerk, omdat ze weinig dataoverdracht vereisen, maar GUI's zijn mooier. Bij een TUI wordt er niet beslist welke pixel wat doet, maar hangt dit gewoon af van welke pixels een teken gebruikt. Er is dus veel minder vrijheid om met een pixel te doen wat je wilt.
De grafische gebruikersinterface staat in fel contrast met deopdrachtregelinterface (CLI).
Omdat GUI's en TUI's het grootste deel van alle relevante opdrachten op één scherm weergeven, hebben ze een minder steileleercurve (in de zin dat zemakkelijker te leren zijn) dan CLI's, maar gebruikers met visuele of motorische handicaps hebben dikwijls problemen met de navigatie. De meeste GUI's verbruiken een pak meer processorkracht dan een CLI, waardoor ze weinig bruikbaar zijn op oudere apparatuur. Daarnaast zijn CLI's vaak flexibeler.
Een GUI kan relatief eenvoudig in elkaar worden geknutseld. MetBorland Delphi ofUniface kan een GUI zelfs binnen enkele minuten worden vervaardigd. Er zijn echter bedrijven die veel aandacht besteden aan de ontwikkeling van GUI's. Een bekende methode isGUIDE (Graphical User Interface Design and Evaluation).
