| Lockheed Martin F-22 Raptor |
|---|
 |
| Algemeen |
|---|
| Rol | jachtvliegtuig |
|---|
| Bemanning | 1 |
|---|
| Varianten | X-44 MANTA, FB-22 |
|---|
| Stukprijs | USD 150 miljoen (2009)[1] |
|---|
| Status |
|---|
| Eerste vlucht | YF-22: 29 september 1990
F-22: 7 september 1997 |
|---|
| Aantal gebouwd | 195
8 test en 187 operationeel |
|---|
| Gebruik | United States Air Force |
|---|
| Afmetingen |
|---|
| Lengte | 18,9 m |
|---|
| Hoogte | 5,1 m |
|---|
| Spanwijdte | 13,6 m |
|---|
| Vleugeloppervlak | 78,0 m² |
|---|
| Gewicht |
|---|
| Leeggewicht | 19700 kg |
|---|
| Brandstofgewicht: | intern 8200 kg
met 2 externe brandstoftanks 11900 kg |
|---|
| Startgewicht | 29300 kg |
|---|
| Max. gewicht | 38000 kg |
|---|
| Krachtbron |
|---|
| Motor(en) | 2 keerPratt & Whitney F-119turbojet |
|---|
| Stuwkracht | elk 156+ kN |
|---|
| Prestaties |
|---|
| Kruissnelheid | mach 1,82
supercruise 1963 km/h |
|---|
| Topsnelheid | meer danmach 2.25
geclassificeerd op 2410 km/h |
|---|
| Vliegbereik | met twee externe brandstoftanks: 2977 km |
|---|
| Actieradius | met twee externe brandstoftanks: 3200 km |
|---|
| Dienstplafond | 18000 m |
|---|
| Bewapening |
|---|
| Boordgeschut | één M61 Vulcan 20 mmgatling gun |
|---|
| Ophangpunten | vier onder de vleugels, elk met een capaciteit van 2300 kg |
|---|
| Bommen | zie artikel |
|---|
| Raketten | zie artikel |
|---|
|
DeLockheed Martin F-22 Raptor is het meest geavanceerdejachtvliegtuig van de Amerikaanse luchtmacht. Destraaljager wordt in delen door de firma’sLockheed Martin Aeronautics,Boeing enPratt & Whitney geproduceerd.
De eerste vlucht van een F-22 Raptor was in september 1997. In 2023 schoot een F-22 een ballon uit de lucht die vermoedelijk doorChina was ingezet om boven het Amerikaanse vasteland te spioneren.[2]
De ontwikkeling van de F-22 alsAdvanced Tactical Fighter (ATF) begon in de 1980. Uitgangspunt was een geavanceerd gevechtsvliegtuig dat in het kader van deKoude Oorlog ter bestrijding van deluchtmacht van de Sovjet-Unie kon worden ingezet. Het toestel moest deF-15 Eagle uit 1972 en deF-117 Nighthawk uit 1981 vervangen. De Raptor moest het eventueel tegen negen toestellen uit deSu-27 Flanker-klasse tegelijk op kunnen nemen. Er wordt aangenomen, de meeste gegevens zijn nog geheim, dat de F-22 bij een snelheid van meer dan 1500km/h op deradar onzichtbaar blijft. De Raptor wordt er toe in staat geacht vijandelijke toestellen op zeer grote afstand te kunnen aanvallen.
De toestel heeft een bredere missie gekregen dan alleen ATF. Het heeft, behalve dat het voorluchtoverwicht zorgt, ook de mogelijkheid om allerlei speciale opdrachten uit te voeren, waaronder grondaanvallen met allerlei soorten 'slimme' precisiemunitie.
De F-22 Raptor wordt doorLockheed Martin Aeronautics, gevestigd inMarietta (Georgia) geproduceerd, doorBoeing inSeattle,Washington, en doorPratt & Whitney inEast Hartford,Connecticut. Het eerste toestel van de productielijn werd in januari 2003 als testvliegtuig aan deNellis Air Force Base inNevada geleverd, maar er worden ook tests opEdwards Air Force Base inCalifornië uitgevoerd. Tijdens de tests verongelukte een toestel, maar in oktober 2004 werden de laatste tests succesvol afgesloten en werd de Raptor operationeel verklaard. De productie werd in 2011 vervroegd afgerond op grond van een gewijzigde behoefteanalyse. In 2012 waren er 187 toestellen operationeel.
Alle trainingen aan het vliegend en onderhoudspersoneel worden gegeven opTyndall AFB, inFlorida.
Er is op 25 maart 2009 een F-22 inCalifornië neergestort en op 16 november 2010 is er een inAlaska gecrasht.
In 2014 werd de F-22 voor de eerste maal in een offensieve actie ingezet, gericht tegenIS of Islamitische Staat in het noorden vanSyrië.
Het toestel heeft een aantal eigenschappen die voor eenstraaljager belangrijk zijn.
De standaard raketbewapening bestaat uit
Vier van de AIM-120 AMRAAM-raketten kunnen vervangen worden door
DeVerenigde Staten hadden oorspronkelijk 277 toestellen besteld, maar dit aantal werd vanwege de hoge kostprijs van $150 miljoen per toestel tot 183 teruggebracht.[3] De Raptor was op de strategische bommenwerperB-2 Spirit na het duurstegevechtsvliegtuig ooit.
Israël,Zuid-Korea enJapan hebben belangstelling getoond, maar vanwege de nieuwe technologie willen de Verenigde Staten het toestel niet exporteren.
De eerste operationele F-22-squadrons werden op de basesLangley AFB, inVirginia, de 1st Fighter Wing, enElmendorf Air Force Base, inAlaska, gelegerd. Verdere squadrons zijn er inmiddels gelegerd opTyndall AFB, Florida,Holloman AFB,New Mexico,Nellis AFB,Nevada enHickam AFB,Hawaï. Een testsquadron voert permanente testen met de F-22 uit vanopEdwards Air Force Base inCalifornië.
Internationaal werd het toestel al ingezet vanaf deAl Dhafra Air Base in deVerenigde Arabische Emiraten en deKadena Air Base, een basis van de Amerikaanse luchtmacht inJapan.
Op 21 maart 2025 kondigde presidentDonald Trump samen metstafchef generaalDavid W. Allvin aan dat deBoeing F-47 tegen 2030 de F-22 zal vervangen.[4][5][6][7][8]
