HetEuropees kampioenschap voetbal mannen 2024 ofUEFA Euro 2024 was de 17e editie van het vierjaarlijksevoetbaltoernooi. Het werd gehouden in de zomer van 2024 inDuitsland. De openingswedstrijd werd op 14 juni 2024 gespeeld inMünchen en de finale werd op 14 juli 2024 gespeeld inBerlijn.Italië was de titelverdediger, maar werd in de achtste finale uitgeschakeld. Het toernooi werd uiteindelijk gewonnen doorSpanje.
Op 5 november 2014 werd bekend dat er in 2018 een gastland voor dit toernooi gekozen zou worden. Op 9 december 2016 startte officieel het proces met een uitnodiging aan alle UEFA-landen om zich kandidaat te kunnen stellen. Het volgende tijdpad werd daarbij gevolgd:[2]
9 december 2016: de officiële uitnodiging om te bieden op de organisatie van het EK 2024 werd aan alle UEFA-landen verzonden
3 maart 2017:deadline voor nationale voetbalbonden om hun interesse in een bod te bevestigen
10 maart 2017: bekendmaking van alle geïnteresseerde landen
27 april 2018: deadline voor nationale voetbalbonden om hun uitgewerkte bieddossier in te leveren bij de UEFA
27 september 2018: toewijzing van het EK voetbal 2024
Landen en combinaties van landen die aangekondigd hadden een bod te overwegen warenItalië, de combinatieEstland /Rusland,[3] de combinatieRoemenië /Hongarije,[4]Zweden,[5]Nederland[6] en een combinatie van diverse Scandinavische landen. Geen van deze kandidaten stelde uiteindelijk formeel een kandidatuur. Uiteindelijk waren er twee landen die waarvan de UEFA op 8 maart 2017 bevestigde dat zij tijdig, voor 3 maart 2017, de nodige formele kandidaatstellingsprocedures hadden doorlopen.
Duitsland gaf in oktober 2013 aan zich kandidaat te zullen stellen.[7][8][9]
Turkije gaf in april 2014 aan zich kandidaat te zullen stellen.[10]
Op 27 september 2018 werd het gastland gekozen inNyon, Zwitserland. Het land werd gekozen door middel van een geheime stemming. Het land dat de meerderheid kreeg werd gastland op het Europees kampioenschap. Bij gelijkspel had de voorzitter,Aleksander Čeferin, de beslissende stem. Reinhard Grindel (Duitsland) en Servet Yardımcı (Turkije) namen niet deel aan de stemming en Lars-Christer Olsson uit Zweden kon er vanwege ziekte niet bij zijn.[11]
Op 5 oktober 2021 werd in het Olympiastadion in Berlijn de slogan van het toernooi bekendgemaakt:United by Football. Vereint im Herzen Europas, watVerenigd door voetbal. Verenigd in het hart van Europa betekent in het Engels en Duits. Dat gebeurde tijdens een lichtshow. Op dezelfde avond werd ook het logo onthuld. Hierop is deHenri Delaunay-trofee te zien in het midden van een blauw vak. Om de trofee heen zijn gekleurde vlakken zichtbaar die de kleuren van de vlaggen van de deelnemende landen tonen.[12][13] Ook alle gaststeden kregen een eigen logo.[14]
De wedstrijdbal FussballliebeMascotte Albärt met de trofee
Op 15 november 2023 werd de wedstrijdbalFussballliebe, watVoetballiefde betekent in het Duits, gepresenteerd bij het Olympiastadion in Berlijn. De bal heeft zwarte driehoeken met rode, blauwe, oranje en groene randen en is gemaakt van duurzame materialen.[15]
Bij de loting voor het eindtoernooi op 2 december 2023 werd bekend dat het Italiaanse dj- en producertrioMeduza, de Amerikaanse poprockbandOneRepublic en de Duitse zangeresKim Petras het officiële nummer van het toernooi zouden maken.[16] Op 21 maart 2024 werd bekend dat Petras door planningsproblemen vervangen werd door de Duitse zangeresLeony.[17] Het nummerFire werd op 10 mei 2024 uitgebracht.[18] Het lied werd live ten gehore gebracht tijdens de openings- en sluitingsceremonie van het EK en was ook te horen tijdens de tv-uitzendingen.
Op 20 juni 2023 werd een teddybeer met een veelkleurig shirt, een blauw short en schoenen in de kleuren van de vlag van Duitsland gepresenteerd als mascotte van het toernooi. Fans mochten vervolgens kiezen tussen Albärt, Bärnardo, Bärnheart en Herzi von Bär, elk verwijzend naarBär, het Duitse woord voor beer, als naam voor de mascotte.[19] Op 5 juli 2023 werd bekend dat er met 32% van de stemmen was gekozen voor Albärt.[20]
↑In 1992 werd de kwalificatie van de Federale Republiek Joegoslavië geschrapt, omdat het land door de Verenigde Naties destijds was uitgesloten van deelname aan alle internationale sporten.
Op 23 april 2024 maakte de UEFA de 19 geselecteerdescheidsrechters bekend.[21][22] Net als tijdens hetEK 2020 zal er als onderdeel van de samenwerking tussen deUEFA en deCONMEBOL een arbitrageteam uitZuid-Amerika afgevaardigd worden.
De openingsceremonie vond plaats op 14 juni 2024 in deAllianz Arena inMünchen, voorafgaand aan de openingswedstrijd van het toernooi. Tijdens de openingsceremonie werd de in januari 2024 overledenFranz Beckenbauer herdacht. Beckenbauer was doorheen zijn leven speler, trainer, voorzitter en bestuurslid vanBayern München. Zijn weduwe droeg samen metJürgen Klinsmann enBernard Dietz, de aanvoerders van de Duitse elftallen die het EK wonnen in1996 en1980, deHenri Delaunay-beker het stadion binnen. De Duitse zangeres Leony, de Amerikaanse bandOneRepublic en het Italiaans dj-duoMeduza brachten het officiële EK-anthemFire.
De zes groepen (A tot en met F) bestaan elk uit vier ploegen, waarvan de beste twee van elke groep doorgaan naar de knock-outfase. Ook de vier beste derde ploegen gaan door naar de achtste finales, voor er wordt overgegaan naar de gebruikelijke kwartfinales, halve finales en de finale. Zo vallen er na de groepsfase slechts acht ploegen af. De 51 wedstrijden worden in een periode van 31 dagen afgewerkt.
De loting voor de groepsfase van het toernooi werd gehouden op 2 december 2023 in deElbphilharmonie inHamburg.[23] Bij de loting werden de gekwalificeerde landen verdeeld in zes groepen van vier.[24][25]
Potindeling en speelschema
De 24 ploegen werden in zes groepen van vier ploegen geloot. De drie ploegen die zich via de play-offs plaatsten waren ten tijde van de loting nog niet bekend. Om deze reden werden die ploegen ingedeeld als: play-off-winnaars A tot en met C. De volgende criteria werden aangehouden tijdens de loting:[26]
De potindeling werd bepaald op basis van deoverall ranking in de kwalificatie voor het Europees kampioenschap voetbal 2024 na afloop van de kwalificatie.
In eerste instantie waren de teams gerangschikt op het aantal punten in alle groepswedstrijden. Mochten twee of meer teams hetzelfde puntenaantal hebben behaald, dan bepaalden de volgende criteria hun positie:
Hoogste aantal punten verkregen bij de onderlinge wedstrijden tussen de teams;
Doelsaldo verkregen bij de onderlinge wedstrijden tussen de gelijk eindigende teams (als er meer dan twee teams gelijk staan);
Hoogste aantal gemaakte doelpunten verkregen bij de onderlinge wedstrijden tussen de teams (als er meer dan twee teams gelijk staan);
Doelsaldo verkregen bij alle wedstrijden in de groep;
Hoogste aantal gemaakte doelpunten verkregen bij alle wedstrijden in de groep;
Mochten er twee teams in de laatste groepswedstrijd tegen elkaar spelen, de wedstrijd in een gelijkspel eindigen en de teams gelijk staan volgens criteria 1 t/m 6, dan spelen deze twee teams eenstrafschoppenserie om hun positie te bepalen. Dit geldt niet als er nog een ander team in dezelfde groep gelijk staat met deze twee teams;
Fair-Playklassement van het toernooi (1 punt voor een enkele gele kaart, 3 punten voor een rode kaart ten gevolge van 2 gele kaarten, 3 punten voor een directe rode kaart, 4 punten voor een gele kaart gevolgd door een directe rode kaart);
De vier beste derde ploegen werden bepaald volgens de volgende criteria:
Hoogste aantal punten verkregen bij de onderlinge wedstrijden in hun groep;
Doelsaldo verkregen bij de onderlinge wedstrijden tussen de gelijk eindigende teams;
Hoogste aantal gemaakte doelpunten verkregen bij de onderlinge wedstrijden tussen de gelijk geëindigde teams;
Fair-Playklassement van het toernooi (1 punt voor een enkele gele kaart, 3 punten voor een rode kaart ten gevolge van 2 gele kaarten, 3 punten voor een directe rode kaart, 4 punten voor een gele kaart gevolgd door een directe rode kaart);
Positie op de UEFA-coëfficiëntenranglijst, waarbij de hoogst geklasseerde door zou gaan.
De UEFA ontwikkelde de volgende samenstelling voor de achtste finales:
Wedstrijd 1: Winnaar groep B v derde groep A/D/E/F
Wedstrijd 2: Winnaar groep A v tweede groep C
Wedstrijd 3: Winnaar groep F v derde groep A/B/C
Wedstrijd 4: Tweede groep D v tweede groep E
Wedstrijd 5: Winnaar groep E v derde groep A/B/C/D
Wedstrijd 6: Winnaar groep D v tweede groep F
Wedstrijd 7: Winnaar groep C v derde groep D/E/F
Wedstrijd 8: Tweede groep A v tweede groep B
De samenstellingen van de wedstrijden van de betreffende de ploegen die op de derde plaats eindigen in hun groep zijn afhankelijk van welke vier derde beste ploegen zich plaatsen voor de achtste finales.
De groepen spelen in een halve competitie, waarbij elk land eenmaal tegen elk ander land uit zijn eigen groep speelt. Volgens hetdriepuntensysteem krijgt een land drie punten voor een zege, één voor een gelijkspel en nul voor een nederlaag. De eerste twee landen uit elke groep en de vier beste nummers drie gaan door naar de volgende ronde.
Resultaten deelnemers EK 2024
■Winnaar
■Tweede plaats
■Halve finale
■Kwartfinale
■Achtste finale
■Groepsfase
Beslissingscriteria
Wanneer teams na het beëindigen van de groepsfase met evenveel punten eindigen, worden een aantal opeenvolgende criteria doorlopen tot een verschil wordt gevonden en men de twee ploegen kan ordenen:
Als twee of meer landen in de groepsfase bij het EK uitkomen op hetzelfde puntentotaal, wordt bij het opmaken van de eindstand eerst gekeken naar het onderlinge resultaat tussen die landen en pas daarna naar het doelsaldo.
Doelpuntensaldo als resultaat van de groepswedstrijden tegen andere ploegen met gelijk aantal punten.
Meeste doelpunten gemaakt in de groepswedstrijden tegen andere ploegen met gelijk aantal punten.
Wanneer teams na het toepassen van de eerste drie criteria nog steeds gelijk staan, zullen criteria 1 tot en met 3 opnieuw worden toegepast. Maar nu alleen tussen de teams in kwestie. Wanneer teams nog steeds gelijk staan, worden criteria 5 tot en met 9 toegepast.
Het doelpuntensaldo over alle groepswedstrijden.
Meeste doelpunten gemaakt in alle groepswedstrijden.
Als twee teams hetzelfde aantal punten hebben en ook gelijk staan volgens criteria 1 tot en met 6 nadat ze in de laatste wedstrijd van de groepsfase tegen elkaar hebben gespeeld, wordt hun positie bepaald door eenstrafschoppenserie. Dit criterium wordt niet gebruikt als er meer dan twee teams op hetzelfde aantal punten eindigen.
Fair Play-ranglijst (1 punt voor een losse gele kaart, 3 punten voor een rode kaart als gevolg van twee gele kaarten, 3 punten voor een directe rode kaart en 4 punten voor een gele kaart gevolgd door een directe rode kaart).
Positie op de UEFA-coëfficiëntenranglijst, waarbij de hoogst geklasseerde door zou gaan.
↑abGelijke stand op onderling resultaat (Slovenië 1–1 Denemarken), totale doelsaldo (0) en aantal gemaakte doelpunten (2). Gerangschikt opFair-playscore als doorslaggevend: Denemarken –6, Slovenië –7.
Bijz.: De wedstrijd werd in de 35e minuut tijdelijk stilgelegd vanwege zware regen- en onweersbuien boven het stadion. Na ongeveer 25 minuten werd de wedstrijd om 21:59 uur hervat.[28]
Een speler is automatischgeschorst voor de volgende wedstrijd bij onderstaande overtredingen:
Het krijgen van een rode kaart. Eventueel kan de schorsing verlengd worden bij ernstige overtredingen.
Het krijgen van een gele kaart in twee verschillende wedstrijden. Na afloop van de kwartfinales vervallen de gele kaarten. Schorsingen na gele kaarten worden niet overgedragen naar overige toekomstigeinterlandwedstrijden.
Tijdens het eindtoernooi hebben onderstaande spelers een schorsing gekregen:[30]
↑Mirlind Daku werd voor twee wedstrijden geschorst, waarbij de tweede wedstrijd buiten het toernooi moest worden uitgezeten omdat Albanië na de groepsfase was uitgeschakeld.
↑Merih Demiral werd voor twee wedstrijden geschorst, waarbij de tweede wedstrijd buiten het toernooi moest worden uitgezeten omdat Turkije in de kwartfinale werd uitgeschakeld.
Het totale prijzengeld werd op 2 december 2023 vastgesteld. Elk land dat zich plaatste kreeg al € 9,25 miljoen. De winnaar gaat, als ze alle drie hun groepswedstrijden hebben gewonnen, in totaal met € 28,25 miljoen naar huis.[35]
Nog nooit won een ploeg (Duitsland) zo ruim de openingswedstrijd (5–1) en nog nooit waren er een penalty, een eigen doelpunt én een rode kaart in een EK-wedstrijd.
Schotland scoorde in de openingswedstrijd zonder één schot op doel. De kopbal vanScott McKenna, die viaAntonio Rüdiger in eigen doel belandde, was niet eens gekadreerd.
Lamine Yamal debuteerde voorSpanje als jongste speler ooit (16 jaar en 338 dagen) op een EK, in de wedstrijd tegenKroatië. Daarvoor was dePoolseKacper Kozłowski met 17 jaar en 246 dagen op het EK in 2021 de jongste speler tot dan toe.[36]
Pepe is de oudste speler op een EK ooit. Hij begon die dag op een leeftijd van 41 jaar en 113 dagen aan de eerste groepswedstrijd vanPortugal. Daarmee onttroonde hijGábor Király, die tot dan met 40 jaar en 86 dagen recordhouder was.[39]
Schotland heeft twee maal gescoord, maar beide waren eigen doelpunten.
Ivan Schranz is de eerste Slowaak ooit die twee keer kon scoren op een EK. Zo werd hij zowaar all-time EK-topschutter vanSlowakije.
Het winnende doelpunt van de HongaarseKevin Csoboth in de laatste groepswedstrijd tussenSchotland enHongarije was het laatste doelpunt ooit in blessuretijd op een EK.[40]
Met 38 jaar en 289 dagen was de KroatischeLuka Modrić de oudste speler ooit die scoorde op een EK.[41]
Groep E (Roemenië,België,Slowakije,Oekraïne) zorgde voor enkele primeurs: voor het eerst eindigden vier ploegen met evenveel punten én eindigde tevens een ploeg met vier punten als laatste in de groep. Roemenië was dan weer voor het eerst groepswinnaar op een EK.
De TsjechAntonín Barák kreeg de snelste rode kaart ooit op een EK, na elf minuten had hij zijn eerste gele kaart, na twintig minuten kreeg hij een tweede gele kaart en daarmee rood.
De wedstrijd tussenTsjechië enTurkije is de boeken in gegaan als meeste kaarten in één wedstrijd op een EK. In totaal waren er negentien gele kaarten en twee rode; beide rode kaarten waren voor Tsjechië en Turkije kreeg elf gele kaarten.[43]
Jan Vertonghen is de oudste speler (37 jaar) die een eigen doelpunt heeft gemaakt in de EK-geschiedenis.
Diogo Costa is de eerste doelman ooit die in een EK-penaltyreeks drie strafschoppen kon stoppen. Nooit eerder moest een doelman op het EK zich tijdens zo'n penaltyreeks ook niet omdraaien.
In de wedstrijd Oostenrijk - Turkije maakteMerih Demiral het snelste doelpunt in deknock-outfase op een EK ooit, na 57 seconden scoorde hij.
Frankrijk heeft de halve finale van het toernooi kunnen bereiken door maar drie doelpunten te maken. Van die drie doelpunten zijn er twee eigen doelpunten (die dus op naam van de tegenstander staan) en een benutte strafschop. Daarentegen heeft Frankrijk maar één doelpunt tegen gekregen tot aan de halve finale: ook een benutte strafschop.
Met 16 jaar en 361 dagen was de SpanjaardLamine Yamal de jongste speler ooit die scoorde op een EK, na zijn doelpunt in de halve finale tegen Frankrijk.[44]
Spanje was dit EK het enige land dat in de groepsfase al zijn wedstrijden won en het maximum van 9 punten behaalde.