Paul Karl Feyerabend (Wenen,13 januari1924 –Genolier (Zwitserland),11 februari1994) was een inOostenrijk geborenwetenschapsfilosoof, die later inEngeland, deVerenigde Staten,Nieuw-Zeeland,Zwitserland enItalië leefde. Onder zijn belangrijkste werken vallenAgainst Method (gepubliceerd in1975),Science in a Free Society (gepubliceerd in1978) enFarewell to Reason (een verzameling artikelen, uitgegeven in1987). Feyerabend is beroemd geworden vanwege zijn anarchistische visie op wetenschap en zijn ontkenning van het bestaan van universele methodologische regels. Hij is een invloedrijk figuur in dewetenschapsfilosofie, alsmede in de sociologie van wetenschappelijke kennis. Feyerabend pleitte vooral tegen de arrogantie van de wetenschap, wat hem de reputatie van hetenfant terrible van de wetenschapsfilosofie opleverde.
InAgainst Method pleit Feyerabend voor een wetenschappelijke methodologie die in gaat tegen alle pogingen van eerdere wetenschapsfilosofen alsKarl Popper,Imre Lakatos en delogisch-positivisten om een universele wetenschappelijke methode te normaliseren. Aan de hand vanGalileo laat Feyerabend zien dat wetenschappelijke vooruitgang soms alleen kan plaatsvinden omdat wetenschappers alle wetten braken: Galileo hield vast aan theorieën die al weerlegd waren, hij lapte de methode van inductie aan zijn laars en gebruikte meer propaganda dan rationele argumentatie. En, aldus Feyerabend, hij moest dat ook doen; had hij zich wel aan de gangbare methodologische eisen gehouden, dan was er van zijn werk niets terechtgekomen. De enige wetenschappelijke methode die volgens Feyerabend de voortgang van de wetenschap niet zal belemmeren is de pluriforme methode:anything goes.
Feyerabends anarchisme heeft naast een methodologische ook een politieke component. Zijn ideaal is dat van een mens die vrij is om te kiezen wat hij wil geloven, op basis van zijn eigen oordelen. In de huidige culturele dominantie van de wetenschap ziet Feyerabend een gevaar voor dit ideaal: kinderen worden verplicht om te geloven in wat de wetenschap hen voorhoudt, en alternatieve beschouwingen worden verketterd of doodgezwegen. Hij pleit voor een meerpluralistisch denkklimaat, dat in de eerste plaats bereikt zou moeten worden door de scheiding tussen Staat en Kerk zijn logische vervolg te geven: een scheiding tussen Staat en Wetenschap.
Belangrijkste werken:
Verzamelde artikelen:
