Francium, aangeduid met het symboolFr, is hetscheikundige element metatoomnummer 87. Het is een sterkradioactiefalkalimetaal met een metalliek donkergrijze kleur. Francium komt voor op aarde, maar in bijzonder kleine hoeveelheden.
Francium is in1939 ontdekt door deFransefysicaMarguerite Perey van hetCurie-instituut inParijs. Zij ontdekte het element tijdens het bestuderen van de radioactieve vervalproducten vanactinium.Het element is genoemd naar het land waarin het ontdekt is.
Tijdensde jaren 1970 is er bijCERN onder leiding vanSylvain Lieberman onderzoek verricht naar de atoomstructuur van francium. Voor de productie van voldoende onderzoeksmateriaal is gebruikgemaakt van de isotopenscheider ISOLDE. Dit onderzoek heeft geresulteerd in kaarten met energieniveaus en gedetailleerde informatie over de structuren van enkele franciumisotopen.
Tot op heden zijn er weinig industriële toepassingen van francium bekend. Soms wordt het bij radiologisch onderzoek in combinatie metradium gebruikt als neutronenbron.
Francium is het zwaarste van de alkalimetalen. Doordat de levensduur van francium bijzonder kort is, komt het op aarde nauwelijks voor en zijn er weinig eigenschappen van bekend. Het kan gesynthetiseerd worden doorthorium te bombarderen metprotonen. Chemisch gezien vertoont francium de meeste overeenkomsten metcesium.
Francium ontstaat in de aardkorst uit hetalfaverval vanactinium. Aangezien dat een zeer traag proces is en franciumisotopen een zeer korte levensduur hebben, is de totale hoeveelheid francium op aarde altijd zeer klein en wordt geschat op 25 tot 30 gram. Het wordt alleen aangetroffen inuraniummineralen.
Er zijn 33 franciumisotopen bekend, die allemaal instabiel zijn. Het langstlevende en tevens enige natuurlijk voorkomende isotoop is223Fr en heeft eenhalveringstijd van 22 minuten.
Over de mogelijk schadelijke gevolgen van francium is niets bekend, echter, omdat de andere alkalimetalen heftig reageren met water, wordt aangenomen dat ook francium dit zal doen.